تیمچه امین الدوله، تجلی گاه معماری اصیل ایرانی

از جمله بناهای متعدد فرخ خان غفاری کاشی ملقب به امین الدوله، سرای سرپوشیده ای است در چهار سوق بازار معروف به میانچال که در سال 1285 ساختمان آن به پایان رسید و دارای سه طبقه بنای مستحکم و مسقف مرتفع با دهانه وسیعی می باشد که نظیر آن بدین عرض و طول و عظمت و با شکوه در جای دیگر دیده نشده

کاروانسرای امین الدوله در میانه بازار تاریخی کاشان در دوره قاجار به همت فرخ خان امین الدوله غفاری بنا شده و به خاطر هنرها و فنون فوق العاده ای که در آن به کار رفته، یکی از شاخص ترین بناهای معماری ایرانی به شمار می آید.

تزئینات هندسی سقف کاروانسرا که به وسیله مقرنس کاری با آجر و کاشی به عمل آمده و به سبک خاص ایرانی طاق بندی شده به واسطه نمایش هندسه دقیق و طرح دلپسندش، منظره بسیار جالب و مطبوع و بلکه بی نهایت زیبایی را بدان بخشیده است.

این تیمچه که از جاذبه های گردشگری کاشان محسوب می شود، یکی از بناهایی است که پس از بازسازی به بازارهای کاشان اضافه شده است، چرا که بازار تاریخی کاشان، پس از زلزله ای که در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری به وقوع پیوست، تخریب شده و در زمان قاجار و به همت امین الدوله جانی تازه گرفت.

کاروانسرای امین الدوله با آن که ملک خصوصی اشخاص می باشد و خوشبختانه بر اثر استوار بودن اساس و بنیان آن، تاکنون احتیاج به هیچ گونه تغییر و تصرفی در ابنیه آن پیش نیامده، و صد در صد به وضع اسلوب و صورت اولیه خود باقیمانده، مگر آن که اغلب در و پنجره های چوبی آن، که به رسم قدیم ارسی بوده تبدیل به در و پنجره شیشه ای شده است.

این کاروانسرا به وسیله دو درب بزرگ چوبی به بازار مربوط می گردد، یک در از چهار سو به صحن کوچک هشت ضلعی و دیگری به صحن بزرگ مربع مستطیل شکل جنوبی، و در حقیقت در مجموعه آن ها سرای واحدی بوجود آمده که به عقیده کارشناسان، یکی از بهترین شاهکارهای برازنده معماری اصیل ایران در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری و نماینده فنون گوناگون این هنر به شمار می رود.

امین الدوله و شهرت جهانی

و اما بشنوید از نظرات درج شده در سفر نامه دیولافوای فرانسوی که پس از سفر خود به ایران، در رابطه با آثار و ابنیه تاریخی ایران به مطالعه پرداخته و اطلاعاتی جمع آوری کرده است.

او این بنا را این گونه توصیف می کند:بازارهای کاشان وسیع است و سقف آن دارای گنبدهای کوچکی است، که به هم پیوسته و جابه جا کاروانسرایی هست که مخزن مال التجاره است.

این کاروانسراها تاجرنشین و غیر از آن هایی هستند که مسافرین در آن ها منزل می کنند. این ها دارای بناهای مجلل و مزینی هستند. یکی از بهترین نمونه های آن ها کاروانسرای تازه ای است که تجار ساخته اند. شکل آن مانند منشور مربع القاعده است و در دو طرف آن درب ورودی دارد. تمام بنا با آجر است و نمای قشنگی دارد.

در سقف آن هم سه وزنه بزرگ است که به قدر کافی محوطه را روشن می کند. این بنای مهم که پر از مال التجاره های گرانبهاست، بهتر از هرگونه احصائیه و محاسبه ای، اهمیت تجاری و آبادی و ترقی شهر را نشان می دهد.

آن چه خواندید، شرح کوتاهی بود از مجموعه ای که در تاریخ 29/10/1353 به شماره 1016، در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و یکی از بهترین شاهکارها، نمونه ها و البته نمایندگان معماری اصیل ایران، در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری و یکی از زیباترین بازارهای کاشان و ایران به حساب می آید. 

بیتوته

مطالب مرتبط:

راهنمای گردشگری ایران؛ جاذبه‌های مذهبی

کاربر عزیز

چنانچه این مطلب مورد توجه شما قرار گرفت لطفا آن را لایک کنید.