باید از خدا بترسیم یا نترسیم؟

اختصاصی نشریه اینترنتی نوجوان ها

محمدامین خوانساری

در قرآن و کتاب های دینی خیلی آمده که «از خدا بترسید». در جایی دیگر آمده که «خدا ارحم الراحمین است». پس چرا باید از خدا بترسیم؟

سلام؛

سوال خیلی خوبی کردید. واقعاً تکلیف ما چیست؟ آیا خدا مهربان است و باید به آغوش او پناه برد یا اینکه خشمگین است و باید از او ترسید؟

به نظر من باید به چند نکته توجه کنیم تا پاسخ این سوال را درک کنیم.

اول اینکه انسان بیشتر از همه چیز باید از خودش بترسد. همان خودی که وسوسه می شود، گناه می کند، حق دیگران را می خورد، زیاده خواهی می کند و… پس اگر در کتاب های دینی گفته شده که انسان باید تقوا داشته باشد منظور این است که خویشتندار باشد. یعنی بتواند خودش را رام کند. انسان تربیت نشده، دقیقا مثل یک اسب سرکش است که باید رام و تربیت شود. پس با این حساب اولین چیزی که باید از آن بترسیم خودمان هستیم و نه چیزی دیگر.

به قول سعدی: «آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است»

و به روایت حضرت علی (ع): «هیچ یک از شما ترس نداشته باشد مگر از گناه خویش»

پس بیاییم کلاه مان را قاضی کنیم و قبل از هر چیز حساب و کتاب خودمان را پاک کنیم که اگر چنین باشد، مطمئناً خداوند نسبت به ما مهربان است.

دوم اینکه شک نکنید که خداوند مهربان ترین مهربانان است و بندگان خود را دوست دارد و محبت او فراتر از محبت مادر به فرزندش است. اما همین مادر مهربان هم گاهی، برای رشد فرزندش، نیاز است کاری بکند که فرزندش حتی گریه بکند یا از او بترسد.

مثلاً مهر مادری به این نیست که وقتی فرزند در حال نزدیک شدن و دست زدن به آتش بخاری است، مادر بخندد! بلکه باید به کودکش اخم کند و نگذارد به آن نزدیک شود، حتی اگر به قیمت گریه کردن کودک تمام شود! یا مثلاً اگر بین دو فرزند درگیری و دعوا شود و یکی بخواهد حق دیگری را بخورد، مادر باید عدالت را رعایت کند و حق را به همان کودکی که حق با اوست، برساند، حتی اگر فرزند دیگرش ناراحت شود.

پس خداوند مهربان است اما این مهربانی خلاف عقل و عدالت و حکمت نیست. باید صفات خداوند را همراه یکدیگر فهمید. خداوند همان قدر که رحمان و رحیم است، از کسی هم که ظلم کرده نمی گذرد و عملش را بی جواب نمی گذارد.

پس انسان نباید از خدا بترسد، بلکه باید از کارهای زشت خود بترسد که نتیجه آن ها را به زودی خواهد دید. خداوند ظلم انسان ظالم را به او بر می گرداند و البته اگر توبه کند و کارهایش را جبران کند، او را هم می بخشد. و اینکه خداوند نیکی انسان نیکومند را چندین برابر بیشتر به او بر می گرداند.

مولوی این حقیقت را چنین به شعر در آورده است:

ای دریده پوستین یوسفان
گرگ برخیزی از این خواب گران