اهرام مصر یکی از شگفتی های هفتگانه جهان

اهرام مصر یکی از شگفتی های هفتگانه جهان است همه ما چیزهایی درباره عجایب هفتگانه شنیده ایم و شاید برخی از ما با نام آن ها آشنا باشیم، آن ها هفت اثر معماری و مجسمه سازی بسیار برجسته اند که در دوران پیش از تاریخ و به وسیله ی پدران باستانی ما ساخته شده اند.

زمان ساخت این آثار به اواخر دوران حجر و اوایل کشف فلز بر می گردد و عظمت و شکوه و بزرگی آن ها به حدی بوده که همواره تعجب و بهت بشر را باعث شده است.

شش اثر از این آثار در طول هزاران سال دوران های تاریخی از بین رفته است و ما با آن ها تنها به واسطه ی شهادت مورخان آشناییم. اما جای خوشبختی است که یکی از آن ها یعنی اهرام مصر تا روزگار کنونی باقی است و همچنان به عنوان عجیب ترین ساخته ی دست بشر در کنار رودخانه ی نیل در مصر خودنمایی می کند و تکنولوژی و معماری قرن بیست و یکم را به رقابت می طلبد.

هرم خئوپس

هرم خئوپس (cheope) آن طور که خود مصری ها می گویند، کوفو (chufu) در ساحل غربی نیل، آنجا که دلتای نیل آغاز می شود و امروزه جیزه نام دارد، نزدیک به پایتخت باستانی مصر شهر ممفیس (در کنار قاهره) قرار دارد.

این هرم در حدود چهار هزار و نهصد سال پیش به دستور کوفو فرعون مقتدر سلسله ی چهارم، به عنوان آرامگاه و محل نگهداری مومیایی خاندان سلطنتی ساخته شده تا پس از مرگ نگهدار کالبد آنها باشد. ابعاد بنا حتی در مقایسه با آسمان خراش های امروزی بسیار عظیم است.

اندازه اهرام مصر 

هرم کبیر در زمان ساخت ۵/۱۴۶ متر ارتفاع داشته (البته امروز بر اثر فرسایش شش متر از ارتفاع هرم کاسته شده است). قاعده ی بنا ۷۶۰۰۰ متر مربع مساحت دارد و طول هر ضلع آن ۲۷۷ متر است. در این ساختمان عظیم از دو میلیون و ششصد هزار بلوک سنگی استفاده شده که هر یک به طور متوسط ۵/۲ تن وزن دارد.

بلوک های سقف اتاق مومیایی در هرم بزرگ هر یک بیش از چهل تن وزن دارند. حجم مجموع این توده ی عظیم سنگ دو میلیون و هفتصد هزرا متر مکعب است و وزن آن هشت میلیون تن تخمین زده می شود. از جمله شک های علمی که به اهرام نسبت می دهند موارد زیر بسیار جالب توجه است.

اهرام مصر نخستین پدیده ی جهانی است که قانون عدد پی با چهار رقم اعشار در آن به کار رفته (نسبت ارتفاع به محیط هرم مساوی با نسبت شعاع به دایره است که عدد پی را ۱۴۱۶/۳ نشان می دهد)، چهار یال هرم درست در جهات اربعه ی شمال و جنوب و مشرق و مغرب قرار دارد و خط مداری که از روی هرم می گذرد دقیقاً خشکی ها و آب های زمین را به دو قسمت مساوی تقیسم می کند.

فاصله  مرکز کره ی زمین با اهرام مصر

هرم درست در مرکز توده ی خشکی های زمین و دقیقاً در ۳۰ درجه عرض جغرافیایی و ۳۰ درجه طول جغرافیایی قرار گرفته است (مرکز ثقل قاره ها است). با توجه به بیضی بودن زمین که در همین اواخر کشف شده نصف النهاری که از هرم می گذرد طولانی ترین نصف النهار جهان است.

امتداد قاعده ی هرم دقیقا دلتای (چند هزار کیلومتر مربعی) نیل را به دو قسمت مساوی تقسیم می کند. و فاصله ی مرکز کره ی زمین با هرم درست برابر با فاصله ی قطب شمال با مرکز زمین است.

