خشونت از دیدگاه روان شناسی یعنی ناتوانی در کنترل خشم
سلامت از دیدگاه روان شناسی در کلی ترین مفهوم آن ، حالتی است که فرد از نظر جسمی و روانی در حد تعادل قرار دارد . بنابراین تعادل ، کلید حفظ سلامت است . سازمان جهانی بهداشت نیز سلامت را حالت سلامتی کامل جسمی ، روانی و اجتماعی ، می داند که با مفهوم نبود بیماری یا ناتوانی متفاوت است.
خشونت همه ابعاد رشد و سلامت نوجوانان را تحت تأثیر قرار می دهد . رشد جسمی آنان را به علت ایجاد استرس و تنش فراوان مختل می سازد . در رشد ذهنی یا شناختی آنها تأثیرات کاهش دهنده برجای می گذارد و یادگیری و پیشرفت تحصیلی آنان را کاهش می دهد . مفهوم سلامت اجتماعی به عنوان بُعد مهم دیگر سلامت در سال های اخیر توسط سازمان جهانی بهداشت مطرح شد و به این معناست که برای دسترسی به سلامت کامل ، تنها سلامت جسمی و روانی کافی نیست بلکه از آنجا که انسان در محیط جمعی زندگی می کند ، سلامت اجتماعی نیز ضروری است .
- چگونه می توانم خشم خود را مدیریت کنم؟
- سخنی با مشاور برای کنترل خشم
- آموزش کنترل خشم در دعوای مدرسه
- ۸ تکنیک برای کنترل خشم
منظور از «سلامت اجتماعی» مشارکت فعال مردم در زندگی اجتماعی است . این مشارکت از طریق شرکت در سازمان های غیردولتی و فعالیت های داوطلبانه ، انجام فعالیت های شغلی ، تحصیلی ، انجام وظایف شهروندی مانند شرکت در انتخابات ، پذیرش قوانین و مقررات ، شرکت در اجتماعات و … صورت می پذیرد . انسانی از نظر اجتماعی سالم است که مشارکت فعال تری در جامعه از طریق فعالیت های ذکر شده داشته باشد . تأمین سلامت به مفهوم کلی آن برای همه افراد ، به ویژه برای نوجوانان به دلایل گوناگون از اهمیت فراوانی برخودار است.
نوجوانی ، سال های تغییر و تحول در همه جنبه های رشد جسمی، ذهنی، عاطفی، روانی و اجتماعی است و آشنایی نوجوانان و کسانی که با آنها در ارتباط هستند ، با معیارهای رشد و سلامت، به ایجاد زندگی سالم و پرنشاط برای آنان کمک فراوانی خواهد کرد . نوجوانان سرمایه های آینده هر جامعه هستند و هر اندازه که از سلامت کافی برخوردار باشند ، رشد و پیشرفت جامعه را تضمین خواهند کرد . اولین گام در راه حفظ سلامت نوجوانان ، شناخت عوامل مؤثر در خشونت به صورت مثبت یا منفی و یا تقویت کننده و بازدارنده ، در این زمینه است. یکی از عوامل مهمی که به عنوان عامل بازدارنده در ارتباط با سلامت نوجوانان نقش مؤثر دارد ، خشونت است .
خشونت همه ابعاد رشد و سلامت نوجوانان را تحت تأثیر قرار می دهد . رشد جسمی آنان را به علت ایجاد استرس و تنش فراوان مختل می سازد . در رشد ذهنی یا شناختی آنها تأثیرات کاهش دهنده ب
ر جای می گذارد و یادگیری و پیشرفت تحصیلی آنان را کاهش می دهد . رشد عاطفی- روانی آنان را با مشکلات متعددی روبرو می سازد و سازگاری اجتماعی و ارتباط مناسب آنان را با دیگران – همسالان و بزرگسالان- دچار اختلال می سازد. از این رو، پرهیز از خشونت نقش مؤثری در حفظ و تأمین سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی نوجوانان بر عهده دارد و به عنوان راهکار چه در سطح پیشگیری و چه از نظر درمان مطرح می شود .
خشونت از دیدگاه روان شناسی یعنی ناتوانی در کنترل خشم . بنابراین برخلاف آن که برخی خشونت را نشانه قدرت می دانند ، نمایانگر ضعف و درماندگی فرد در مقابله با مشکلات و کنترل خود است و بدیهی است کسی که از کنترل حالات خود ناتوان است ، فرد قدرتمند و موفقی در زندگی نخواهد بود.
خشونت شیوه بروز خشم متفاوت است و آموختنی است. زندگی در حوزه فردی ، خانوادگی و اجتماعی همیشه با مشکلات گوناگونی همراه است و خشونت نه تنها روش سنجیده ای برای کاهش آنها نیست بلکه دشواری های دیگری را نیز ایجاد خواهد کرد و این را تجربه افراد بی شماری در طول زمان های زیاد و در مکان های مختلف ، نشان داده است.
خشم از جمله هیجان هایی است که به طور طبیعی و ذاتی در همه افراد با تفاوت هایی وجود دارد و انسان در طول زندگی خود می آموزد و یا باید بیاموزد که هیجان هایش را تحت کنترل خود درآورد و در سطح متعادل نگاه دارد.
از جمله عواملی که سبب افزایش خشونت در همه افراد به ویژه در نوجوانان می شود ، باورهای نادرستی است که در مورد علت و چگونگی خشم وجود دارد و برخی آن را پدیده ای ذاتی و طبیعی بخصوص برای مردان می دانند. در حالی که خشونت نه طبیعی است و نه غیرقابل کنترل . خشونت با خشم متفاوت است .
خشونت شیوه بروز خشم متفاوت است و آموختنی است . اگر از دوران کودکی راه های درست بیان و ابراز هیجانات را بیاموزیم که بیشتر از راه الگوپذیری و همانندسازی انجام می گیرد ، مطمئناً از بروز خشونت پیشگیری کرده ایم . تفاوت های جنسیتی در خشونت نقشی ندارند . اگر مردان خشونت بیشتری از خود نشان می دهند ، یاد گرفته اند که چنین باشند نه این که ذاتاً خشونت بیشتری دارند .
باور نادرست دیگری که در مورد خشونت وجود دارد این است که گروهی فکر می کنند نوجوانی به طور طبیعی ، دوران خشم و پرخاشگری است. درست است که تغییرات جسمی، عاطفی و روانی در دوران نوجوانی سطح هیجانات را افزایش می دهد و نوجوانان بیشتر احساسی عمل می کنند ، اما به معنای آن نیست که نوجوانی با خشونت پیوند ناگسستی دارد.
دکتر فاطمه قاسم زاده – روانپزشک
