شغل باستانشناسی یکی از حوزه‌های مهم دانش‌های انسانی است که به تحقیق و بررسی باستان، فرهنگ، هنر و زندگی انسان‌های گذشته می‌پردازد. باستان‌شناسان با بررسی باقیمانده‌ها و آثار باستانی، سعی در درک بهتر فرهنگ و تاریخ انسان‌های گذشته دارند. این شغل نیازمند دانش گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف از جمله تاریخ، آثار باستانی، زبان‌شناسی، جغرافیا و آناتومی است.
باستان‌شناسان برای کشف و بازسازی زندگی و فرهنگ باستانی از ابزارها و روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. آنها ممکن است به کاوش‌های باستانشناسی، بررسی نقوش و نگاره‌های باستانی، تحلیل ساختار و سازمان شهرها و محلهای باستانی، مطالعه سنگ‌نگاره‌ها و آثار هنری، استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای اسکانس باستانی و حفظ آثار باستانی مشغول هستند.
با توجه به اینکه زمان و مکان فعالیت باستان‌شناسان بسیار گسترده است، این شغل نیازمند مسافرت و کار در شرایط مختلف محیطی است. همچنین تحقیقات باستانشناسی نیازمند همکاری با دیگر تخصص‌ها نظیر زبان‌شناسان، آثار باستانی، جغرافیدانان و متخصصان فناوری است.
با توجه به اینکه فعالیت باستان‌شناسان در تحقیقات دوره‌های زمانی مختلف انجام می‌شود، ممکن است این شغل رو به رو با شرایط دشوار و خطرات مختلف نظیر بیماری‌ها، شرایط آب و هوایی سخت و شرایط سخت کاری قرار گیرد. بنابراین داشتن استقامت روحی و جسمی بسیار مهم است.
این شغل نیازمند دانش گسترده در زمینه‌های مختلف است، تحصیلات عالی در رشته‌های مختلف از جمله باستانشناسی، تاریخ، زبان‌شناسی و جغرافیا بسیار مفید است. همچنین داشتن تجربه کافی در کاوش‌های باستانشناسی و استفاده از فناوری‌های پیشرفته نظیر رادارهای زمین و سایر تکنولوژی‌های کاوش موجب افزایش توانایی کاربردی فعال در این حوزه خواهد شد.
باستان‌شناسان نقش بسزای در حفظ و حفاظت از آثار باستانی دارند، اخلاق حرفه‌ای بسیار مورد تأکید است. احترام به فرهنگ و تاریخ ملت‌ها، حفظ منابع باستانی و اطلاعات محرمانه، از جمله اصول حقوق بین الملل باستانشناسی است که هر فعال در این حوزه باید رعایت کند.
تعریف شغل باستان شناسی
مطالعه در آثار گذشتگان و یادمانهای تاریخی و باستانی در جهت شناسایی هویت ملی و بازسازی فرهنگهای باستانی . تحقق چنین امری با تلاش باستان شناسان میسر است . باستان شناس تاریخ هنر ، علوم و فنون را روشن می نماید .
رسته یا گروه شغلی
پژوهشی – آموزشی .
شرح وظایف و مسئولیتهای اصلی شغل باستان شناسی
به طور کلی وظایف یک باستان شناس شامل دو حیطه است : اول حیطه میدانی ، این حیطه خود به دو بخش تقسیم می شود :
1 – بررسی و مطالعه ی اماکن و محلهای باستانی و کسب اطلاعات اولیه در خصوص محل یا مکان خاص . این اطلاعات شامل موقعیت آثار ، قدمت آنها و ویژگیهای بومی محلی است .
2 – گمانه زنی و حفاری و نیز مطالعه ی دقیق آثار باستانی .
حیطه ی دوم مربوط به مطالعه ی آثار به دست آمده و استنتاج های علمی از آثار است .
اهمیت و ضرورت شغل :
با مطالعه ی زندگی گذشتگان ، با تجارب آنها آشنا شده و می توان از آنها در زندگی امروزی خود استفاده کرد . همچنین بازیابی تمدن ها و بقایای مادی اثر شگرفی در کسب افتخار و ایجاد غرور ملی دارد . دیگر آن که بقایای هنری گذشتگان در هر کشوری موجب جذب توریست و رونق اقتصادی می شود .
مدارک تحصیلی مورد نیاز برای احراز شغل باستان شناسی
کاردانی ، کارشناسی و کارشناسی ارشد .
