در ابتدا بهتر است زادگاه بازار صابر، شاعر تاجیکی را بیشتر بشناسیم . تاجیکستان کشوری است در آسیای میانه که از نظر تاریخی پیوندی عمیق با ایران دارد. تاجیکستان همان محدوده سغد است که در زمان داریوش اول به کشور پهناور ایران پیوست. بسیاری از بزرگان و دانشمندان و شاعران ایرانی در آن خاک زاده شده اند و زندگی کرده اند. بزرگانی چون ابن سینا پزشک نامی، مولوی شاعر بزرگ و بهزاد نقاش زبردست که همه از افتخارات ایران هستند در آن خطه زاده شده اند.
بعد از تصرف ایران به دست اعراب اولین حکومت مستقل ایرانی به دست سامانیان در آن سرزمین ایجاد شد و در نشیب و فراز تاریخی تا ۲۰۰ سال پیش تاجیکستان بخشی از ایران و خراسان بزرگ محسوب می شد. بعد از جدایی تاجیکستان و اتصال به روسیه زبان و خط فارسی نیز به اجبار تغییر کرد اما بالاخره بعد از ۷۰ سال استبداد کمونیستی از هم پاشید و تاجیکستان استقلال خود را به دست آورد.
از آن زمان دوباره زبان و خط فارسی و اهمیت دادن به تاریخ مشترک با ایران ارزش ویژه ای یافت. بازار صابر، شاعر بزرگ تاجیکی در شعری بلند غم ها و آرزوهای مردم تاجیک را سروده است و بزرگ ترین ثروت آن کشور را زبان شیرین فارسی می داند. بخش هایی از این شعر را در ترانه ای تاجیکی بشنوید.
ترانه زبان مادری از بازار صابر، شاعر تاجیکی
هر چه او از مال دنیا داشت، داد
خطه بلخ و بخارا داشت، داد
سنّت والا و دیوان داشت، داد
تخت سامان داشت، داد
دشمن دانش گدایش، دانش سینا گرفت،
دشمن بی سنتش ،دیوان مولانا گرفت،
دشمن صنعت فروشش، صنعت بهزاد برد،
دشمن بی‌خانه‌اش ،در خانه او جا گرفت
داد او از دست گرز رستم و سهراب را،
بربران ناتوانی را توانا کرد او
نام خود را همچو گور رودکی از یاد برد،
قاتلان خویش را مشهور دنیا کرد او
خلق تاجیک،
خلق آرمان
آب در چشم
چون یتیمان،
در لبش خشم
چون اسیران
از وطن تا بر کفن هر بود و نابودی، که بود
بر کفن طلب و وطن طلبندگان بخشید و داد
دشمن درویش خود را
شاه مدارا کرد و خود درویش شد
لیک لفظ مادری‌اش، همچو نام مادرش،
در دهان و در زبانش ماند، ماند
هر سخن با شیر مادر،
سخت شد در استخوانش ماند، ماند
در حد و سرحد‌شناسی جهان،
سرحد تاجیک زبان تاجیک است
تا زبان دارد وطندار است او،
تا زباندار است بسیار است او
