برای کودکان و نوجوانان، احساس ترس از امتحانی بزرگ و سخت، عادی است ولی برخی از آنان بیش از اندازه دچار اضطراب می شوند که بر سلامتی، رفتار و نمره شان اثر می گذارد. اضطراب امتحان از زمانی که مدارس تاکید زیادی بر استاندارد کردن امتحانات کرده اند، شایع شده است. همه شاگردان دچار این فشار می شوند، حتی شاگردانی که نمرات خوبی می گیرند گاهی این فشار را تجربه می کنند.امانقش والدین در کاهش اضطراب امتحانات چیست؟
در زیر به شماری از نشانه هایی که نمایانگر استرس بیش از حد و انواع اضطراب امتحان است، اشاره شده است:
1-نوجوان به ویژه در روزهای امتحان از رفتن به مدرسه سرباز می زند؛
2- روزهای نزدیک امتحان، برای هر چیز کوچکی گریه می کند؛
3-رفتار خوراک و خواب روزهای قبل از امتحان تغییر پیدا می کند؛
4-حتی ساده ترین تکالیفش را انجام نمی دهد؛
5- دچار حواس پرتی شده و توانایی تمرکز کردن را ندارد؛
6- خودش را دست کم گرفته و لقب “احمق” به خود می دهد؛
7-در روزهای قبل از امتحان، دچار حالت تهوع و سر درد تنشی می شود؛
8- در خانه تمرین ها را خوب انجام می دهد، ولی در امتحان واقعی عملکردش فرق می کند؛
9- روی ورقه ها و پروژه ها خوب عمل می کند، ولی در امتحان نه.
جوسف کاسبارو، مدیر پیشین مدرسه ای در نیویورک می گوید: “مدرسه ها، نظام ها، معلم ها و اجتماع، بیش از پیش بر اساس نمره آزمون هایشان داوری می شوند و سبب می شوند همه درگیر اضطراب شوند”.
پیشنهادهای کاسبارو برای کاهش اضطراب امتحانات در بچه ها، به شرح زیر است:
• در آینه نگاه کن
والدین باید از خود بپرسند، آیا من عامل عمده اضطراب هستم؟ بعضی از والدین ناآگاهانه فرزند خود را مضطرب بار می آورند، مثلا پیوسته درباره امتحان صحبت می کنند و طوری القا می کنند که انگار ارزش بچه هایشان را با نمره و امتیاز آزمون ها اندازه می گیرند. کاسبارو می گوید: “والدین به شدت فکر می کنند آینده بچه هایشان وابسته به آزمون ها و نحوه اجرای آن هاست”. “و آن ها فکر می کنند اگر به بچه ها فشار وارد نکنند، وظیفه خود را به خوبی انجام نداده اند.”
• تعادل را پیدا کن
پیشرفت فرزندتان را ستایش کنید، نه نمره آزمونش را. با این کار به او می فهمانید که چیزهای دیگری چون: هنر، ورزش و ارتباطات هم، اهمیت ویژه خودشان را دارند. روی کسانی تاکید کنید که امتحان های خود را با نمره های عالی نگذراندند. هیچ کس از روی عملکرد ضعیف وارنر وان بران در آزمون های ریاضی دبیرستان، نمی توانست این نتیجه را بگیرد که روزی او یکی از دانشمندان موشک خواهد شد! دنبال نمونه هایی از این دست در خانواده و اجتماع خود باشید و آن ها را به فرزندتان معرفی کنید.
• در مورد حرفه های گوناگون صحبت کنید
تاکید روی پزشک ها، وکیل ها و دانشمندان و دیگر رشته هایی که پرستیژ و درآمد بالا دارند، وسوسه انگیز است. مطمئن شوید فرزندان شما می‌دانند که گزینه های رضایت بخش شغلی دیگری هم وجود دارد و نکته مهم این است که آن ها از شغلی که برگزیده اند خوشحال و راضی باشند.
• انتظار نداشته باشید که همه بچه ها در یک سطح و یکسان باشند
ممکن است دو فرزند شما کاملا متفاوت از یکدیگر عمل کنند. یکی از کودکانتان ممکن است بدون آمادگی زیاد، به خوبی از عهده آزمون برآید، در حالی که دیگری ممکن است برای گرفتن نمره متوسط تلاش زیادی کند. از تحسین زیاد و مکرر فرزندی که خوب امتحان می دهد، پرهیز کنید. گاهی بچه هایی که در امتحان ضعیف عمل می کنند در شغل شان موفقیت بیشتری به‌دست می آورند. کاسبارو می گوید: “درباره علاقه فرزند خود واقع بین بوده و آن را تقویت کنید.”
• شیوه یادگیری فرزند خود را بشناسید
بعضی از بچه ها مداخله زیاد والدین را نیاز دارند، بیشتر به این سبب که برای آن ها تمرکز بر روی مطلب بیشتر از چند دقیقه سخت است و درحالی که برای گروهی دیگر گرفتن نمره خوب انگیزه ای قوی برای مطالعه است و گروهی دیگر را با کمک جایزه ای فوری مانند تماشای تلویزیون می توان به مطالعه تشویق کرد.
• در کسب مهارت های مطالعه به فرزندان خود کمک کنید
شما نمی توانید از بچه ها امتحان بگیرید ولی می توانید به آن ها یاد دهید چگونه برای امتحان آماده شوند. کاسبارو می گوید: “اگر روز پیش از امتحان خوب شروع شود، نتیجه امتحان هم خوب می شود”. به او یاد دهید عوامل مزاحمی را که تمرکز او را کاهش می دهند کم کند و از پرخوانی در شب امتحان خودداری کند. اگر فرزندتان تلاش می کند تا راهی برای یادگیری واژگان یا حقایق علمی بیابد کمکش کنید تا فلش کارت درست کند یا یک شیوه بازی ارائه دهد. به فرزند خود فن امتحان دادن را یاد دهید این فن وقتی مؤثر است که او جواب پرسش را نمی داند.
• درباره شیوه انجام تکالیف فرزندتان بازنگری کنید
بیشتر والدین اصرار دارند فرزندان تکالیف را درست پس از مدرسه انجام دهند ولی بیشتر بچه ها به گفته کاسبارو در آن زمان خسته و از پا درآمده هستند و زمان مناسبی برای انجام تکالیف درسی نیست.
• عادت های سالم را تقویت کنید
بچه ها نیاز دارند غذاهای سالم بخورند، پیوسته ورزش کنند و خواب مناسبی داشته باشند، والدین می توانند الگوی این عادت های سالم باشند و مطمئن شوند که فرزندان فرصت گزینش سالم را دارند. مثلا والدین می توانند یخچال را از خوراکی های سالم پر کنند.
• اضطراب امتحان بخشی از زندگی دانش آموزی است
اما اگر فرزند شما بیش از حد از استرس امتحان رنج می برد، ممکن است نیازمند کمک های جدی باشد. اضطراب زیاد می تواند مانع دستیابی افراد به استعداد درونی خود در مدرسه شود و در سلامتی فیزیکی آن ها تاثیر بگذارد. شما می توانید با آموزش بعضی از فنون در کاهش اضطراب امتحانات، به فرزند خود کمک کنید. شما نه تنها به آن ها کمک خواهید کرد از عهده امتحان ها برآیند بلکه آن ها را به فنونی مجهز می کنید که بدانند چگونه با هر مشکلی که در زندگی با آن رو به رو می شوند، رفتار کنند.