مهارتها ، تجارب و دوره های آموزشی ویژه برای احراز شغل باستان شناسی
مهارت های مورد نیاز در باستان شناسی از طریق آموزش های دانشگاهی و کارآموزی تحقق می یابد . در ضمن دانشجویان این رشته موظفند یک ترم را در حفاری سپری کنند .
شرایط محیط کار :
کار در فضاهای باز و سرپوشیده و در شرایط آب و هوایی مختلف به صورت فردی یا گروهی انجام می شود .
وسایل و ابزار مورد نیاز برای انجام دادن شغل :
کلنگ ، بیل ، بیلچه ، برس ، قلم ، طناب و بند ، قطب نما ، شابلون ، شاغول ، دوربین عکاسی ، فیلم برداری و نقشه برداری ، لوازم طراحی چون راپید ، کاغذ شطرنجی و …
خصوصیات جسمانی و تواناییهای بدنی لازم برای انجام دادن شغل :
سلامت جسمانی ، قدرت بدنی ، هماهنگی بین چشم و دست و قدرت مقاومت در برابر خستگی .
معلولیت های بی اثر در انجام دادن شغل باستان شناسی
هیج نوع معلولیتی پذیرفته نیست .
خصوصیات روانی و توانمندیهای لازم برای انجام دادن شغل :
استعداد عددی ، تجسم فضایی ، سرعت عمل ، دقت و تمرکز حواس ، خلاقیت و ابتکار ومنطق و استدلال .
رغبت های مورد نیاز برای انجام دادن شغل باستان شناسی
علاقه به اشیاء و علاقه به اکتشاف در دل زمین .
ویژگیهای شخصیتی ( عاطفی ، اجتماعی و رفتاری ) لازم برای انجام دادن شغل :
ثبات عاطفی ، توانایی سازگاری با دیگران ، توانایی کار در شرایط دشوار ، قبول مسئولیت ، توانایی رهبری و مدیریت .
محل های اشتغال و استخدام باستان شناسی
عمده ترین مرکز جذب باستان شناسان در کشور سازمان میراث فرهنگی ، موزه ها ، آموزش و پرورش و وزارت مسکن و شهرسازی است .
جنبه های مالی و حقوقی :
با توجه به نظام هماهنگ پرداخت حقوق کارکنان ، حقوق باستان شناسان نیز مشابه سایر سازمان ها و ادارات دولتی است . ولی مزایایی چون حق ماموریت و سختی شرایط کار نیز به کارکنان تعلق می گیرد .
شرایط ارتقاء :
از نظر شرایط ارتقاء در ایران بالاترین مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد است . برای دوره ی دکتری فرد باید بورسیه گرفته و به کشورهای خارجی اعزام شود .
نحوه ی استخدام و ورود به شغل باستان شناسی
این امر شبیه سایر سازمان هاست . از طریق درج آگهی در روزنامه ها اعلام نیاز شده و پس از امتحان کتبی و مصاحبه از بین افراد متخصص تعدادی را انتخاب می نمایند .
ارتباطهای شغلی :
یک باستان شناس باید با صاحبان مشاغل متعددی از جمله : زیست شناس ، جانور شناس ، گیاه شناس ، استخوان شناس ، نقشه بردار ، عکاس و طراح در ارتباط باشد .
مطلوبیت ها و محدویتهای شغل :
مطلوبیت ها : پاسخگویی به کنجکاوی درونی و آشنایی با اقوام باستانی و گذشتگان .
محدودیت ها : در ایران فرد به طور شخصی نمی تواند مبادرت به این کار نماید .
اتحادیه ، انجمن و تشکیلات حرفه ای وابسته به شغل :
انجمن باستان شناسان ایران .
آینده شغل باستان شناسی
از نظر اجتماعی در کشور ما کمتر شناخته شده است و علی رغم احترامی که عده ی معدودی برای این رشته قائل اند ، اکثریت مردم درک درستی از این رشته ندارند و باستان شناس را بیشتر یک فرد گنج یاب می شناسند .
مراحل و جریان یک روز عادی برای شغل :
یک روز کار میدانی باستان شناس به شرح زیر است : پس از حضور درمحل حفاری ، اقدام به ثبت گزارش پیرامون شرایط جوی نموده و سپس کارگران را به کار می گمارد و خود همراه با سایر همکارانش بر کارگران نظارت کامل داشته و تمامی مراحل را با دقت پیگیری می کند . کارهای اداری را نیز چون حضور و غیاب کارگران ، پرداخت حق الزحمه و صدور مرخصی را نیز انجام می دهد و در پایان روز اقدام به تهیه ی گزارش کار کرده و پیشرفت کار و یافته های جدید را ثبت و ضبط می کند .
