حفظ و نگهداری از میراث فرهنگی یک وظیفه مهم و حیاتی است که هر جامعهای باید به آن توجه کند. میراث فرهنگی شامل هرآن چیزی است که از نظر تاریخی، فرهنگی یا هنری ارزش دارد و میتواند به نسلهای آینده ارث برسد. این موارد شامل ساختمانهای تاریخی، آثار هنری، سنتها و رسوم، زبانها و نوشتههای قدیمی و … میشود.
برای حفظ میراث فرهنگی، ابتدا باید از ارزش آن آگاه شد و اهمیت آن را درک کرد. سپس باید برنامهها و استراتژیهای مناسبی را برای حفظ و نگهداری این موارد تدوین کرد. یکی از اقدامات مهم در این زمینه، آموزش و اطلاعرسانی به جامعه در مورد ارزشهای میراث فرهنگی است تا همگان بتوانند نقش خود را در حفظ آن ایفا کنند.
علاوه بر آموزش، نگهداری مناسب از موارد میراث فرهنگی نیز امری حیاتی است. برخی از اقدامات نگهداری شامل حفاظت و بازسازی ساختمانهای تاریخی، حفظ و نگهداری از آثار هنری با استفاده از تکنولوژیهای مدرن، حفظ و احیای سنتها و رسوم محلی، حفظ زبانها و نوشتههای قدیمی و … میشود.
علاوه بر اقدامات فردی و جامعه، دولتها نیز مسئولیت حمایت از حفظ میراث فرهنگی را دارند. آنها باید بودجههای لازم را برای حفظ و نگهداری این موارد در نظر گرفته و سیاستهای مناسب را برای حفظ میراث فرهنگی تعیین کنند.با توجه به اینکه میراث فرهنگی یک منبع بسیار ارزشمند برای گذشته، حال و آینده یک جامعه است، حفظ و نگهداری صحیح آن بسیار حائز اهمیت است. بنابراین، همه باید به دقت به این موضوع توجه کنند و نقش خود را در حفظ و نگهداری این میراث با ارزش را بازی کنند.
اما ما چقدر به حفاظت از میراث فرهنگی اهمیت می دهیم برای روشن شدن این موضوع به یک نمونه توجه کنید.
کشتی چوبی صفوی
در سال ۱۳۸۲در بند امیرآباد بهشهر در دریای خزر طوفانی به پا شد و بعد از ساعاتی آرام گرفت اما آب دریا بقایای کشتی چوبی بادبانی که ۲۶ متر طول و ۵/۷ متر عرض داشت با خود به ساحل آورد که بنا به نظر کارشناسان میراث فرهنگی مربوط به دوره صفویه یعنی بیش ۳۰۰ سال پیش است.
از همان زمان نظرات مختلفی برای حفظ و نگهداری آن ارائه شد. عده ای گفتند بهتر است در زیر لایه های شن باقی بماند تا خراب تر نشود. بعضی گفتند بهتر است با اسفنج مرطوب پوشانده شود. گروهی گفتند باید به جای امنی مثل موزه منتقل شود. عده ای خواستار آن شدند که دیواره ای موج شکن ایجاد شود تا از برخورد بیشتر موج ها به آن جلوگیری شود.
اما همه گفته ها در حد حرف باقی ماند و هیچ کس کاری نکرد. تا اینکه مدتی پیش اعلام شد که طی این ده سال آنقدر باد و باران و امواج بر این کشتی باستانی آسیب رسانده اند که بخش هایی از آن فرو ریخت. این کشتی که از هزاران تکه چوب تشکیل شده هنوز هم چشم به راه کسانی است که آن را حفاظت کنند، روی آن کار مطالعاتی انجام دهند و از آن برای جاذبه گردشگری استفاده کنند.
حفاظت از میراث فرهنگی در دنیا
اما بد نیست ببینیم مردم دنیا برای نگهداری از میراث فرهنگی شان چه کار می کنند.
دانمارکی ها در ۱۹۶۲ طی حفاری های باستان شناسی موفق به کشف بقایای تعدادی از کشتی های وایکینگ ها شدند. آنها برای نگهداری آثار به دست آمده موزه ای را تاسیس کردند و اقدام به مرمت و بازسازی این کشتی ها کردند.
اکنون بیش از ۴۰ سال است که مردم به دیدن این کشتی ها می روند و محققان در این موزه به مطالعه باقیمانده این کشتی های باستانی می پردازند و این موزه تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری شده است.
میراث فرهنگی مصر
یکی دیگر از کشورهایی که در آن کشتی های باستانی کشف شده کشور مصر است. سالیان پیش باستان شناسان در مقبره فرعون های مصر کشتی هایی را به شکل دفن شده یافتند. این ها کشتی های مراسم تدفین فرعون بودند که همراه فرعون مدفون شده بودند تا بنا به اعتقاد مصریان بعد از زنده شدن او برایش قابل استفاده باشد. اما بیش از ۳۰۰۰ سال در زیر زمین باقی ماندند.
باستان شناسان با دقت زیاد این کشتی ها را از مقبره فرعون خارج کردند و بعد از مرمت و بازسازی در موزه ای نگهداری کردند تا راز دریانوردی مصریان باستان را برای مردم امروز بازگو کند.
به هر حال اگر دستگاه های مسئول به طور کامل به وظایف خود، به هر دلیلی، عمل نکردند وظیفه ما در قبال میراث با ارزش فرهنگی کشور چیست؟شما فکر می کنید کار کسی که این چنین بی خیال روی این سازه فرسوده باستانی ایستاده چقدر قابل توجیه است؟