همان طور که والدین از فرزندان خود انتظارات و توقعات مختلفی دارند، توقعات نوجوانان از والدین به شکلهای متفاوتی است. در حقیقت، یکی از مهمترین راهکارهایی که والدین میتوانند رابطه خود را با فرزندان، به خصوص فرزندان نوجوان بهبود ببخشد، درک نیازها و توقعات نوجوانان از والدین و همچنین عمل کردن به آنها است.
پیشنهاد مطالعه: نحوه مدیریت اشتباهات و خطاهای نوجوان
توقعات نوجوانان از والدین چیست؟
در این مقاله از مجله نوجوانها، میخواهیم نگاهی به توقعات نوجوانان از والدین داشته باشیم. آشنایی والدین با نیازها و توقعات نوجوانان از والدین میتواند از جهات بسیاری، اهمیت داشته باشد. در این مقاله سعی میکنیم تا مهمترین توقعات نوجوانان از والدین را از نظر بگذارنیم و همچنین راهکاری به والدین ارائه بدهید تا بتوانند این نیازها را آنطور که نوجوان مایل است، برطرف کنند.
1. حفظ آرامش، وقتی آرام نیستند
زندگی نوجوانها همیشه پر از استرس و اضطراب است. به همین دلیل ممکن است خیلی از اوقات، نوجوان آن طور که باید و شاید آرامش نداشته باشد. در این مواقع نوجوان معمولا دنبال یک جای امن میگردد تا بتواند آرامش خود را دوباره پیدا کند و این جای امن، یعنی اولین جایی که به ذهن نوجوان میرسد، خانواده اوست.
درست به همین دلیل، نوجوان از والدین خود انتظار دارند زمانی که خودشان آرام نیستند، پدر و مادر به برقراری این آرامش کمک کنند. حداقل اگر کمکی از دستشان بر نمیآید، شرایط را ملتهبتر و پرتنشتر از قبل نکنند. در خانوادههای ایرانی معمولا این اوضاع برعکس است، در زمان اضطراب نوجوان، والدین نیز همان موقع تصمیم میگیرند تا آرامش خود را از دست بدهند! بدیهی است که نوجوان در چنین فضایی آسیب خواهد دید.
2. صبر و تحمل… صبر زیاد!
نوجوانان معمولا اصلا صبور نیستند؛ حال این نداشتن صبر و تحمل میتواند هزار و یک دلیل داشته باشد، از مسائل اجتماعی گرفته تا تغییرات هورمونی، همگی در کمصبری نوجوانان دخیل است. والدین باید بیشتر از هر کس دیگری این مسئله را درک کنند و در قبال رفتار با نوجوان خود، بیشترین میزان صبر و تحمل را به خرج بدهند!
نوجوانان را میتوان مانند آتش در نظر گرفت که مدام از هر سو در حال زبانه کشیدن هستند؛ پدر و مادر در این میان نقش مهمی دارند. معمولا رویکرد والدین در چنین مواقعی اینطور است که با رفتارها و حرفها اشتباه، هیزم در این آتش میریزند و آن را تندتر میکنند. حال آنکه بهجای این کار، والدین باید این آتش را مهار کنند؛ وگرنه این آتش نهتنها دامان نوجوان را خواهد سوزاند، بلکه میتواند گریبانگیر خودشان نیز بشود.
3. بدانند چه کاری درست و چه کاری غلط است
خیلی از والدین درباره انتظارات خود از نوجوانشان، شفافیت کافی را ندارند؛ به زبان سادهتر میتوان اینطور گفت که حتی خودشان هم نمیدانند از فرزندشان چه چیزی میخواهند. آنها توقعات خود را به درستی مطرح نمیکنند و زمانی که نوجوان کاری اشتباه انجام داد، آنگاه است که راه عتاب کردن و عصبانیت و سرزش را در پیش میگیرند و سعی میکنند تا درست و غلط را همان زمان به نوجوان آموزش دهند.
این میشود نوشدارو بعد از مرگ سهراب! یکی از مهمترین توقعات نوجوانان از والدین آن است که بدون پرسیدن از آنها، بدون داشتن یک مکالمه جدی با آنها، بدانند که از نظر آنها درست و غلط چیست و والدین چه خواستههایی از آنها دارند. اگر والدین بتوانند در این نمونه از توقعات نوجوانان از والدین به درستی عمل کنند، بدون شک رابطه بهتری با نوجوان خواهند داشت.
4. که والدین بزرگترین مشوق آنها باشند
یکی از مهمترین توقعات نوجوانان از والدین دارند، آن است که والدین بزرگترین مشوق آنها باشند. زمانی که نوجوان موفقیتی را به دست میآورد، انتظار دارد که والدین او را تشویق کنند؛ نوجوانان دوست دارند هراندازه هم که دستاورد آنها کوچک و جزیی بود، والدین طوری با آنها برخورد کنند که گویی فرزندشان آپولو هوا کرده است!
