یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که هر نوجوان ممکن است با آن دسته و پنجه نرم کند، افت تحصیلی است. این مشکل نه تنها می‌تواند خود نوجوان را تحت تاثیر قرار دهد و فشار روانی زیادی را به او وارد کند، بلکه می‌تواند موجب نگرانی پدرها و مادرها شود و مشکلاتی را در فضای خانواده نیز ایجاد کند.
این موضوع به طور مستقیم با آینده نوجوان سر و کار دارد؛ به همین دلیل، مسئله افت تحصیلی را باید جدی گرفت و برای حل آن تلاش کرد. در این مقاله از مجله اینترنتی نوجوان ها، می‌خواهیم دلایل افت تحصیلی، مهم‌ترین نشانه‌های آن را بررسی کنیم و راهکارهایی برای رفع آن نیز به شما ارائه دهیم.
افت تحصیلی چیست؟
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که ممکن است در دوران نوجوانی رخ دهد، افت تحصیلی است. درک این موضوع بسیار ساده است؛ زمانی که نمرات دانشآموز رفته‌رفته کاهش پیدا می‌کند و دیگر مثل قبل نیست، آن‌گاه می‌گوییم که او دچار افت تحصیلی شده است.
افت تحصیلی معمولا در اثر عوامل بسیاری ممکن است رخ بدهد، به‌علاوه عواقب بسیاری را نیز به دنبال خواهد داشت. در هر صورت می‌توان این‌طور گفت که قبل و بعد افت تحصیلی، همیشه برای نوجوان با فشار روانی همراه است. به همین دلیل باید آن را به سرعت شناسایی کرد و در صدد رفع آن برآمد.
پیشنهاد مطالعه: آیا بدنسازی برای نوجوانان ضرر دارد؟
نشانه‌های افت تحصیلی نوجوانان چیست؟
برای اینکه بتوان وجود افت تحصیلی را در نوجوان شناسایی کرد، باید به نشانه‌های آن توجه نمود. از جمله مهم‌ترین نشانه‌هایی که افت تحصیلی نوجوان ممکن است به همراه داشته باشد، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- عدم میل نوجوان به درست خواندن یا حضور در مدرسه
- اطلاع‌رسانی از طرف دبیران، مشاوران یا سایر مسئولین مدرسه درباره افت تحصیلی
وجود این دو نشانه در دانشآموز نوجوان شما، به احتمال بسیار زیاد می‌تواند خبر از افت تحصیلی او بدهد. اما چطور باید فهمید که این مسئله چقدر جدی است؟ آیا موقت است یا اینکه قرار است برای مدتی طولانی با نوجوان همراه باشد؟ اگر قرار است به عنوان والدین دانشآموز در این باره مطمئن شوید، یک راهکار بسیار ساده خواهید داشت؛ آن هم صحبت با فرزند خود درباره دروس و نمرات و وضعیت مدرسه است.
اگر دانشآموز شما بدون طفره رفتن یا پرخاشگری به سوالات شما پاسخ داد، اگر با آرامش و متانت با شما هم‌کلام شد، افت تحصیلی او احتمالا یک فاز کوتاه است و گذرا خواهد بود. اما وجود هر یک از این موارد، می‌تواند نشانه جدی بودن مسئله باشد و باید فورا آن را ریشه‌یابی و برای رفعش اقدام کرد.
دلایل افت تحصیلی نوجوانان چیست؟
برای افت تحصیلی می‌توان دلایل بسیاری را مطرح کرد. هم خود دانش آموز و هم محیط اطراف او، می‌توانند به صورت مستقیم در افت تحصیلی او تاثیرگذار باشند. برای رفع و حل این مشکل، ابتدا باید تمامی علل موجود را شناخت، سپس وجود آن‌ها را در زندگی دانش آموز تشخیص داد و در نهایت به فکر حل آن بود.