محل و راههای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی شغل :
مراجعه به موسسات آموزش عالی ، سازمان میراث فرهنگی ( پژوهشکده ی باستان شناسی ) ، موزه ها ، وزارت کار و امور اجتماعی و گفتگو با استادان و دانشجویان و باستان شناسان .
توصیه ها و پیشنهادهای لازم برای داوطلبان ورود به شغل باستان شناسی
به داوطلبان این رشته توصیه می شود که فقط در صورت تمایل و علاقه به این جرگه بپیوندند ، در غیر این صورت کار سخت و طاقت فرسایی را انتخاب کرده اند .
با توجه به اینکه شغل باستانشناسی نقش بسزای در حفظ و حفاظت از آثار باستانی و فرهنگ گذشتگان دارد، این شغل چالش‌برانگیز و پر از هیجانات است. همچنین فعال بودن در این حوزه موجب رشد شخصی و حرفه‌ای بسزای فعال در این حوزه خواهد شد.
26 پاسخ
سلام دوستان خسته نباشید امیدوارم که ایام ب کامتون شیرین باشه والا من خیلی علاقه به رشته ی باستان شناسی دارم ورشتمم برقه دیپلمم رو تازه گرفتم میخواستم ببینم که تو این رشته میتونم ادامه تحصیل بدم ممنون میشم از راهنماییتون
سلام.دوسال پیش اینجا نظرمو گذاشتم.حالا بعد اینهمه مدت سر از همین صفحه دراوردم..عاشق رشتم هستم و از بچگی ارزو داشتم باستان شناس بشم.نمیدنم قسمت بود یا بخاطر نحوه ى انتخاب رشتم..ولی به هر حال با اینکه انتخاب آخر لیست بود قبل شدم حتی با وجود رتبه ى خوبی ک داشتم.ترم یک باستان شناسیم.کل جمعیت کلاس دختره و فقط سه تا پسر هست.من ک ب شخصه ادامه میدم..چه در اینده کار گیرم بیاد چ نیاد.اگه ب این رشته علاقه ى شدید دارین و دلتون میخواد با علاقه درس بخونید و ترم آخر ک میرید حفاری خوش بگذرونید,و سفال پیدا کنید و خلاصه ب آرزوتون برسید..بسم الله.ولی اگه میخاید ک حتما کار کنید توی این رشته خصوصا اگه دخترید و از ى خانواده معمولی..نه ى خانواده لارژ.. بیخیال شید..واسه رشته دانشگاهی ى چیز دیگه انتخاب کنید.تو جامع ما باید دنبال ى شغل و رشته دهن پر کن باشین ن شغلی ک تا اسمش میاد….
ى چیزی بگم و تمام..یه نفر ترم یک ارشدو میشناسم ک خوش شانسه.تا لیسانس گرفت استخدام میراث فرهنگی شد و الانم ى پروژه بیست روزه برداشته با حقوق یک ملیون و پونصد..
دوستان جوری تصمیم گیری کنید ک بعدها پشیمون نشید.
من خودم رشتم نرم افزار کامپیوتره خیلی علاقه به باستان شناسی دارم فوق دیپلم کامپیوتر دارم چه جوری تغییر رشته بدم؟
سلام من کارشناسی رشته جهانگردی هسم قصد دارم ارشد باستان شناسی بخونم دوستانی که این رشته خوندن به نظرتون میتونم قبول بشم 4 ماه که بیشتر وقت ندارم منابعشم که زیاده
واقع ماندم که جیکار کنم ارشد رشته خودم رو بخونم 100درصد قبولم ولی باستان شناسی رو هم خیلی دوست دارم
راهنمایم کنید لطفا…..
به همه دوستان که علاقه دارند به این رشته پیشنهاد میکنم واقعا از این علاقه بگذرند – به قول قدیما به فکر نون باشید که خربزه آبه –
6 ساله تو این رشته درس خوندم اما …..
بیخیال یه نصیحت برادرانه بود
کاربر گرامی “علی بیابانی”
پاسخ آقای علیرضا مسگری (مشاور تحصیلی سایت نوجوان ها) به سؤال شما:
دوست من سلام.
شما با دیپلم معماری نمی تونی در دانشگاه رشته باستان شناسی بخونی.
در شرایط فعلی دو راه داری: یکی اینکه خودت مطالعات مربوط به باستان شناسی رو انجام بدی. بعد هم که سوادت در این زمینه بالا رفت با محافل باستان شناسی ارتباط بگیری. راه دیگه هم اینه که خودت درسای رشته انسانی رو بخونی و دیپلم انسانی بگیری و کنکور شرکت کنی.
