ضرب‌المثل “جنگ زرگری به راه انداختند” به معنای ایجاد یک نزاع یا درگیری ساختگی است که هدف آن انحراف توجه دیگران از مسائل واقعی و مهم است. این اصطلاح معمولاً در موقعیت‌هایی به کار می‌رود که دو یا چند طرف به ظاهر با یکدیگر در حال نزاع هستند، اما در واقع این نزاع برای رسیدن به اهداف پشت‌پرده و اغلب برای فریب دیگران طراحی شده است. در بسیاری از موارد، این نوع جنگ‌ها برای منحرف کردن افکار عمومی از مسائل جدی‌تر یا برای دستیابی به منافع خاصی به کار می‌روند.
این ضرب‌المثل ریشه در داستان‌های قدیمی دارد که در آن افراد با استفاده از نمایش‌های ساختگی، سعی در کنترل یا تغییر دیدگاه دیگران داشته‌اند. در دنیای امروز، این مفهوم می‌تواند در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و حتی تجاری به کار رود، جایی که افراد یا گروه‌ها با ایجاد بحران‌های مصنوعی سعی در جلب توجه یا دستیابی به اهداف خود دارند.
احتمالاً بیشتر شما ضرب‌المثل « جنگ زرگری به راه انداختند » را شنیده‌اید، ولی شاید تعداد کمی از افراد ریشه‌ى این ضرب‌المثل را بدانند. در این مقاله درباره‌ی ریشه‌ى تاریخی این ضرب‌المثل خواهیم گفت.
در قدیم هر صنفی در بازار راسته‌ای داشت. مانند راسته‌ى فرش فروش‌ها و یا راسته‌ى زرگرها. مغازه‌ها معمولاً بدون هرگونه چفت و بست و دری رو به روی هم قرار داشتند و نگهبان امنیت را تأمین می‌کرد.
وقتی زرگری می‌دید مشتری‌ای پولدار و بی‌خبر از قیمت‌ها وارد مغازه‌اش می‌شودو خواهان طلا یا سنگی قیمتی است معمولاً قیمت را چند برابر نرخ واقعی اعلام می‌کرد. در همین حین که مشتری با شوق به کالا نگاه می‌کرد، فروشنده به زرگر رو به رویش به نحوی اطلاع می‌داد که خود را وارد ماجرا بکند.
زرگر دوم نیز با شنیدن قیمت بسیار بالای کالا با حالتی خیر‌خواهانه به مشتری گوشزد می‌کرد. خلاصه دعوایی ساختگی به راه می‌افتاد و مشتری از خیر خرید از زرگر اول می‌گذشت و وارد مغازه‌ى زرگر دوم می‌شد. زرگر خیرخواه نیز قیمتی کمتر از قیمت اول به او می‌گفت. آن قیمت باز هم چند برابر ارزش واقعی کالا بود اما خریدار به دلیل اعتماد پوچی که به زرگر دوم داشت قطعه‌ى طلا را بدون پرس‌و‌جو خریداری می‌کرد.
دو زرگر در نهایت سود را بین خود تقسیم می‌کردند. مشتری در هر صورت ضرر می‌کرد و مغازه‌دارها سود می‌بردند.
معنای امروزی جنگ زرگری به راه انداختند
شادروان عبدالله مستوفی، نویسنده‌ی دوران قاجار، درباره‌ى جنگ زرگری گفته است: «تظاهر به مشاجره در صورتی که هیچ‌یک از طرفین خواهان جنگ و دعوا نیستند.»بنابراین امروزه هرگونه مشاجره و دعوای مصلحتی را که برای گول‌زدن فرد سوم دربگیرد «جنگ زرگری» می‌گویند.
