فلسفه سفره هفت سین را باید از زمان های دور تاریخ ایران نیابیم .از گذشته های دور همیشه ایرانیان رسم بر این داشتند تا در مواقع شادی و سرور سفره یا خوانی را بیندازند و با گذاشتن انواع خوراکی ها و نوشیدنی های گوارا آن موقعیت پیش آمده را جشن بگیرند.سفره هفت سین نیز از این مقوله جدا نیست و معمولا چند ساعت مانده به سال تحویل سفره ای را پهن می کنند و افراد خانواده دور آن می نشینند.
در زمان های دور و قبل از اسلام رسم بر این بود سفره را بر روی بلندی می انداختند و فردی در کنار سفره می ایستاد و بعد از سال تحویل و شروع سال نو به هر یک از افراد نزدیک سفره چیزی از روی آن می داد که بخورند و معتقد بودند خوردن مواد هفت سین باعث سلامتی آن ها در طول سال خواهد شد.
هفت عدد مقدس
هفت سین بر پایه عدد هفت آمده است و این عدد در بسیاری از ادیان الهی عدد مقدسی است.در برخی از منابع اشاره به این دارند که در دوران هخامنشی هفت چین مرسوم بوده است که هفت خوراکی را در ظرف هایی می ریختند و بر سر سفره می گذاشتند.
بعضی می گویند در دوران ساسانیان هفت شین مرسوم بوده است که متشکل از شمع، شراب، شیرینی، شهد، شمشاد، شربت و شاخه نبات بوده است که با ورود اسلام و حذف شدن شراب، از نزدیکترین ماده به او که سرکه است استفاده شد و جایگزین شراب بر سر سفره تحویل سال شد و از آن به بعد هفت سین مرسوم گردید.
سمبل های سفره هفت سین
برای گذاشتن هر یک از مواد سفره علت و فلسفه ای وجود دارد که در ذیل به آن اشاره می کنیم:
سنجد: نماد زایندگی و فراوانی
سبزه: سمبل شادابی و پیوند همیشگی انسان با طبیعت
سیر: نماد سلامتی و تندرستی اعضای خانواده
سماق: محرک شادی و زندگی
سمنو: نشان دهنده خیر و برکت
سیب: مهر و دوستی
سرکه: زدودن آلودگی
البته سفره هفت سین فقط به این نمادها محدود نمی شود ومعمولا مردم وسایل دیگری هم در آن قرار می دهند از جمله :
1- قرار دادن قرآن بر روی سفره هفت سین مختص به مسلمانان می باشد. همان طور که مسیحیان انجیل، یهودیان تورات و زرتشتیان اوستا را بر سر سفره خود می گذارند. بستگی به اعتقادات هر قوم دارد و نماد از همواره به یاد خدا بودن و یاری جستن از اوست.
2-تخم مرغ های رنگی، زینت بخش سفره هفت سین هستند. تخم مرغ نماد زایش و تولد است.
3-آینه نماد شفافیت، پاکی و صداقت است. آینه در سفره هفت سین بدین جهت قرار میگیرد تا اهمیت صداقت و درستکاری را یادآوری کند. معمولا آینه را در بالای سفره قرار میدهند. همچنین برخی از افراد سکه یا سیب را در جلوی آینه میگذارند. آنها بر این باورند که این کار، باعث افزایش دارایی و یا سلامتی در طول سال پیش رو می شود.
4- سکه نماد خیر و برکت در سال جدید است. اما بعضی معتقدند که چه چیزی بالاتر از برکاتی که خداوند از دل خاک برای آدمیان فراهم کرده است. هفت سین باید ریشه گیاهی داشته باشد.
5-شمع نماد روشنایی و فروغ است. شمع به چرخش انرژی در خانه کمک می‌کند و بهتر است بیش از دو شمع را بر روی سفره هفت سین قرار دهید و آنها را روشن نمایید. شمع انرژی مثبت و خوبی را در خانه پخش خواهد کرد.
6-ماهی نماد زایش، زندگی، تازگی و تکاپو است. معمولا ماهی را در تنگ آب شفافی قرار می دهند تا سالی مملو از انرژی و شادابی را پیش روی خود داشته باشند. همچنین ماهی قرمز نماد سال نو چینی هاست. برخی بر این عقیده هستند که ماهی قرمز بر سر سفره های هفت سین ایرانیان از رسوم چینی ها وارد فرهنگ ما شده است.
7-دیوان حافظ نیز همواره در بیشتر رسوم ایرانی همانند یلدا حضور دارد. افراد سال نو خود را با تفالی به دیوان او آغاز کرده و سال پیش رو خود را با آن پیش بینی می کنند.
این سفره زیبا و منحصر به فرد در نهایت نشانی از برکت‌ها، شادی‌ها، سلامتی‌ها، خوبی‌ها و حال خوش برای افراد خانواده و تمام ساکنان کره زمین است. به همراه دعاهایی سرتاسر خیر و خوشی که حال همه را به بهترین حال‌ها تغییر دهد.