البته اگر در یکی از رشته های مهندسی لیسانس داشته باشی، می تونی توی کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی بخونی.
من واقعا این رشته رو دوست دارم میخوام ادامه تحصیل بدم ولی رشته دیپلم که گرفتم معماریه (ساختمان سازی) حالا نميدونم میتونم تورشته باستان شناسی ادمه تحصیل بدم. ازتون خواهش میکنم راهنمای. کنید که راحت ترتصمیم بگیرم ممنون میشم راهنمایم کنید
سلام بر دوستان
.چند تا از دوستان راجع بع باستان شناسی پرسیده بودند .چند تا چیز رو بگم شاید به دردتون بخوره.1- باستان شناسی به درد دختر نمیخوره ،دخترا به کل فکر باستان شناسی رو از سرشون بیرون کنن به دردشون نمیخوره2- اتقریبا از چند صد نفر شاید 1 نفر وارد کاری بشه که تخصصی باشه و حقوق و مزایای خوبی داشته باشه3-یک ترم کامل آموزش حمالی دارین4-واحداش زیاده خستتون میکنه5- احتیاج به زبان در حد ابتدایی فقط برای دکترا زبانت باید قوی باشه یا اگه بخوایی برای تور لیدری کار کنی باید زبانت خوب باشه 5-راحت در این رشته قبول میشین نخونین هم قبولین6-این رشته فقط به درد این میخوره که بخونی دکتر بشی بشی استاد تازه اگه جای خوبی برای استاد شدن پیدا کنی7-اگر در این رشته برای کسی بخوای کار کنی مثلا میراث فرهنگی و هیات های حفاری اول کار مثل خر و دوم حقوق باری رضای خدا چون کسی بهتون پول نمیده8-برای کار پیدا کردن تو این رشته یه چیز لازمه اونم داشتن پارتیه نه سواد.9- قبول شدن برای ارشد تو این رشته بسیار راحته چون افراد کمی میرن برای ارشد 10-تصور اینکه فکر کنین بعد از فارغ التحصیلی عتیقه شناس میشین کاملا غلطه چون این چیزا رو بهتون یاد نمیدن11- اگه فکر کنین بعد از فارغ التحصیلی یه شخص حرفه ای گنج یاب میشین غلطه12-تو این رشته آدمای چاپلوس و پاچه خوار زیاد میبینین به خصوص بین دانشجویان13-رشته جذابیه ولی چه فایده این همه هزینه کنی و عمر ت بگذره آخرش هیچ؟ 158 واحد تو این رشته پاس کردم تقریبا هیچ جا بهم کار نمیدن من هر کی سوالي داشت در خدمتم
mohammd عزیز ممنون
باستان شناسی
کتابی که به قیمت 700 هزار تومان در بازار سیاه خریداری شد و حاوی رمز گشایی اشکال ، نماد ها و کتیبه های عرفانی تمدنها ی گذشته هست .. جهت شکستن بازار سیاه و دیدن شگفتی های باستانشناسی دانلود کنید و به دوستانتان توصیه فرمایید . نباید اجازه داد سود جویان علو را وسیله دلالی کنند .این طوری باید بازار سیاه کتاب شکسته شود
http://uplod.ir/rjzxk6meqbey/کتاب_مجذوب_سرنوشت.doc.htm
سلام من فنی میخونم ولی از روی علاقه بیش ازحد به این رشته میخوام پیش بخونم تا بتونم کنکور هنر شرکت کنم واسم دعا کنید تهران قبول بشم ببخشید علی آقا اگه میشه جواب این دو سوال منو بدی بازار کار این رشته و چه درسای تو کنور خوب بزنم بهتره
سلام من رشتم انساني به باستان شناسي علاقه دارم بايد چه درساي تو كنور خوب بزنم و ايا اينده شغلي داره حقوقش چطوره
سلام آقا جمال فضولی نباشی،شما متولد چندید؟
یه شی عتیقه که پیش از200سالش هست چند میزه(مثلا یه خورجین بافتنی)
س.اگه ایمیلی یاچیزی ازمجتبی دارید ممنون میشم به بدید….
سلام آقا مجتبی چندتا سوال ازتون دارم ،
سلام دوستان…
من یک باستان شناس هستم… سال 86 تو این رشته قبول شدم و در حال حاضر دانشجوی کارشناس ارشد (فوق لیسانس) این رشته هستم…
عزیزان، هرگونه سوال و راهنمایی در مورد این رشته می خواین می تونین بهم بفرماييد تا پاسخگوی شما باشم.