به طور کلی، دلایل افت تحصیلی دانش‌آموزان را می‌توان در سه دسته‌بندی عمده قرار داد:
1. دلایل فردی
- نداشتن اعتماد به نفس کافی
- به‌کارگیری روش‌های مطالعه نادرست و نداشتن مهارت در این زمینه
- نداشتن انگیزه برای درس و تحصیلی و مطالعه
- نداشتن هدف برای تحصیل و آینده زندگی
- وضعیت جسمانی نامساعد
- وجود مشکلات روانی پنهان و درمان‌نشده
- ویژگی‌های شخصیتی و اخلاق فردی
- عدم توانایی در مدیریت زمان و عقب‌انداختن کارها
- نداشتن استقلال فردی و اتکای بیش از حد به دیگران
- سرگرمی افراطی با فضای مجازی، بازی‌های ویدیویی و …
- عدم وجود بهره هوشی کافی
2. دلایلی خانوادگی
- بیمار بودن پدر یا مادر از نظر جسمی یا روانی
- وجود اختلافات خانوادگی و نبود خانواده‌ای منسجم
- تربیت نامناسب والدین؛ سخت‌گیری یا سهل‌گیری بیش از حد
- وجود مشکلات معیشتی، فقر، اعتیاد یا …
- دیدگاه خانواده نسبت به تحصیل و وضعیت تحصیلی نوجوان
3. دلایل مربوط به مدرسه و آموزش
- ارتباط دانشآموز با همکلاسی‌ها و همسالان در مدرسه
- توانایی تدریس در معلمان و علم او
- رفتار و روش برخورد معلمان و مسئولین مدرسه با دانش‌آموزان
- وجود مشکلات عمده در سیستم آموزشی کلی
- عدم وجود امکانات کافی در محیط آموزشی
پیشنهاد مطالعه: کتابهای داستان کوتاه برای نوجوانان
راهکارهای رفع افت تحصیلی و مدیریت آن
بهترین راهکار برای رفع افت تحصیلی دانشآموز، ریشه‌یابی علت آن و سپس رفع کردن آن مشکل از ریشه است؛ در این صورت می‌توان مطمئن بود که افت تحصیلی دانشآموز دیگر باز نخواهد گشت. اما علاوه بر آن، راهکارهای دیگری نیز برای رفع این مشکل وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قبول مشکلات موجود در سیستم آموزشی
اولین قدم برای رفع افت تحصیلی دانش‌آموزان، این است که قبول کنیم نظام آموزشی ایرادات بسیاری دارد؛ در این صورت دیگر نمرات او را در دوس مدرسه‌ای، ملاک دانش و استعداد او قرار نخواهیم داد.
برطرف‌کردن عوامل استرس‌زا
دومین راهکار رفع افت تحصیلی در نوجوانان، برطرف‌کردن هر عاملی است که می‌تواند موجب استرس او شود. استرس از جمله مهم‌ترین عوامل بروز افت تحصیلی و خیلی از مشکلات دیگر است.
صحبت کردن با نوجوان
حرف زدن کلید حل تمامی مشکلات است. برای بررسی افت تحصیلی نوجوان هم می‌توانید با او حرف بزنید. تنها کافی است فضایی امن برای او ایجاد کنید و به او این اطمینان را بدهید که می‌تواند از مشکلاتش با شما حرف بزند.
علایق و استعداد‌ها نوجوان را کشف کنید
هرچند که درس خواندن در دوره نوجوانی مهم‌تر کاری است که نوجوان می‌تواند انجام دهد، اما کشف علایق و استعدادهای او و تمرکز بر روی آن‌ها به عنوان هدف اصلی، می‌تواند یکی از راه‌های رفع افت تحصیلی او باشد.
نوجوان را تشویق کنید
تشویث کردن و پاداش دادن در هر کاری، می‌تواند انگیزه و علاقه افراد را بیشتر کند. یکی از راه‌حل‌هایی که می‌توانید برای رفع افت تحصیلی در نظر بگیرید، تشویق دانشآموز است؛ ولی توجه داشته باشید که این تشویق درخور نوجوان باشد و حالت افراط نیز به خود نگیرد.
کمک به برنامه‌ریزی درست
یک برنامه‌ریزی اصولی، زمان‌بندی درست و روش مطالعه صحیح می‌تواند کمک بزرگی به نوجوان شما بکند. می‌توانید در این زمینه به فرزند خود کمک کنید یا از متخصصان کمک بگیرید؛ ولی فراموش نکنید که زندگی نوجوان شما فقط درس خواندن نیست و او به تفریح و سرگرمی هم نیاز دارد.
پیشنهاد مطالعه: کادو برای پسر نوجوان
سخن پایانی
افت تحصیلی در هر خانه و خانواده‌ای ممکن است رخ دهد. این دوران نیز مثل تمام مسائل دیگر گذرا است و به هر حال روزی حل خواهد شد. تنها کاری که شما به عنوان والدین نوجوان می‌توانید انجام دهید، این است که در کنارش باشید، فضایی امن برایش ایجاد کنید و باور داشته باشید که آینده فرزند شما را نمراتش تعیین نخواهد کرد و زندگی او بسیار فراتر از این حرف‌ها است.
