جنگل‌ها به عنوان یکی از محیط‌های زیستی مهم و حیاتی برای کره زمین شناخته می‌شوند. این مناطق با تنوع گیاهی و جانوری خود، از اهمیت بسزایی برخوردارند و نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل اکولوژیک و حفاظت از محیط زیست دارند.
مناطق گرم و پر باران جزو مناطق حساس و حیاتی برای جنگل‌ها محسوب می‌شوند. این مناطق به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب، برای رشد و تکثیر گونه‌های گیاهی و جانوری بسیار مناسب هستند. از طرف دیگر، باران فراوان در این مناطق باعث حفظ رطوبت و ایجاد یک محیط مرطوب و سرسبز می‌شود که برای جانوران و گیاهان بسیار مفید است.
جنگل حاصلخیز مناطق گرم و پر باران یک پوشش گیاهی همیشه سبز و متنوع است که در بخش هایی از منطقه استوا وجود دارند. شرایط جوی در منطقه استوا بسیار مرطوب و با دمای گرم است. فصل خشک در این منطقه وجود ندارد و رشد گیاهان سرتاسر سال ادامه دارد.
اکوسیستم منحصر بفرد جنگل های انبوه مناطق گرم و پر باران
تنوع شگفت انگیز گیاهان در این منطقه با توانایی رشد سریع حیات دارند که به جزء اساسی در جنگ برای نور و دوام برای زندگی تبدیل شده است. درختان به طور عمده دارای تنه بلند و بدون ساقه هستند و نوک برگ نسبتا کوچک به یک سایبان همیشه سبز به صورت دسته در آمده اند. در زیر این سایبان، درختان کوچک تر و بوته های سازگار با سایه رشد کرده اند. گیاهانی مانند پیچک که به درخت چسبیده و از آن بالا می روند و ارکیده و سرخس بر زمین تاریک جنگل رشد می کنند.
جای اصلی جنگل علاوه بر آب و هوای آن به خصوصیت اصلی این نوع جنگل تبدیل شده است. کاهش اندازه یا ایجاد حفره در آن با انداختن درختان باعث می شود تغییرات بسیار کوچکی در آب و هوا شود که موجب تحمیل هزینه گزاف برای تنوع گونه های گیاهی در این مناطق می شود.
چگونه جنگل های انبوه مناطق گرم و پر باران کار می کند؟
خروج رطوبت از درختان موجب تامین آب باران طبیعی در جنگل می شود. حجم بالای اکسیژن خروجی که از درختان به عنوان محصول فرعی فتوسنتز تلقی می شود، به جو وارد می گردد. کل اکوسیستم نیز یک اتاق ذخیره ی کربن ثابت است. اگرچه رطوبت فراوان است، خاک جنگل فقیر است. درختان همیشه سبز، برگ را کوچک می سازند. باران بسیار زیاد خاک بی حفاظ را اشباع می کند. بنابراین مواد غذایی جذب گیاهان نشده و خیلی زود شسته می شوند.
خطرهایی که جنگل های انبوه مناطق گرم و پر باران را تهدید می کند.
اماجنگل های انبوه مناطق گرم و پر باران نیز با مشکلات خاص خود روبرو هستند. یکی از مهمترین چالش‌های مناطق گرم و پر باران، تخریب جنگل‌ها به دلیل قطع درختان بزرگ است. قطع درختان بزرگ باعث از بین رفتن محل زندگی بسیاری از جانوران و گونه‌های گیاهی می‌شود و به تخریب اکولوژی آن منطقه منجر می‌شود.
علاوه بر این، تغییرات اقلیمی نیز به چالش‌های دیگری برای مناطق گرم و پر باران منجر شده است. افزایش دما، کاهش باران و تغییرات در الگوی بارش‌ها، باعث کاهش تنوع زیستی و تخریب جنگل‌ها شده است. همچنین، فعالیت‌های انسانی مانند کشت غیرمجاز، شکار غیرقانونی و تخریب زمین‌های جنگلی نقش مهمی در این فرآیندها دارند.
برای حفظ جنگل‌های مناطق گرم و پر باران، نیاز به توجه و همکاری بین المللی بسیار زیاد است. اقدامات حفاظت از جنگل‌ها، کنترل قاچاق چوب و حفاظت از گونه‌های در خطر، از جمله اقدامات مهم در این زمینه هستند. همچنین، آموزش و ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست در بین مردم نقش بسزایی در حفظ جنگل‌ها دارد.
دولت‌ها و سازمان‌های محیط زیست باید برنامه‌ها و سیاست‌های کامل و جامع برای حفاظت از جنگل‌های مناطق گرم و پر باران را تدوین کرده و اجرا نمایند. همچنین، همکاری بین کشورها و ارائه کمک‌های مالی و فنی به کشورهای در حال تلاش برای حفاظت از جنگل‌ها، از دیگر راهکارهای موثر در این زمینه است.
با تلاش مشترک و همکاری بین المللی، می‌توان به حفظ جنگل‌های مناطق گرم و پر باران کمک کرده و از تخریب آن‌ها جلوگیری نمود. حفاظت از جنگل‌ها نه تنها به منظور حفظ تعادل اکولوژیک است، بلکه به دلیل اهمیت آن‌ها در حفظ تنوع زیستی و تأمین منابع طبيعي نيز بسيار حائز اهميت است.
نمونه هایی از جنگل های انبوه مناطق گرم و پر باران
- جنگل آمازون منزلگاه تقریبا نیمی از گونه های پرندگان جهان است. درختان این جنگل مقدار زیادی اکسیژن وارد جو زمین می کنند.
- در قاره آفریقا، جنگل استوایی بیش تر حوزه رود کنگو و ساحل گینه را اشغال می کند. مناطق جداگانه ای در زامبیا، در نزدیکی اقیانوس هند و در ماداگاسکار شرقی وجود دارند.
- در شبه قاره هند، خط ساحل غربی هند و سریلانکا جنگل انبوه به معنای واقعی وجود دارد. جنگل انبوه با باد موسمی و جنگل برگ پهن استوایی محدوده های شرقی خود را مسدود می کند. تراکم جنگل انبوه نیز در بنگلادش وجود دارد.
- در آمریکای جنوبی، بزرگ ترین منطقه جهان که دارای این نوع جنگل است حوزه رود آمازون را احاطه می کند و از ساحل آتلانتیک تا کوهپایه های رشته کوه آند گسترش می یابد. دشتزارها را در شمال و در جنوب به جنگل برگ پهن مناطق گرم و چمن زار وصل می کند.
- در جنوب شرق آسیا، زمانی بیش تر این منطقه پوشیده از این گونه جنگل، مخصوصا در سوماترا، برنئو (جزیره ای در مجمع الجزایر اقیانوسیه) و فیلیپین بوده است.
