حقایقی جالب درباره فانوس اسکندریه

فانوس اسکندریه به شکل برجی در شھر اسکندریه مصر قرار داشت. این فانوس برجی بود که بر فراز آن آتشی روشن می کردند که راھنمای ملوانان برای رسیدن به بندر باشد. این برج در جزیره ای کوچک به نام فاروس بنا شده بود. جالب است بدانید کلمه فانوس با کثرت استعمال از کلمه فاروس به وجود آمده است.

آشنایی با سازه‌ی فانوس دریایی اسکندریه

این فانوس در زمان بطالسه، دوران حکمرانی جانشینان اسکندر مقدونی در مصر، در دوره پادشاھی بطلمیوس دوم ساخته شد.درباره ارتفاع سازه آنچه که یونانی ھا می گویند و باورکردنش سخت است ارتفاع برج را ۲۷۲ متر گفته اند.

این ساختمان تا سال ۱۳۷۵میلادی به عنوان فانوس دریایی کار می کرد اما در آن سال در زلزله شدید اسکندریه برج به نحوی ویران شد که چیزی ھم از ویرانه ھای آن باقی نماند. این سازه عظیم در زیربنایی به ابعاد ۳۰ در ۳۰ متر ساخته شده بود.طبقه اول آن به ارتفاع ۷۱ متر بنا شد که با ارتفاع گرفتن قطر آن کاھش می یافت. دومین طبقه ساختمانی ۸ گوش به ارتفاع ۳۴ متر ساخته شده بود.

قسمت تاسیسات روشنایی بر روی این طبقه قرار داشت. در انتھای این برج تندیس زئوس خدای یونانی قرار داشت.نمای این ساختمان از سنگ مرمر سفید ساخته شده بود.

فانوس اسکندریه اولین برج روشنایی

فانوس اسکندریه در واقع اولین برج روشنایی بود که برای ھدایت کشتی ھا پدید آمد. نور ایجاد شده از آینه مقعری بازتابانده می شد. بنا به نوشته مورخان درباره عظمت این برج، گفته شده است “نور آن به قدری قوی بوده است که انسان می توانسته است با آن تا انتھای دنیا را ببیند !”.

این نور افکن قوی و ساختمان بلند و بزرگ آن از دلایلی بود که این فانوس دریایی بلافاصله بعد از پایان ساخت در سال ۲۷۹ پیش از میلاد تا لحظه تخریب آن توسط زلزله در سال ۱۳۷۵ میلادی در مدت ۱۶۵۴ سال جزو شگفتی ھای جھان محسوب می شد.

راز فانوس دریایی اسکندریه

این فانوس در شب توسط دو تل بزرگ آتش که با فرمولی سری و محرمانه ای روشن نگه داشته می شد راھنمای کشتی ھا و کمک دیده بان ھای برج برای رویت کشتی ھای جنگی بود. ساختمان این فانوس دریایی بعد از ھرم جیزه بزرگترین ساختمان ساخته شده به دست بشر به شمار می آید.

در سال ۷۹۶ طبقه بالا یعنی قسمت فانوس به دلیل فرسودگی از بین رفت و حدود صد سال بعد از این تاریخ توسط سلطان تلون این بنای عظیم به مسجد تغییر کاربری داد. بعد از زلزله و تخریب برج اھالی از بلوک ھای آن برای ساخت خانه ھای خود استفاده می کردند. باستان شناسان در سال ۱۹۹۴ توانستند بلوک ھای سالمی از این بنا را که در آب غرق شده بودند پیدا کنند.

علاوه بر بلوک ھای پیدا شده در آب، تندیسی از بطلمیوس دوم سازنده برج و فانوس و مجسمه ای از ایزیس (ایزد بانوی باروری در مصر) پیدا شده است که نشانگر ملکه و ھمسر بطلمیوس دوم بود. به احتمال زیادی این دو مجسمه در ورودی این ساختمان نصب شده بودند. اعتقاد بعضی از کارشناسان بر این است که کاربرد فانوس دریایی پیش از راھنمایی ملوانان در دریا، حفاظت از شھر و بندر اسکندریه بوده است.

در واقع از این فانوس و آیینه و آتش در آن برای سوزاندن کشتی ھا استفاده می شده است. آزمایشاتی که جدیدا انجام شد نشان می دھد که امکان سوزاندن کشتی ھا توسط برج بوده است. فانوس اسکندریه تاثیر خود را روی معماری اسلامی گذاشته است. در مصر اغلب مناره مساجد با طراحی مشابه با طراحی فانوس ساخته شدند.

بقایای به جا مانده از فانوس اسکندریه

پس از گذشت سال ها، باستان شناسان فرانسوی دریافتند که بقایای فانوس اسکندریه هنوز در دریا وجود دارند و می توان آنها را از دل دریا بیرون کشید. از آنجایی که فانوس اسکندریه از جنس سنگ بود، مقاومت به نسبت بالایی داشت و قطعاتی از این فانوس، تا کنون به جا مانده اند. سر انجام، در سال ۱۹۹۰ میلادی، باستان شناسان توانستند که قطعاتی از فانوس اسکندریه را در قسمت شرقی بندرگاه اسکندریه بیابند و آن را در معرض عموم قرار دهند.

نکته ی مهم این است که تمام قطعات مربوط به فانوس اسکندریه، از آب بیرون کشیده نشده اند و هنوز برخی از قطعات آن در دل دریا هستند. با استفاده از تکنولوژی های امروزی نظیر ماهواره ها، باستان شناسان توانسته اند که قطعات دیگر فانوس اسکندریه را در آب دریا شناسایی کنند و به مختصات آنها دست پیدا کنند.

پس از پیدا شدن تمام قطعات به جا مانده از فانوس اسکندریه، ابتدا تصمیم گرفته شد که این قطعات نیز از آب بیرون بیایند و در معرض دید عموم قرار بگیرند. اما دولت مصر به فکر عملی کردن یک ایده ی بهتر بود. دولت مصر تصمیم گرفت که در منطقه فانوس اسکندریه، یک پارک آبی بسازد. در این پارک آبی، گردشگران می توانند با پوشیدن لباس های غواصی، وارد آب بشوند و بقایای باقی مانده از فانوس اسکندریه را داخل آب مشاهده کنند.