نسبت فاصله ی نوک هرم با قاعده ی آن برابر با نسبت فاصله ی قطب شمال با خط استوا است. ضمن آن که راهروی ورودی هرم مختصر خمیدگی دارد که یک راست به سمت شمال می رود یعنی اگر یک خط فرضی از منتهاالیه راهرو ادامه یابد با چند درجه اختلاف به قطب شمال منتهی می شود و این چند درجه اختلاف نیز به لحاظ تغییرات دایم محور زمین است.

ساعت خورشیدی عظیم

هرم، یک ساعت خورشیدی عظیم است و سایه های آن که در ماه های فروردین و مهر بر زمین می افتد، دقیقاً شروع اعتدالین (تساوی و تعادل، گرمی و سردی، و شبانه روز ) را نشان میدهد. این سایه ها فواصل روز و شب و ساعات شبانه روز را نیز مشخص می سازد. بر روی لوحه های سنگی اطراف هرم می شود قسمتی از طول سال را بدون اشتباه محاسبه کرد. طول جانبی چهار ضلعی سطح هرم به طور متوسط برابر (۳۴۲/۳۶۵) از اندازه ی مصری است که روزهای سال را با دقت دقیقه نشان می دهد.

دقت زاویه یابی در اهرام مصر

دقت زاویه یابی ساخت هرم در حد یک ثانیه از قوس است که حتی با ابزار فنی مدرن نیز محاسبه ی آن در ابعاد غول آسای هرم بسیار دشوار است. دقت زاویه ها در هرم بزرگ به حدی است که می توان ۲۵۰۰۰ منشور نوری ۱۶ تنی را دقیقا در آن جا داد. به عقیده ی دکتر «زابا» (مصر شناس دانشگاه پراگ) این محاسبات ممکن نیست مگر به وسیله ی ابزار مدرن مربوط به علم فیزیک نوری. اگر ارتفاع هرم بزرگ را در عدد هزار میلیون ضرب کنیم فاصله ی خورشید با زمین بدست می آید.

و آخر این که به تازگی دانشمندان به این نتیجه ی علمی پی برده اند که داخل اشکال هرمی شکل به علت جذب نوعی خاص از اشعه ی خورشید خاصیت گندزدایی و ضد باکتریایی دارد و میکروب ها به سختی می توانند به قاعده ی اهرام نفوذ کنند. پیروان این کشف به دستور اداره ی بهداشت انگلستان، شیر پاستوریزه را در بسته بندیهای هرمی شکل می ریزند تا دیر فاسد شود.

راز ساخت هرم بزرگ

اما برای پی بردن به راز ساخت هرم بزرگ به سه نکته ی اساسی باید توجه داشت که محققان مصر شناس با سهل انگاری عجیبی نسبت به آن ها بی توجهی کرده اند. نکته ی اول چگونگی تأمین نیروی انسانی است. نکته ی دوم چگونگی حمل و نقل مصالح است و نکته ی سوم امکان استفاده از بلوک های سیمانی به جای سنگ است. با روشن شدن این سه مطلب می توان به قسمتی از سوالاتی که در مورد ساخت هرم بزرگ مطرح است پاسخ داد.

با توجه به برآورد مهندسان، می بایست از نیروی انسانی صدهزار نفر و به مدت بیست سال برای ساخت هرم بزرگ استفاده شده باشد.

یکصد و پنجاه میلیون روز

اگر چه هرم بزرگ حاصل یکصد و پنجاه میلیون روز کار جسمی است اما این نیرو توسط بردگانی که در جنگ های فراعنه بدست می آمد مهیا بوده است و فراعنه می توانستند از بازوهای رایگان هزاران برده برای ساخت پروژه های جاه طلبانه خود استفاده کنند. آن ها از این نیرو برای ساخت کانال های بسیار طویل آب، کار در معادن سنگ و سرانجام ساخت بناهای بسیار بزرگ استفاده کردند.

بدین ترتیب، هرم کبیر در مدت بیست یسال و شش ماه و با دویست هزار نفر برده ساخته شده است. گفتنی است که دیورا بزرگ چین نیز چون اهرام مصر، بر اثر فصلی بودن کشاورزی در چین و بیکاری نیروهایی که در اختیار امپراتوران این مملکت بودند، ساخته شده است.

معمای شماره ی دو اهرام مصر

معمای دوم هرم فوکو، چگونگی حمل میلیون ها قطعه سنگی است که به عنوان مصالح در آن به کار رفته است، می دانیم که در آن زمان هنوز مصریها از چرخ استفاده نمی کردند، (چرخ در حدود ۱۵۰۰ سال بعد از ساخت اهرام  مصر متداول شده است) می گویند که سنگ ها را روی سورتمه هایی چوبی و بر سطح شیبداری از ماسه به محل کار برده اند.