این کاری است که پدر و مادر ایرانی در آن بسیار ضعیف عمل میکنند. برای مثال همیشه از نوجوان خود توقع دارند که در درسهایش بیست بیاورد، بیآنکه نگاهی به پیشرفت او از 12 به 15 داشته باشند! زمانی هم که نوجوان با هزار زور و زحمت نمره بیست میآورد، از او میپرسند که دیگر چه کسی بیست شد؟! هیچ وقت خبری از تشویق نیست؛ درحالی که نمیدانند همین تشویقها هرچند برای دستاوردهای ناچیز، روزی بزرگترین موفقیتها را برای نوجوان به ارمغان خواهد آورد.
5. آزادی برای کسب تجربههای جدید
نوجوانها معمولا با محدودیتهای بسیاری رو به رو هستند. بسیاری از خانوادهها آن چنان نوجوان خود را محدود میکنند که جایی برای نفس کشیدن نوجوان باقی نمیماند! آن دسته از خانوادههایی هم که به نوجوان آزادی میدهند، از آن طرف بوم میافتند و با مشکلات دیگری دست و پنجه نرم میکنند! معمولا برای آزادی دادن به نوجوان تعادلی وجود ندارد.
نوجوان باید آزاد باشد تا بتواند تجربههای جدید کسب کند؛ این بزرگترین نیاز نوجوان، بزرگترین توقعات نوجوانان از والدین است. اگر نوجوان آزادی نداشته باشد تا بتواند راهش را خودش انتخاب کند، اگر در زندگی اشتباه کردن و شکست را تجربه نکند، چطور میتواند رشد کند؟ چطور میتواند تجربه کسب کند؟ از همه مهمتر، چطور میتواند مسئولیتپذیر بودن را یاد بگیرد؟
پیشنهاد مطالعه: غرور از دیدگاه یک نوجوان
6. در آغوش کشیده شدن توسط والدین
یکی از توقعات نوجوانان از والدین و چیزهایی که والدین اصلا توجهی به آن ندارند، همین مورد است معمولا از سن پنج یا شش سالگی به بعد، والدین در آغوش گرفتن و بوسیدن و لمس فیزیکی فرزند خود را کنار میگذارند! هرچند که کودک در آن سنین خودش علاقهاش را به این کار از دست میدهد، اما بعد از گذشت مدتی نیاز به لمس فیزیکی از طرف والدین، دوباره در وجود آنها شکل خواهد گرفت و تبدیل به توقعات نوجوانان از والدین خواهد شد.
اینکه نوجوان بداند همیشه آغوش گرمی از طرف خانواده در انتظار او خواهد بود، میتواند دلگرمی بزرگی برایش باشد. به قول معروف، آغوش میتواند هزار و یک درد بیدرمان را دوا کند! والدین باید این موضوع را به یاد داشته باشند و بیشتر فرزند عزیز خود، جگر گوشهشان را در آغوش بگیرند.
7. حس کنند نقش مهمی در زندگی والدین دارند
در نهایت، یکی از مهمترین توقعات نوجوانان از والدین که در این مقاله باید به آنها اشاره کنیم، این است که نوجوانان نیاز دارند حس کنند در زندگی والدین خود نقشی پررنگ دارند. بسیاری از خانوادههای سنتی ایرانی، برای نظرات و تصمیمات نوجوانان اهمیت قائل نیستند، هیچ وقت از او درباره چیزی سوال نمیپرسند، نظر او را نمیخواهند و طوری رفتار میکنند که گویی اصلا نوجوان در خانه حضوری ندارد.
این موضوع میتواند بسیار برای نوجوان آزاردهنده باشد و آنها را از کانون خانواده دور کند. زمانی هم که چنین اتفاقی افتاد، والدین گله و شکایت میکنند که ای وای! نوجوان از ما دور شده و ما را حساب نمیکند و اصلا ما را دوست ندارد! اگر والدین بتوانند نقش نوجوان خود را در خانه پررنگتر کنند، قطعا میتوانند رابطه بهتری با او داشته باشند.
سوالات متداول
بله. اگر نوجوان آزادانه بتواند تصمیم بگیرد و چیزهای جدید را تجربه کند، رشد بیشتری خواهد داشت و مسئولیتپذیری را خواهد آموخت.
بله. نوجوانان در این سن دوست دارند که از طرف والدین در آغوش کشیده شوند و این کار میتواند از نظر روانی برای آنها بسیار مفید باشد.
بله. نوجوانان باید نقش پررنگی در خانه داشته باشند تا بتوانند احساس مفید بودن و مورد نیاز بودن بکنند. این کار میتواند موجب بهبود روابط آنها با والدین شود.