آشنایی با ساز قانون سازی ایرانی

ساز قانون یکی از قدیمی ترین سازهای ایران است،که در ایران هنوز بعضی ها آن را نمی شناسند. اما در بعضی از کشورهای دیگر مانند : ترکیه،‌عراق ، عربستان و…یکی از معروف ترین سازها است. بعضی ها معتقدهستند ساز قانون متعلق به فارابی بوده ، بعضی های دیگر هم می گویند در قرن ششم هجری در خراسان و یا در موصل (یکی از شهر های عراق امروزی) پیداشده است. اما سرمنشا اصلی پیدایش ساز قانون مانند بعضی از ساز های دیگر پنهان مانده است.

این ساز دارای یک جعبهٔ چوبی به شکل ذوزنقه‌است که به وسیلهٔ دو انگشت سبابه و دو مضراب (که میان حلقه‌ای که به انگشت کرده‌اند و خود انگشت قرار می‌گیرند) نواخته می‌شود. از لحاظ دسته بندی سازها قانون جزء سازهای زهی مضرابی است. سیم ها از رودهٔ گوسفند یا نوعی نایلون ساخته شده، که به دور گوشیهایی که وضع ستونی دارند، پیچیده می‌شوند.

معروف ترین نوازنده ی قانون

بعد از قرن‌ها که این ساز در موسیقی ایرانی حضوری نداشت قانون را در دوره معاصر، ابتدا استاد مهدی مفتاح به موسیقی ایران وارد کرد. . اما تا سال‌های سال، نام «قانون» و «سیمین» با هم برده می‌شد. سهم مهم هنر خانم سیمین آقا‌رضی در شناساندن این ساز فراموش نمی‌شود.

سیمین آقارضی در پانزدهم آذر ماه سال1317 در تهران و در خانواده ای هنر دوست و هنر پرور زاده شد. او با بهره گیری از آموزش های هنرمند فقید محمود ذوالفنون،ردیف های ویولن را به طور کامل نزد استاد زنده یاد ابوالحسن خان صبا آموخت. پیانو را نزد استاد جواد معروفی،قانون را نزد استاد مهدی مفتاح،آواز را از استاد غلامحسین بنان و تنبک را نزد استاد حسین تهرانی فراگرفت. علاوه بر سازهای نام برده وی با نواختن رباب،بربط،قیچک و کمانچه نیز آشنایی کامل داشت. او از سال 1341 ارکستری را به نام (ارکستر سیمین)بنیاد نهاد. آهنگ های این ارکستر را خود می ساخت وتکنوازی های آن را هم خود می نواخت. سیمین در اواخر دهه چهل به عنوان تکنواز قانون به استخدام رادیو درآمد و در ارکسترهای بزرگی مانند گلها،سازهای ملی و…مشارکتی پربار داشت.

نوازندگی در موسیقی سریال‌های «امام علی(ع)»، «تنهاترین سردار»، «مسافر ری»، «روز واقعه» و بسیاری دیگر از کارهای تاریخی دیگر با نوای سرپنجه‌های سیمین آقارضی بر ساز قانون همراه است.این هنرمند پس از گذراندن یک دوره بیماری در 22 دی‌ماه سال 88 دار فانی را وداع گفت.