برج کشمر

برج علی آباد کشمر در استان خراسان رضوی در نزدیکی شهرستان کاشمر و در شمال شرقی بردسکن در روستایی به همین نام قرار دارد. این بنا بر فراز بقایا و آوارهای قلعه‌ای کهن به نام کوشک ساخته شده و از دیدگاه معماری با برج رادکان در چناران قابل مقایسه است. بنا فاقد کتیبه است و بیش تر نشان دهنده اسلوب معماری در قرن هفتم هجری است.

معماری این برج که 18 متر ارتفاع دارد به سبک برج رادکان است. شکل درونی برج، هشت‌گوش است و دارای 42 متر محیط خارجی و 21 متر محیط داخلی می‌باشد. نمای خارجی، پوششی مخروطی شکل دارد و از آجر ساخته شده است. بنا دو جداره است که از جدار داخلی طاق هایی به داخل بنا ساخته شده است.

راهروی پلکانی و مارپیچ بین دو جداره، صعود به پوشش اول را مهیا می‌کند. بدنه بنا دارای دو قسمت است که قسمت پایین دوازده ضلعی است و پایه بنا را تشکیل می‌دهد، قسمت بالای پایه، بدنه اصلی و دارای 48 ترک به شکل نیم ستون می‌باشد.

 در حد فاصل بدنه بنا و گنبد ، تزئینات آجری به حالت نیم مقرنس و با گره های آجری کار شده است و در این نوار تزئینی  دو عدد زائده به شکل شبدر سه پر وجود دارد که احتمالاً دور تا دور بنا به این شکل تزئین شده بود اما امروزه از آن اثری نیست .بدنه خارجی گنبد در حال حاضر آجری است ، اما بر اساس شواهد می توان استنباط کرد که در گذشته دارای تزئینات یا پوشش کامل کاشی بوده است.

پیشنهاد مطالعه:کتاب آشنایی با بناهای تاریخی ایران 

برج از داخل دارای 3 طبقه و ارتفاع تیزه اصلی گنبد تا کف 31 متر می باشد. معماری این بنا نیز به معماری سبک سلجوقی نزدیک است.مطالعات نشان داده که لحظه سال تحویل را در روز اول بهار از روی این برج و در محل یکی از طاقچه‌های آن با استفاده از نور خورشید تعیین می‌کرده‌اند. مهم ترین کارکرد این برج راهنمایی مسافران مرکز ایران به نیشابور بوده است.

معماران و هنرمندان کوشیده اند برج علی آباد کشمر را به زیباترین شکل ممکن بسازند و بیارایند، در طول زمان این بنا آسیب دیده و در سالهای اخیر مرمت شده است. برج علی آباد کشمر در تاریخ پانزدهم دی 1310 هجری خورشیدی به شماره 127 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

پیشنهاد مطالعه: مهم ترین بناهای خاورمیانه