آرامگاه خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی
آرامگاه حافظ در باغ مصلای شیراز، هر ساله در روز ۲۰مهر و همزمان با بزرگداشت حافظ، میزبان دوستداران فرهنگ، هنر و شعر ایرانی است. بنایی که با معماری خاص و زیبای خود، یادگار معماری درخشان ایرانی در دوره‌ی زندیه و تلفیقی از هنرهای بی‌نظیر تجسمی است.
این آرامگاه یکی از زیباترین بناهایی است که به دلیل معماری خاص خود، توجه بسیاری را جلب کرده است. بنای حافظیه، در دوره‌های مختلف، تغییرات بسیاری کرده تا به شکل کنونی در آمده است.
تاریخچه‌ی ساخت و مرمت بنا
۶۵ سال از درگذشت حافظ می‌گذشت که اولین عمارت گنبدی شکل را، وزیر میرزا ابوالقاسم گورکانی، حاکم فارس، بر فراز مقبره‌ی حافظ ساخت. این عمارت در طول سال‌ها و با عوض شدن حکومت‌ها، بارها مرمت و بازسازی شد. شاه‌عباس صفوی، نادرشاه افشار و کریم‌خان زند از حاکمانی بودند که مقبره‌ی حافظ در زمان حکومت‌شان بازسازی شد.
کریم‌خان زند اولین کسی بود که دستور داد روی قبر حافظ سنگی مرمرین قرار دهند. روی این سنگ دو بیت از غزل‌های خود حافظ توسط حاجی‌آقاسی بیک‌افشار به نستعلیق‌نویس آذربایجانی نوشته شد.
[vhآن‌چه که امروز به عنوان آرامگاه حافظ در شیراز وجود دارد بنای ساخته شده در سال ۱۳۱۴ شمسی است. در آن سال علی‌اصغر حکمت، وزیر فرهنگ وقت با همکاری علی ریاضی، رییس فرهنگ استان فارس و با نظارت علی سامی، محقق، باستان‌شناس و استاد دانشگاه، طرحی را که آندره گدار، ایران‌شناس و معمار فرانسوی پیشنهاد کرده بود، روی آرامگاه حافظ پیاده کردند. در ساخت این آرامگاه از معماری دوره‌ی زندیه الهام گرفته شده است.
کار اتمام بنای آرامگاه در سال ۱۳۱۷ به پایان رسید. در این بنا از ذوق و هنر هنرمندان ایرانی بهره‌ی بسیار گرفته شده است. زیر گنبد با کاشی های معرق پوشانده شده است . همچنین در خود سازه‌ی گنبد از رنگ‌های مختلف عرفانی بهره گرفته شده است.مانند آبی فیروزه‌ای (نماد بهشت)، سرخ ارغوانی (نماد شراب‌ازلی)، سیاه و سفید (نماد شب و روز) و قهوه‌ای سوخته (نماد خاک) .
بنای آرامگاه حافظ تلفیقی از چند هنر تجسمی است. در این بنا معماری، خوشنویسی، کاشی‌کاری و حکاکی به طرز زیبایی در کنار هم قرار گرفته‌اند.
طراح بنای آرامگاه حافظ کیست؟
آندره گدار (André Godard)، معمار فرانسوی و طراح آرامگاه حافظ، در سال ۱۸۸۱ در فرانسه متولد شد. او پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده‌ی هنرهای زیبای پاریس در رشته‌ی معماری و باستان‌شناسی، به معماری شرق و به خصوص ایران علاقه‌مند شد و تحقیقات خود را در این زمینه پیگیری کرد.
آندره گدار سهم بسیاری در بناهای معروف و زیبای ایران دارد. علاوه بر طراحی آرامگاه حافظ، طراحی و سرپرستی ساخت موزه‌ی ایران باستان، آرامگاه سعدی در شیراز، طرح ساختمان کتابخانه‌ی ملی ایران و ساختمان سه‌گوش و قدیمی دانشگاه جندی‌شاپور اهواز از مهم‌ترین طراحی‌های این معمار در ایران به شمار می آیند.
این باستان‌شناس در زمان جنگ جهانی دوم که فرانسه به اشغال آلمان درآمده بود، به عنوان نماینده‌ی کمیته‌ی ملی فرانسه در ایران برگزیده شد. او در سال‌های حضورش در ایران به شدت به آثار تاریخی و معماری ایران علاقه‌مند شد و با همکاری همسرش، در هشت جزوه این آثار را به طور تفصیلی به زبان فرانسه برای استفاده‌ی محققان و پژوهشگران غربی معرفی و تدوین کرد.
ساخت موزه ایران باستان
علاقه به ایران و معماری شرق باعث شد این باستان‌شناس در سال ۱۹۲۸ به استخدام دولت ایران دربیاید و در ساختمان موزه‌ی ایران باستان و موزه‌ی دانشگاه تهران، مشغول به فعالیت شود. او در دوره‌ای که مدیریت اداره‌ی باستان‌شناسی ایران را برعهده داشت موفق شد آثار تاریخی بسیاری را از مناطق مختلف جمع‌آوری و ترمیم و فهرستی از آثار ملی ایرانی را تنظیم کند. سه تپه‌ی تاریخی «سلیمان‌تپه»، «زیرز» و «مازیر» از نخستین آثار ملی ایران بودند که توسط این معمار فرانسوی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.
او در طول اقامتش در ایران فعالیت‌های بسیاری را در زمینه‌ی معماری و باستان‌شناسی انجام داد. انتشار نشریه‌ی باستان‌شناسی، ریاست و استادی در دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران و تعمیر مسجد جامع شیراز، مسجد شاه اصفهان و مسجد شیخ‌لطف‌الله از جمله‌ی این فعالیت‌ها هستند.
آندره گدار، طراح بنای آرامگاه حافظ، در سال ۱۹۶۵ در پاریس درگذشت.
