اگر پوستتان حساس است و با کوچک ترین تحریکی دچار خارش، پوسته‌ریزی و التهاب می‌شود، این مقاله برای شماست.
خارش پوست یکی از واکنش‌های طبیعی سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل محرک محسوب می‌شود اما گاهی اوقات این خارش تمامی ندارد و به تدریج باعث التهاب، قرمزی و پوسته‌ریزی می‌شود. در چنین حالتی حتی کرم‌های مرطوب‌کننده نیز چاره‌ساز نیستند و پوست روزبه‌روز خشک‌تر و ملتهب‌تر می‌شود تا حدی که ممکن است دچار خونریزی شود.
این مشکل پوستی شایع که بیشتر در نواحی صورت، آرنج، مچ دست و زانو ایجاد می‌شود، اگزما نام دارد. محققان معتقدند اگزما نوعی پاسخ غیرطبیعی و بیش از حد سیستم ایمنی بدن نسبت به محرک‌های محیطی است. البته این بیماری در بعضی موارد جنبه ژنتیک نیز دارد که در این صورت علائم آن از دوران نوزادی ظاهر می‌شوند و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابند. اگر شما نیز سابقه چنین حساسیت‌هایی را دارید صحبت‌های دکتر شیده یزدانیان، متخصص پوست و مو و فلوشیپ فوق تخصصی زیبایی و لیزر از ایالات متحده را بخوانید تا با راه‌های درمان و پیشگیری از آن ها آشنا شوید.
اگزما واژه‌ای کلی به معنای درماتیت یا التهاب پوستی است. این بیماری نوعی واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن نسبت به محرک‌ها به‌شمار می‌آید. البته در حالت عادی نیز سیستم ایمنی در مقابل مواد محرک واکنش نشان می‌دهد اما در افراد مبتلا به اگزما این واکنش بیش از حد است. اگزما انواع مختلفی دارد، بنابراین علل و علائم آن نیز می‌توانند متفاوت باشند. از شایع‌ترین علائم آن می‌توان به خشکی، پوسته‌ریزی، قرمزی و خارش اشاره کرد که البته میزان خارش می‌تواند از کم تا خیلی زیاد باشد.
اگزمای تماسی یکی از انواع شایع این بیماری به حساب می‌آید که بر اثر تماس با مواد محرک یا حساسیت‌زا ایجاد می‌شود. این نوع اگزما خود به دو زیر گروه تقسیم می‌شود: اگزمای تماسی تحریکی و اگزمای تماسی آلرژیک. اگزمای تماسی تحریکی از همان تماس اول پوست با ماده محرک بروز پیدا می‌کند، اما در نوع آلرژیک فرد ممکن است در اولین تماس با ماده محرک دچار علائم نشود و واکنش‌های حساسیتی در تماس‌های بعدی ایجاد شوند. به همین خاطر است که وقتی به بیمار می‌گوییم احتمالا نسبت به ماده‌ای خاص حساسیت دارد، متعجب می‌شود و می‌گوید قبلا هم با این ماده تماس داشته و دچار علائم حساسیت نشده است.
وراثت چه نقشی دارد؟
اگزمای آتوپیک نوعی دیگر از این بیماری است که زمینه ژنتیک دارد و از دوران کودکی آغاز می‌شود. در واقع این ضایعات از حدود دو تا سه ماهگی نوزاد به صورت خشکی و قرمزی پوست گونه ظاهر می‌شوند. بعد از آن هم با بزرگ شدن فرد، مناطق درگیری تغییر می‌یابند البته اگزمای آتوپیک در بعضی افراد بعد از دو سالگی رفع می‌شود و دیگر ادامه پیدا نمی‌کند. افرادی که در بزرگسالی همچنان ضایعات اگزمایی دارند معمولا خود یا خانواده‌شان زمینه حساسیت پوستی، تنگی نفس و آسم نیز دارند، بنابراین همیشه باید نکات مورد نظر برای پیشگیری از اگزما را رعایت کنند.
تست حساسیت انجام دهید
درمان اگزما برحسب نوع آن می‌تواند متفاوت باشد، اما به‌طور کلی می‌توان به چندین راه برای پیشگیری و کاهش علائم آن اشاره کرد. برای مثال در اگزماهای تماسی، مهم‌ترین اقدام دوری از مواد محرکی است که باعث ضایعات اگزمایی شده‌اند. اگر هم فرد نداند که به چه ماده‌ای حساسیت دارد، می‌تواند در مطب متخصص پوست، تست حساسیت انجام دهد. در این تست مواد محرک با پوست فرد تماس داده می‌شوند و واکنش پوست نسبت به آنها بررسی می‌شود. با این حال قابلیت تست تمامی مواد حساسیت‌زا در این آزمایش وجود ندارد و فقط حساسیت نسبت به شایع‌ترین مواد محرک بررسی می‌شود.
