با نگاهی به آیات مبارک سوره قدر در باره اسرار شب قدر شب قدر بیشتر بدانیم :
” انا انزلناه فی لیله القدر ” سورۀ قدر – آیۀ 1
همانا ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.
در شب قدر از سوی خدا ، ندا می رسد: استغفارکنندگان کجایند؟ انسان های شب خیز که در آرزوی وصل ما بی خواب و ناآرام بودند و در راه عشق ما شربت بلا نوشیده اند کجایند؟ تا ما خستگی ایشان را مرهم نهیم و در این شب قدر، آنان را با قدر و منزلت بازگردانیم؛ که امشب شب نوازش بندگان، هنگام پذیرفتن توبۀ گناهکاران است.
وعده گاه آشتی جویان است، هنگام ناز شیفتگان و راز دوستان.
” تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر ” سورۀ قدر – آیۀ 4
فرشتگان از آسمان به زمین آیند و جبرئیل در پیش ایستاده. چهار پرچم با خود آورند: یکی بر بام کعبه، یکی بر طور سینا، یکی بر صخرۀ قدس و یکی بر سر روضۀ مصطفی برافرازند.
آن شب فرشتگان با جبرئیل به خانه های مؤمنان در آیند. هر جا می و می خانه ای باشد یا عاق پدر و مادر یا کسی که نماز نکند یا در آن خانه سگی باشد یا دو مسلمان با یکدیگر قهر باشند؛ فرشتگان در آن خانه ها وارد نشوند و اهل آن خانه از خیرات و برکات آن شب محروم باشند. و هر گاه مؤمنی را در آن خانه ها در نماز ببینند، بر او سلام کنند و اگر مؤمن در خواب باشد، بر او به رحمت نگرند.
در آن شب جبرئیل چندان رحمت بر مؤمنان پخش کند که زیادت آید و چون زیادت آید پرسد: خداوندا! زیادتی رحمت را چه کنم؟ فرمان آید که سزاوار کرم نباشد، رحمت خود را که به خلق فرستادیم بازگردانیم. آن را به فرزندان کافران ده تا به برکت این رحمت الهی ایمان آورند.
چون شب قدر صبح شود جبرئیل فرشتگان را بانگ زند که باید به آسمان ها بازگردیم. فرمان از خداوند می رسد که هنوز هنگام بازگشت نیست. شما خفتگان امت محمد را سلام کردید گروهی هنوز درخوابند. صبر کنید تا بیدار شوند و ایشان را سلام کنید. پس از آن از سوی حق ندا آید که ای مقربان درگاه گواه باشید که از امت محمد هر که مطیع و فرمان بردار بود، طاعتش را پذیرفتیم و هر چه گناه کار بود (به شفاعت مصطفی) آنان را به مطیعان بخشیدیم.
” سلام هی حتی مطلع الفجر ” سورۀ قدر – آیۀ 5
حکمت آمدن فرشتگان و سلام بر مؤمنان و مطیعان آن است که رسول خدا (ص) گفت: خدایا می ترسم چون مرا از میان امت برداری بر آنان عذاب فرستی که فرمودی تا تو در میان امت هستی، عذاب نفرستم. ندا آمد که تا امت تو استغفار می کند عذاب نفرستم. رسول خدا از شنیدن این بشارت شاد شد. آن گاه پیش خود اندیشید اگر گروهی از امت من در آمرزش خواستن (استغفار) کوتاهی کنند ترسم که خدا بر آنان عذاب فرستد! جبرئیل آمد و گفت: خداوند از اندیشۀ دل تو آگاه است. می گوید دل خوش دار که پس از مردن تو تا روز رستاخیز، هر شب قدر، جبرئیل را به زمین می فرستم تا امت تو را یک به یک سلام کند. ای محمد تا سلام تو به ایشان می رسد عذاب نکردم تا جبرئیل هم در شب های قدر می رود و سلام می رساند، عذاب نفرستم.
فضیلت‌های شب قدر
ا توجه به آیات سوره قدر می‌توان به فضیلت‌های شب قدر پی برد:
۱. قرآن در آن نازل شده است.
۲. عبادت و احیای آن معادل بیش از هزار ماه است.
۳. خیرات و برکات الهی در آن شب نازل میشود.
۴. رحمت خاص خدا شامل حال بندگان میگردد.
۵. فرشتگان و روح در آن شب نازل میگردند.
شب مقدس
شب قدر از شبهای مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن مجید از آن به بزرگی یاد کرده و سوره‌ای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است. در تمام سال، شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی‌رسد. این شب، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است.عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان‌ها و روزی‌ها، عمرها و امور دیگر مشخص میشود. ملائکه در این شب بر زمین فرود می‌آیند، نزد امام زمان(عج) می‌روند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه می‌دارند. شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در این شب، بسیار توصیه و تأکید شده است.
فضیلت شب قدر
عظمت و فضیلت این شب بر سایر شبها را از این امور می‌توان به دست آورد:
۱) آمرزش گناهان: پیامبر خدا(ص) در تفسیر سوره «قدر» فرمودند:
«هر کس شب قدر را احیا بدارد و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامی گناهانش آمرزیده میشود.»
۲) قلب رمضان: امام صادق(ع) فرمودند:
«از کتاب خدا استفاده میشود که شماره ماههای سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سرآمد ماهها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان لیله القدر است.»
۳) نزول قرآن: طبق روایات، مجموع قرآن در شب قدر دفعی و یکباره بر پیامبر (ص) نازل شده است. این نزول دفعی و یکباره قرآن است، اما نزول تدریجی قرآن طی 23 سال دوران نبوت پیامبر گرامی(ص) به صورت الفاظ نازل شده است.
۴) برتر از هزار ماه: نزول همه‌ی ملائکه و روح در شب قدر بر زمین و سلام دادن بر بندگان خدا نشانه شرافت آن بر هزار ماه است. امام باقر(ع) فرمودند:
«عمل صالح در شب قدر از قبیل نماز، زکات و کارهای نیک دیگر بهتر است از عمل در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد.»
فرصت شب قدر را غنیمت بدانیم
شب قدر فرصتی است زرین و طلایی برای شستشوی آینه دل. این شب بهترین فرصت است تا خوبی‌ها را جایگزین بدیها، صلح و صفا را جایگزین اختلاف و تفرقه، احسان و نیکی را جایگزین ظلم و ستم، احسان به والدین را جایگزین عاق والدین و صله رحم را جایگزین قطع رحم نماییم. نیکو و شایسته است با صدقات قدمی در جهت آبادانی خانه آخرت برداریم و با اعمال نیک و خیر، ثواب دو چندان ببریم.در شب قدر که شب‌زنده‌داری می‌کنیم، خداوند نام ما را در گروه نیک‌بختان ثبت می‌کند و آتش جهنم را بر ما حرام می‌سازد.
آیا توفیقی بالاتر از این هست که آتش جهنم بر ما حرام شود و به خدا نزدیک‌تر شویم؟دعاهای شبهای رمضان مجموعه‌ای است روشنی‌بخش که با تکرار تلاوت آنها، آموزش‌های آنها به صورت هدف‌هایی برای ما در می‌آیند. پس هنگام خواندن این ادعیه شایسته و بهتر است مفهوم آنها را نیز همواره مدنظر داشته باشیم و با تلاش و کوشش به سوی این هدف‌های مطرح‌شده در دعاها گام برداریم.
