راهنمای مطالعه
خودکشی نوجوانان از جمله جدی‌ترین مسائلی است که معمولا در تمام جوامع و همین‌طور جامعه ایرانی نادیده گرفته می‌شود. از جمله ضعف‌های والدین ایرانی آن است که به نشانه‌های این حادثه ناگوار توجهی ندارند و حتی ممکن است که با برخی از رفتارهای نادرست، به آن دامن بزنند. خودکشی نوجوان بدون شک می‌تواند زندگی اطرافیان او را نیز نابود کند.
در این مقاله از مجله اینترنتی نوجوان ها می‌خواهیم درباره خودکشی نوجوانان با شما صحبت کنیم. شناخت دلایلی خودکشی در نوجوان، آشنایی با نشانه‌های مهم آن، پیشگیری از آن و همین‌طور دست و پنجه نرم کردن با معضلاتی که بعد از خودکشی نوجوان ممکن است دامن‌گیر خانواده شود، از جمله مهم‌ترین موضوعاتی است که در این مقاله بررسی می‌کنیم.
پیشنهاد مطالعه: روش‌های موثر برخورد و تنبیه در مقابل اشتباهات نوجوانان
چرا نوجوانان ممکن است خودکشی کنند؟
اینکه چه چیزی باعث می‌شود نوجوان دست به خودکشی بزنند، می‌تواند به دلایل بسیاری بستگی داشته باشد. شناخت این دلایل و آگاهی از آن‌ها، می‌توانند به ما کمک کند که از خودکشی نوجوانان جلوگیری کرده و جان آن‌ها را نجات دهیم.
از جمله مهم‌ترین دلایلی که ممکن است به خودکشی نوجوان منجر شوند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- ابتلا به بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی یا اختلال نافرمانی مقابه‌ای؛
- تغییرات دوران بلوغ؛
- ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج یا لاعلاج؛
- مصرف مواد مخدر و اعتیاد؛
- سابقه مشکلات خانوادگی یا خودکشی در خانواده؛
- شاهد مرگ یا خودکشی یکی از اعضای خانواده یا دوستان بودن؛
- سابقه تجاوز، سو استفاده جنسی، خشونت یا زورگویی؛
- دسترسی آسان به آلات خطرناک که می‌تواند خودکشی نوجوانان را راحت‌تر کند؛
- از دست دادن دوستان نزدیک یا اعضای خانواده، همین‌طور نزاع‌های عمیق با آن‌ها؛
- هویت جنسی یا گرایش جنسی متفاوت و قرارگرفتن تحت فشار خانواده یا جامعه؛
- به سرپرسی قبول شدن و غیره.
نشانه‌های پیش از اقدام برای خودکشی نوجوانان
توجه به نشانه‌های پیش از اقدام به خودکشی نوجوانان بسیار اهمیت دارند. با توجه کردن به این نشانه‌ها و تشخیص زودهنگام آن‌ها، بدون شک می‌توان قدمی مهم برای بهبود حال نوجوان و همین‌طور جلوگیری از خودکشی او انجام داد. به همین دلیل این نشانه‌ها را باید تا بیشترین میزان ممکن جدی گرفت.
از جمله مهم‌ترین نشانه‌های پیش از خودکشی نوجوانان، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- صحبت یا نوشتن درباره خودکشی؛ مثلا بیان مستقیم در حرف‌ها یا مثلا سخنانی مثل: «به زودی دیگه واست دردسر درست نمی‌کنم» یا «دیگه قراره همه چی تموم بهش»
- اشاره به خودکشی نوجوانان به صورت غیر مستقیم در میان حرف‌ها و جملات
- احساس بیچارگی، درماندگی، گناه یا حتی شرم؛ گویی که هیچ راهی برای خلاصی از موقعیتی که در آن هستند وجود ندارد.
- انجام اعمال خطرناک و کارهای پرریسک یا حتی خودزنی و خودآزاری.
- اهدای غیرعادی وسایل شخصی و پراهمیت خود به دیگران، بدون دلیل منطقی.
- تغییر در روال روزانه زندگی، تغییر در عادت‌های خورد و خوراک یا ساعت خواب.
- فرار از اجتماعی و تمایل به تنهایی و تنها ماندن.
- تغییرات خلقی و ناپایداری روانی.
- عدم علاقه به کارهایی که دوست داشتند و غیره.
پیشنهاد مطالعه: جه زمانی تنها گذاشتن نوجوان در خانه خطرناک است؟
در صورت تشخیص نشانه‌ها چه کنیم؟
در این بخش، مهم‌ترین اقدامات والدین آغاز می‌شود. در صورتی که نشانه‌های میل به خودکشی را در نوجوان خود تشخیص دادید، لازم است که به سرعت و بدون اتلاف وقت، برای جلوگیری از آن وارد عمل شوید. بسیاری از نوجوانانی که در اثر خودکشی جان خود را از دست داده‌اند، از قبل نشانه‌هایی بروز داده‌اند، اما این نشانه‌ها توسط والدین نادیده گرفته شده‌اند.