دور این لوازم آرایشی را خط بکشید
از جمله مواد محرک اگزما می‌توان به لوازم آرایشی به‌خصوص انواع مایع آن مثل ریمل، خط‌چشم مایع و لاک ناخن اشاره کرد. اگزمای حاصل از لوازم آرایشی بیشتر در اطراف چشم اتفاق می‌افتد زیرا پوست پلک حساس‌تر است و خیلی سریع‌تر نسبت به این مواد واکنش نشان می‌دهد. حتی اگر روی ناخن‌تان لاک داشته باشید و انگشت‌تان را به پلک‌تان بزنید ممکن است دچار حساسیت در اطراف چشم شوید. یکی دیگر از شایع‌ترین مواد حساسیت زا، فلز نیکل است؛ برای مثال تماس دکمه فلزی شلوار با پوست ممکن است باعث اگزمای دور ناف شود یا تماس فلز ساعت و بند آن با دست ممکن است باعث اگزمای ناحیه مچ شود. حتی وجود سکه در جیب شلوار می‌تواند باعث اگزمای پوست پا شود.
شست‌وشو را به حداقل برسانید
افراد مستعد به اگزما نباید برای شست‌وشوی پوست خود از شوینده‌های صابونی به‌خصوص از نوع مایع استفاده کنند زیرا این مواد چربی پوست را کاهش داده و آن را خشک‌تر می‌کنند، بنابراین به جای آنها توصیه می‌شود از پن‌های فاقد صابون استفاده کنند. علاوه بر این شست‌وشوی پوست نباید بیش از حد باشد. اگر هم مجبور هستید هر روز دوش بگیرید بهتر است از آب خالی استفاده کنید.
کرم مرطوب‌کننده، همراه همیشگی شما
یکی دیگر از راهکارهای پیشگیری از اگزما مصرف کرم‌های مرطوب کننده است. این کرم‌ها انواع مختلفی دارند و پزشک برحسب میزان خشکی پوست بهترین گزینه را به شما پیشنهاد خواهد کرد. در واقع بعضی از آن ها بر پایه آب هستند و چربی زیادی ندارند؛ این لوسیون‌ها فقط به پوست آبرسانی می‌کنند. بعضی دیگر نیز چرب‌تر هستند و مدت طولانی‌تری پوست را مرطوب نگه می‌دارند، بنابراین برای پوست‌های خیلی خشک گزینه مناسب‌تری هستند. تعداد دفعات و میزان استفاده از تمامی این کرم‌ها نیز بهتر است توسط پزشک مشخص شود. فقط به یاد داشته باشید حتما بعد از حمام از لوسیون بدن استفاده کنید.
لباس‌های نخی بپوشید
لباس‌ها و پارچه‌های پشمی، نایلونی و توری نیز می‌توانند در افراد مستعد باعث اگزما شوند. به همین دلیل این افراد بهتر است از لباس، ملحفه و روبالشی نخی استفاده کنند یا حداقل زیر لباس‌های حساسیت‌زا لباس نخی بپوشند. اگر هم کودک‌تان مستعد اگزماست، باید مراقب باشید هنگام در آغوش کشیدن او لباس حساسیت‌زا به تن نداشته باشید.
از استرس و گردوخاک دوری کنید
نکته بعدی در پیشگیری از اگزما به‌خصوص نوع آتوپیک آن، پرهیز از تماس با مواد حساسیت‌زای موجود در محیط است؛ برای مثال بهتر است در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است یا در فصل بهار که گرده گیاهان در فضا پخش می‌شود کمتر از خانه بیرون بروید، همچنین در خانه نباید اجازه دهید گرد و خاک از زمین بلند شود و حتما از جارو برقی استفاده کنید. علاوه براین ها باید بدانید که استرس‌های روحی و روانی نیز باعث تشدید و عود اگزما می‌شوند؛ پس تا می‌توانید از شرایط استرس‌زا دوری کنید.
شاید مشکل از بشقاب غذا باشد
تاثیر تغذیه بر اگزما به‌طور کامل مشخص نشده است. در واقع در این زمینه اطلاعات ضد و نقیض زیادی وجود دارد. با این حال اگر با خوردن ماده غذایی خاصی، ضایعات اگزمایی‌تان تشدید می‌شوند، باید از مصرف آن خودداری کنید. از جمله موادی که ممکن است باعث حساسیت شوند، می‌توان به ادویه‌جات، فلفل، مواد کنسروی، غذاهای حاوی مواد رنگی و مواد نگهدارنده، آب میوه‌های آماده، نوشابه‌های رنگی، سس‌های رنگی، کیوی، گوجه فرنگی، بادمجان و خربزه اشاره کرد. مادران شیرخواران مبتلا به اگزمای آتوپیک نیز بهتر است از مصرف این مواد خودداری کنند تا محتویات آنها در شیرشان ترشح نشود.
چه زمانی دارو لازم می‌شویم؟
اگر با رعایت تمامی این نکات، ضایعات اگزمایی بهبود نیافتند شاید لازم باشد فرد با توصیه پزشک به صورت دوره‌ای از داروهای خوراکی و موضعی استفاده کند. دو مورد از داروهای موثر در این زمینه قرص‌های خوراکی ضدحساسیت و پمادهای حاوی کورتون هستند. این داروها حتما باید با تجویز پزشک مصرف شوند. حتی اگر بعد از بهبودی‌تان در آینده دوباره دچار ضایعات اگزمایی شوید حتما باید به پزشک مراجعه کنید و سرخود از داروهای قبلی استفاده نکنید، چرا که مصرف نادرست پمادهای کورتونی می‌تواند باعث نازک شدن و آسیب رساندن به پوست شود؛ به‌خصوص پوست دور چشم که بسیار نازک و حساس است.
مجله سیب سبز، محمد ستاری
یک پاسخ
خوب همه از این وسایل استفاده می‌کنند