اما برای همسطح کردن ارتفاع اهرام به صورتی که بتوان سنگ ها را در شیب کم کشید، می بایست سه کیلومتر شن ریزی در ارتفاع ۱۴۰ متر انجام شده باشد. حتی اگر بپذیریم که این کار فوق العاده انجام شده است: آیا هزاران قطعه سنگ های سنگین و سورتمه ها در شن فرو نمی رفتند؟ آیا همه ساله پس از طغیان نیل این شن ریزی تکرار می شد؟ آیا باد، شن ها را با خود نمی برد؟

از دیگر سو در تمام دره ی نیل چوب کافی برای ساخت هزاران سورتمه وجود نداشته است بخصوص که درخت غالب در این منطقه نخل خرماست که از میوه ی آن استفاده می کردند و چوب آن نیز به حدی نرم است که نمی تواند فشار چند تن سنگ را تحمل کند. به همین دلیل استفاده از جاده های چوبی و روغن کاری شده نیز منتفی است.

عقل سلیم این روش ها را نمی پذیرد. می بایست راه بسیار آسان تری برای حمل سنگ آن هم به فاصله ی چند فرسنگ از نیل تا اهرام مصر وجود داشته باشد.

ساخت در آب

نویسنده ی عرب «ابوشیر جعفر» (قرن دهم میلادی) حکایتی نقل می کند که دقت در آن راه گشای حل این معما خواهد بود. طبق حکایت، فراعنه، اهرام را  به منظور حفظ جواهرات سلطنتی از سیل و مدفون شدن در زیر آب ساخته اند. این نکته ی مهمی است که مصر شناسان در مورد آن مسامحه ی بسیاری به خرج داده اند.

واقعیت این است که سنگ های به کار رفته در اهرام تماماً تا پای کار از طریق کانال های آب حمل شده و اصولاً حمل در خشکی صورت نمی گرفته است.

در مورد بردن سنگ در طبقات هرم نیز، مورخ روم باستان «دیودور» گزارش می دهد که دریاچه ای که اهرام را در بر گرفته دارای دریچه هایی است که سطح اب را به وسیله ی آن ها پایین و بالا می بردند. ضمناً هرودت نیز به چشم خود هرم هایی را دیده که چهل متر از آن ها زیر آب قرار داشته اند. شاید به همین دلیل ساخت در آب بوده که در اهرام از هیچ گونه ملاتی بین سنگ ها استفاده نشده و تمام اتصالات به صورت کام و زبانه است.

ضمناً پاسخ به این پرسش مهندسی که سیزده هکتار صخره ای که سطح قاعده ی هرم روی آن قرار دارد چگونه کاملا تراز شده؟ در همین نکته وجود دریاچه نهفته است. طبعاً سطح آب هر دریاچه ای کاملاً تراز است و هم سطح کردن صخره ی هرم با سطح آب بسیار ساده می نماید.

معمای شماره سه

معمای سوم وجود تابوت ها و بلوک های سنگی است که بیش از چهل تن وزن دارد و اندازه ی بعضی از آن ها از راهروهای ورودی اهرام بزرگتر است. حتی آگر فرض را بر این بگذاریم که می توانستند به وسیله ی حفر کانال های پهن و کشتی های بزرگ این سنگ ها را نیز تا پای اهرام برسانند، چگونگی نصب آن ها در طبقات بالایی اتاق های هرم اعجاب انگیر است.

به راستی چگونه انسان عهد حجر توانسته سنگ های چهل تنی را تا ارتفاع صدمتر، بالا بکشاند؟ جواب این پرسش در این نکته نهفته است که اصولاً این قطعات بزرگ از جنس سنگ نبوده بلکه از نوعی بتون ساخته شده اند.

این واقعیت هنگامی کشف شد که باستان شناسان تعدادی مومیایی مربوط به نوعی میمون مقدس در منطقه ی باستانی «آبیدوس» مصر کشف کردند. این اجساد به گونه ای متفاوت از سایر مومیایی های مصری در تابوت هایشان قرار داشتند، ابتدا پای این میمون ها را داخل نوعی بتون قرار داده و مومیایی را به صورت مجسمه ای قائم در تابوت گذاشته بودند.

