آسترید لیندگرن بی گمان نامدارترین نویسنده سوئد و تأثیرگذارترین نویسنده بر ادبیات کودکان به شمار می رود. کتابی که بی درنگ لیندگرن را بلند آوازه کرد و تأثیری جدی بر آثار مربوط به کودکان به جا گذاشت “پی پی جوراب بلند” بود. این کتاب به بیش از ۹۰ زبان برگردانده شده است و از آثار محبوب کودکان به شمار می آید.
لیندگرن به پاس تخیل خود جایزه های بی شمار بین المللی و کشورهای اسکاندیناوی گرفته است. لیندگرن تقریبا در آغاز حرفه نویسندگی در ۱۹۵۸ نشان هانس کریستین اندرسن را برای نگارش “پی پی جوراب بلند” دریافت کرد.
لیندگرن همچنین یک چهره عمومی برجسته و بانفوذ نیز بود، و سهمی اساسی در بحث ها و گاه وضع قوانینی در زمینه حقوق کودکان و جانوران، جنگ و سیاست عدم خشونت، و مسائل فرهنگی متفاوت داشت. در سال ۱۹۷۶ با نگارش رساله ای تند درباره سیاست های مالیاتی به سقوط حکومت سوئد کمک کرد.
آسترید در نوامبر سال ۱۹۰۷ در یک خانواده کشاورز در روستای دیمربای در ایالت جنوبی اسمولند سوئد زاده شد. او دومین فرزند ساموئل اگوست اریکسون و هانا بود. پدرش روی زمین کشاورزی اجاره ای در ناس، محل اقامت کشیش محل در کناره روستا کار می کرد. او چهار فرزند داشت، یک پسر و سه دختر. به نظر لیندگرن، کودکی اش شاد و سرشار از ماجرا بود. تنها کار روی مزرعه رشته شادی ها و بازی ها را از هم می گسیخت.
لیندگرن همیشه از کودکی شادمانه اش به عنوان نقطه اوج انگیزش خود به کار نویسندگی یاد کرده است. او در خانه ای بزرگ شد که پدر ومادرش به یکدیگر و فرزندانشان دلبسته بودند و این روابط در آن دوره زیاد معمول نبود. لیندگرن به وابستگی ویژه پدر و مادرش اعتماد داشت و همواره یاد آور می شد که خود و خواهران و برادرش آزادی و امنیت را در سال های نخستین زندگی شان تجربه کرده اند.
فرزندان اریکسون باید از وقتی که توانایی اش را می یافتند، روی زمین کار می کردند. کار در آن ها احساس مسئولیت و اعتماد به نفس پدید می آورد، اما آن ها می توانستند با وجود محدودیت هایی، با خرسندی به بازی های خود بپردازند. لیندگرن هیچ راهی را بهتر از بازی آزادانه با رعایت موازین اخلاقی انعطاف پذیر نمی دانست.
آسترید لیندگرن در رشته منشی گری تحصیل کرد و در ۱۸ سالگی کودکی به دنیا آورد. او ناچار شد سرپرستی کودک را به خانواده ای دانمارکی واگذار کند. این تجربه تلخ، در توصیف دردناک او از زندگی کودکان تنها و رها شده بازتاب یافته است. همین که پایگاه اجتماعی و مالی آسترید تثبیت شد، پسرش را به خانه بازگرداند. در سال ۱۹۳۱ با استور لیندگرن ازدواج کرد و صاحب فرزندانی شد.
همسرش به زودی در گذشت، و او دیگر ازدواج نکرد. در سال های ۱۹۴۶ تا ۱۹۷۰ در بزرگترین انتشارات کودکان در سوئد، “ربن و شورگن” کار می کرد. انتشارات “رابن و شوگرن” نویسندگان سوئدی را به کار بیشتر بر می انگیخت و بهترین آثار ادبیات کودکان بین المللی را به سوئد می آورد.
انتشار نخستین کتاب لیندگرن بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم، نشان دهنده علاقه شدید او به آموزش و پرورش و روان شناسی کودک و نیز ارتقا آگاهی همگانی از حقوق کودکان بود. لیندگرن به تمامی در جبهه کودکان باقی ماند، و همواره شیوه های سلطه جویانه و تعلیمی سنتی را مورد انتقاد قرار داد.
به پیامد جنگ، ادبیات روستایی و ماجراجویانه اولیه کودکان، سطحی و دروغین به نظر می رسید. کارهای لیندگرن خوانندگان جوان را به زندگی روزمره نزدیک تر می ساخت و لحن شاد و خوش بینانه ای داشت. لیندگرن در کنار نویسندگانی مانند “لنارت هلسینگ” و “تاو جانسون” بر ادبیات کودکان سوئد تاًثیر گذاشت و پایگاه آن را در جامعه تغییر داد. او با نوشتن در همه ژانرها و سبک های ممکن، پیوسته هنجارها و نقش های مرسوم را، سازگار با مفاهیم آموزش و پرورش و نیز اصول هنری زیر پا می گذاشت.
استعداد لیندگرن در قصه گویی تنها بخشی از توانایی های اوست. او توانست مهر و توجه میلیون ها کودک و بزرگسال را به سبب توجه اش به انسانیت و شرافت به خود جلب کند. لیندگرن هم در زندگی و هم در ادبیات همواره جانبدار تنگدستان و آسیب دیدگان بود، چه کودکان، چه بزرگسالان یا حیوانات. جایزه صلح ۱۹۷۸ تجارت کتاب “آنان” و “مدال آلبرت شوایتزر” از سوی انستیتو رفاه حیوانات ایالات متحده در سال ۱۹۸۹ به همین دلیل به او تعلق گرفت.
افزون بر این ها، دو جایزه به نام او اختصاص یافته است. در سال ۱۹۶۷ به مناسبت شصتمین سال تولد آسترید لیندگرن انتشارات “ربن و شورگن” جایزه نقدی را بنیاد نهادند که هر ساله در زاد روز تولد لیندگرن به نویسنده ای سوئدی زبان اهدا می شود. پس از مرگ لیندگرن در سال ۲۰۰۲ دولت سوئد نشان یادبود آسترید لیندگرن ( آلما) را پدید آورد تا زندگی و آثار او را در حافظه جمعی زنده نگه دارد و رشد ادبیات ناب کودکان و نوجوانان را ترغیب و ترویج کند.
این جایزه که مبلغ آن ۵ میلیون کرون است بزرگترین جایزه نقدی جهان در حوزه ادبیات کودک و نوجوان به شمار می آید. بزرگترین بیمارستان کودکان سوئد در استکهلم نیز به نام این نویسنده نامگذاری شده است.
آسترید لیندگرن در سال ۲۰۰۲ و در سن ۹۴ سالگی درگذشت.
تهیه کننده: فاطمه نصر اصفهانی
