باغ ارم؛ زیبایی چهار فصل شیراز(۲)

باغ ارم یکی از زیباترین باغ‌های ایران است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. تنوع گیاهان در آن به اندازه‌ای است که در حال حاضر به عنوان یک باغ گیاه‌شناسی در اختیار دانشگاه شیراز قرار گرفته است.
اگر عاشق طبیعت و گل و گیاه هستید و با قدم زدن در کنار آن‌ها به آرامش می‌رسید، باغ ارم مکان مناسبی برای شما است.

این باغ با داشتن راهروهای طولانی که در آن درختان قدیمی و سر به فلک کشیده‌ قرار دارند، فضای مناسبی برای دوستداران طبیعت ایجاد کرده است.

هنگامی که وارد باغ می‌شوید، در سمت راست شما راهرویی طولانی از درختان سرو معروف شیرازی قرار دارد که زیبایی آن هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.

علاوه بر این ترکیب، درختان نخل با بافت سبز و زیبای باغ محیطی متفاوت برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است.

پیشینه‌ باغ ارم به درستی مشخص نیست و هنوز معلوم نیست این باغ دقیقا چه زمانی و توسط چه کسی ساخته شده است، اما در سفرنامه‌های مربوط به قرن‌های ۱۰ و ۱۱ هجری از این باغ نام برده شده است.

احتمال می‌رود اتابک قراچه که از طرف سنجر سلجوقی به حکومت فارس منصوب بود، دستور احداث این باغ را داده باشد.

در عهد کریم‌خان زند احتمالاًباغ ارم در مالکیت سران سلسله زندیه بوده و مانند سایر ابنیه و باغ‌های شیراز مرمت گردیده است.

از اواخر دوره زندیه تقریبا بیش از هفتاد و پنج سال باغ ارم در تصاحب سران ایل قشقایی بود. به طوری که باغ ارم پس از فوت ابوالقاسم‌خان نصیرالملک به فرزندش رسید و پس از چندی به یکی از سران ایل قشقایی فروخته شد. سپس به تصرف دولت درآمد و به دانشگاه شیراز واگذار شد. دانشگاه شیراز مدت‌ها به‌عنوان کاخ پذیرایی از آن جا استفاده می‌نمود.

و می‌دانیم که باغ ارم حداقل در دوران سلجوقیان و آل اینجو هم وجود داشته است. بنابراین بیشینه‌ باغ را می‌توان حداقل به سده‌ی ۶ هجری نسبت داد. مانند دیگر اماکن تاریخی که در شهر شیراز قرار دارند، باغ ارم هم در دوران کریم خان زند به اوج شکوفایی خود رسید و کریم خان در بهسازی آن نقش بسیار مهمی داشت.

امروز کوشک اصلی، هسته مرکزی این باغ و جالب‌توجه‌ترین جنبه آن را تشکیل می‌دهد. اتاق‌های طبقه زیرین تقریبا زیرزمین است و تالار مرکزی آن را برای استراحت در روزهای گرم تابستان در نظر گرفته‌اند. 

نهر آب مستقیما از این تالار می‌گذرد و سر راه خود قبل از این که به حوض بزرگی فرو ریزد، استخر را پر می‌کند.

در وسط باغ ارم، خیابان اصلی آن با جهت غربی شرقی احداث شده است که از مقابل ساختمان و استخر بزرگ آغازشده و تا انتهای باغ ادامه دارد.

در دو طرف این خیابان شمشادهای کوتاه، حصاری پرورش داده‌اند و در وسط آن چنان که گفته شد، از جلوی استخر بزرگ تا وسط باغ جوی آبی است که در وسط باغ به جدول‌ها و جوی‌های متعدد تقسیم‌شده و آب روان از آنجا به قسمت‌های دیگر باغ جاری می‌شود.

باغ ارم در زمان حکومت قاجار و تا پیش از مصادره‌ آن توسط حکومت پهلوی، به مدت ۷۵ به دست سران ایل قشقایی افتاده بود و در همان زمان عمارتی در باغ بنا نهاده شد که به سبک معماری دوران زند طراحی شده است.

باغ ارم در زمان حکومت قاجار و تا پیش از مصادره‌ی آن توسط حکومت پهلوی، به مدت ۷۵ به دست سران ایل قشقایی افتاده بود و در همان زمان عمارتی در باغ بنا نهاده شد که به سبک معماری دوران زند طراحی شده و از شاهکاران معماری دوران قاجار به حساب می‌آید.

این عمارت دارای طاق‌های زیبایی است که روی آن ها نقاشی‌های مختلفی از شاهنامه‌ی فردوسی و نبرد‌های شاهان قاجار وجود دارد.

باغ زیبای ارم بیش از سه هکتار مساحت دارد و با درختان سرو، نخل، مرکبات و انواع درخت‌ها و بوته‌های زینتی پوشیده شده است. سروناز معروف شیراز هم در همین باغ قرار دارد که به راحتی می‌توانید آن را به خاطر ظاهر متفاوتش با درختان سرو دیگر تشخیص بدهید.

این ساختمان سه‌طبقه،  بام شیروانی و در جلو، ایوانی دو ستونی با سقف مسطح دارد و مهندس آن حاجی محمدحسن معمار شیرازی بوده است.

در این باغ وسیع سرونازهای بلند و زیبایی وجود دارد که سال‌های زیادی بر آن‌ها گذشته و موجب شهرت باغ شده‌است.

اصولا باغ‌های شیراز به خاطر داشتن درختان سروناز شهرت داشته و تمام جهانگردانی که از این شهر بازدید کرده‌اند، در سفرنامه و خاطرات خود به‌ تفصیل از زیبایی سروناز شیراز سخن رانده‌اند.

زمین باغ به شکل مربع‌مستطیل بسیار وسیعی است که ضلع بزرگ‌تر که درهای ورودی در آن قرار دارد، به‌جانب شمال و بلوار «ارم» و ضلع کوچک‌تر به‌جانب غرب و بلوار «آسیاب سه‌تائی» است.

کجارو

مطالب مرتبط:

حافظیه شیراز (1)

کاربر عزیز

چنانچه این مطلب مورد توجه شما قرار گرفت، لطفا آن را لایک کنید.