سنگ های هرم 

پیرو این کشف و تحقیقات بعدی و بر اساس تحقیقات پروفسور دیویدو وتیس رییس بخش انیستیتوی باستان شناسی شهر میامی ایالات متحده امریکا، مصریان باستان بسیاری از سنگ های به کار رفته در اهرام مصر را نه از آسوان آورده اند و نه با ابزار مکانیکی در محل، کار گذاشته اند. بلکه آن ها با ساختن بتون های یک دستی از خرده سنگ های گرانیت و خاک رس و ترکیبات دیگر و قالب گیری ، موفق به ساخت این بلوک های بزرگ شده اند.

در همین باره مصر شناس معروف «سی . ای . ویلبر» در یکی از مناطق باستانی مصر «سه هل» سنگ نبشته ای از گرانیت پیدا کرد که در آن به خط هیروگلیف مطالبی در مورد ساخت بتون نوشته شده است. طبق این نوشته ها پدیدآورنده ی مصر خدای «کنوم» در خواب به یکی از فراعنه به نام «زوسر» طرز ترکیبی ۲۹ ماده ی معدنی و ساخت بتون های گرانیتی را آموزش می دهد تا در ساخت اهرام مورد استفاده قرار بگیرد.

بتون در اهرام مصر

در تحقیقات به دست آمده مشخص شد که در بلوک های گرانیتی استفاده شده در اهرام ۱۸ نوع مواد معدنی به کار رفته است و در بررسی میکروسکوپی این بلوک ها ، الیاف مو و ناخن در میان آن ها دیده شد که دلیلی قطعی برای ساخت بتون به وسیله ی مصریان باستان است.

اقوام سکایی با ساختن تابوت های بدون روزنه از ساروج، مانع ار رسیدن هوا به جسد شده باعث خشک شدن اجساد مردگان می شدند و آن ها را با اسب ها و غلامان و زن ها و لوازم زندگی دفن می کردند. اما هیچ قومی به اندازه ی مصریان معتقد و دقیق نبودند آن ها زندگی می کردند تا خود را برای معاد و جاودانگی آماده سازند. به اعتقاد مصریان در صورت باقی ماندن جسد متوفی روزی «رع» ( که یکی از خدایانشان بود) همچون اشعه ی زندگی با دمیدن روح، اجساد بی جان مومیایی ها را به زندگی بر می گرداند.

نور خورشید و هرم 

بر طبق این اعتقاد، شکل هندسی و عظمت اهرام مصر باعث جذب هر چه بیشتر انوار زندگی بخش خورشید است . طبعاً و با توجه به این آیین، مصریان با دقت زیادی مردگان خود را مومیایی می کردند و آن ها را در ابنیه ی هرمی شکل قرار می دادند. ضمناً ضروری بود که این اجساد در جای بسیار محفوظی نگهداری شود. زیرا معلوم نبود که خدا کی باز خواهد گشت و می بایست تا آن هنگام که ممکن است هزاران سال بعد باشد، مومیایی ها از دستبرد زمانه محفوظ بمانند.

امروز پس از هزاران سال و با توجه به صدها مومیایی پیدا شده در مقبره های مصری باید اعتراف کرد که تدابیر این قوم برای نگهداری از اجسادشان موثر واقع شده است. . واقعاً مومیایی ها تا روزگار کنونی باقی مانده اند و ظاهراً از این به بعد نیز جای آن ها در موزه ها کاملا امن است. از دیگر سو و با توجه به پیشرفت های اخیر علم ژنتیک بسیاری از دانشمندان عقیده دارند که در آینده ای نه چندان دور، قادر به زنده کردن سلول های خشک شده خواهند بود.

در سال ۱۹۶۳ میلادی زیست شناسان دانشگاه «اوکلاهاما» اعلام کردند که سلول های سالم باقی مانده از مومیایی ها حیات را به آن ها باز گردانید و آن ها که بدن مردگان را مومیایی می کردند به درستی می دانستند که بدن امواتشان باید سالم بماند تا اجساد برای زندگی دوباره شانسی داشته باشند. «معاد تکنولوژیک» به هیچ وجه خارج از ذهن و یک نظریه ی غیر علمی نیست و سازندگان اهرام، وقت و ثروت و قدرت خود را بیهوده تلف نکرده اند.

چندان دور نیست که ما با فرزندان مان شاهد زنده شدن دوباره ی این به خواب رفتگان باشیم.

• جهت یابی