خیلی از والدین گمان می‌کنند که نوجوان با بروز نشانه‌های خودکشی، تنها به فکر جلب توجه است؛ حتی اگر این نشانه‌ها واقعا هم برای جلب توجه باشند، نادیده گرفتن آن‌ها و به‌سخره گرفتن نوجوان می‌تواند احتمال خودکشی نوجوانان را در افزایش دهد.
از جمله کارهای مفیدی که می‌توانید بعد تشخیص نشانه‌ها انجام دهید، موارد زیر هستند:
- سعی کنید نوجوان را درک کرده و خود را جای او بگذارید.
- به او توجه نشان دهید و به او اطمینان دهید که برایتان اهمیت دارد و او را دوست می‌دارید.
- درباره خودکشی با او صحبت کنید و آگاهی او را نسبت به جوانب این موضوع بیشتر کنید.
- از نوجوان خود سوال بپرسید، سعی کنید علت چیزی که او را آزار می‌دهد پیدا کنید.
- به او گوش دهید، سعی کنید از مشکلاتش آگاه شوید و برای حل آن‌ها تلاش کنید.
- ارتباط خود را با نوجوان حفظ کنید، سعی کنی این ارتباط را عمیق‌تر کنید.
- در صورتی که نوجوان تمایلی به حرف زدن با شما ندارد، از یک شخص ثالث کمک بگیرید.
- از بیش از حد تنها ماندن نوجوان جلوگیری کنید.
- حواستان در بیشتر اوقات به نوجوان و کارهایی که می‌کند باشد.
- آلاتی را که می‌توانند آسیب‌زا باشند و منجر به خودکشی نوجوانان شوند را از دسترس آن‌ها دور کنید.
- در صورتی که راهکارهای بالا نتیجه‌ای در بر نداشتند، می‌توانید به متخصصان روانشناس یا تراپیست‌ها مراجعه کنید.
- در نهایت، در مواقع اضطراری، می‌توانید با اورژانس اجتماعی (با شماره 123)، مشاوره بهزیستی (با شماره 1480) یا سامانه «https://irancrisisline.org/» تماس بگیرید.
پیشنهاد مطالعه: روش برخورد با نوجوان سیگاری
از دست دادن فرزند بخاطر خودکشی
غم از دست دادن فرزند برای والدین، غمی است که زخم آن هیچ وقت ترمیم نخواهد شد. حال اگر این فقدان در اثر خودکشی باشد، بدون شک درد آن چندین برابر خواهد بود. احساس غصه‌ای که بعد از خودکشی نوجوانان برای والدین بر جای می‌ماند، تا سال‌های سال‌ها نشانه‌های خود را در روح و جان افراد نمایان خواهد ساخت.
این اقدامات، می‌تواند به والدین کمک کند که با فقدان فرزند خود کنار بیایند و دوباره به زندگی خود بازگردند:
- ارتباط خود را با دیگران حفظ کنید. سعی کنید که ارتباط خود را با افراد حامی بیشتر کنید.
- یادتان باشد که علاوه بر شما، دیگر اعضای خانواده نیز عزادار هستند؛ غم و اندوه شما نباید باری بر دوش دیگران باشد.
- یادتان باشد که روزهای خاصی مانند تولد، سالگردها و همین‌طور چیزهایی که شما را به یاد فرزند مرحومتان می‌اندازد، می‌تواند بسیار سخت باشد.
- باید بدانید که داشتن احساس شرم و عذاب و وجدان به دلیل خودکشی نوجوان، کاملا طبیعی است. اینکه سوالاتی درباره چرایی مرگ فرزند خود داشته باشید نیز طبیعی است. اما ممکن است هرگز نتوانید از این مشکلات رهایی پیدا کنید. به همین دلیل بهتر است که از کمک یک متخصص بهره بگیرید.
سوالات متداول
بیماری‌های روانی، ابتلا به بیماری‌های لاعلاج، مشکلات روحی، فشارهای بیرونی و اجتماعی و … همه و همه می‌توانند منجر به خودکشی نوجوانان شوند.
صحبت یا نوشتن درباره آن، تغییر در خلق و خو، تمایل به تنهایی، اهدای وسایل مهم به دیگران، احساس شرم و گناه و بیچارگی در نوجوان و… می‌تواند از نشانه‌های خودکشی باشد.
توجه به او، حرف زدن، درک کردن نوجوان، پیدا کردن علت تمایل او به خودکشی، کمک گرفتن از مشاور و تراپیست، همگی می‌تواند برای کمک به جلوگیری از خودکشی مفید باشد.