با سلام همه ی وسایلی که عمر طولانی دارند و بخشی از فرهنگ و هویت تاریخی یک منطقه را با خود به یادگار دارند چیزهای با ارزشی هستند البته ارزش معنوی این وسایل بسیار بیشتر از ارزش مادی آن ها است
سلام یکی از دوستانم خورجینک(یه کیسه بافتنی اززمان قاجار تا به امروز)براش ارث رسیده میخواستم ببینم جزو عتیقه محسوب میشه یانه؟ممنون
سلام … ایا میتوان با دپلم هوانوردی به رشته باستان شناسی اومد؟کنکور ارد یا نه؟لطفا راهنماییم کنید..؟تشکر
سلام
من میخوام به صورت داوطلبانه توی پروژه حفاری باستان شناسی شرکت کنم
. هیچ حقوقی هم نمیخوام . میشه اگه اطلاعاتی دارین به من بدید . من فقط میخوام توی یک حفاری حضور داشته باشم. من عاشق اینم. ممنون اگه راهنمایی کنید
سلام من قراره تازه وارد این رشته بشم نمی دونم خوشحال باشم یا ناراحت چون خودم دوس دارم ولی بقیه افراد خانواده دوس ندارن . من در سال دوم دبیرستان ریاضی خوندم در سال سوم به گرافیک تغییر رشته دادم و در پیش دانشگاهی هنر خوندم در کنکورم در رشته ی باستانشناسی قبول شدم و الان به این رشته علاقه مند شدم
سلام به همگی
خوشحال شدم که یه جا اطلاعاتی به این شکل درباره رشته تحصیلی و شغلی که چند سالیه در اون مشغول هستم برا نسل جون تر دیدم اما واجب دیدم اطلاعات بیشاری که خودم به صورت تجربی کسب کردم به بقیه بدم
اول اینکه رویایی نباشین و واقعیت این رشته رو ببینید بهترین جا هم برا کسب اطلاعات مراجعه به باستان شناسایی هستند که تویه سازمان میراث فرهنگی مشغول هستند یا احیانا استادای دانشگاه که من این دومی رو چندان پیشنهاد نمیکنم چون کمتر با واقعیات جامعه مرتبط استاما با اصل باستان شناسی ارتباط دارن خیلی هم خوب
دوم اینکه موضوع اشتغال بعد از فارغ التحصیلی رو برا خودتون حل کنید من خودم انتخاب اول و آخرم باستان شناسی بود اما بگم که کاریابی تویه این رشته خیلی سخته
باستان شناسی با وجود هیجان زیادی که داره آسب زیادی هم از همین هیجان دیده نباید بزارین هیجان کشف به خود کشف غلبه کنه دوره ایندیانا جونز یک قرن هست که گذشته
دیدم که یه نفر از حقوق این شغل سوال کرده بگم که سازمان میراث فرهنگی از نظر حقوقی پایین تر از آموزش و پرورش و در حد جایی مثل ارشاد اسلامی و بقیه نهادهای فرهنگیه
ممنون
سلام.راجع به حقوق این شغل اطلاعات میخواستم.
دوست عزیز در اکثر رشته های دانشگاهی اشنایی وتسلط به زبان انگلیسی لازم است و با توجه به اینکه فعلا زمینه شغلی برای افراد لیسانس چندان مناسب نیست لارم است در مقاطع بالاتر از لیسانس آموختن این رشته را ادامه دهید و از این جهت به تسلط بر زبان انگلیسی کاملا نیازمند هستید .بنابراین اگر به این رشته ویا هررشته دیگری علاقه مند هستید بجای فرار کردن از آموختن زبان انگلیسی به دنبال یاد گرفتن آن بروید و حتما موفق خواهید شد .
موفق وپاینده باشید .
سلام من پیش دانشگاهی هستنم و فکر می کنم که به این رشته علاقه مند هستم. برایم از نظر مالی مهم نیست و فقط به علاقه ام فکر می کنم . ولی همه ی ترسم از این که وقتی رفتم و این رشته رو خواندم اون چیزی نباشه که فکر می کردم.
یه جا خواندم که تسلط به زبان انگلیسی ضروری است. ولی من زبانم خیلی خیلی خیلی بده و چندان علاقه ای هم ندارم. این باعث شد نگران بشوم .
من عاشق هیجان و کشف و … ام و فکر می کنم رشته ی مورد علاقه ام چون به تاریخ هم علاقه دارم. شما نوشته بودین یه ترم حتما حفاری داریم از ترم چند؟
می شه جوابم رو به میلم بدهید
ممنون