سلام به دوستان عزیز و گلمون
ممنون که مطالب سایت رو دنبال می کنید.
یک خبر براتون دارم. می خواهیم جاذبه های گردشگری کشور عزیز و زیبامون را بهتون معرفی کنیم تا وقتی تصمیم به بازدید از جایی رو داشتید مطالب ما کمک خوبی براتون باشه یا این که با دیدنی های ایران آشنا بشید. این مطلب را در بخش دانستنی ها و شگفتی های جاذبه های گردشگری ایران می تونید ببینید.
مسجدشاه که به نام‌های مسجد جامع، مسجد سلطانی و مسجد امام نیز شهرت دارد، یکی از مساجد میدان نقش جهان در اصفهان است که در طی دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به شمار می‌رود. این بنا شاهکاری جاویدان از معماری، کاشیکاری در قرن یازدهم هجری است. مسجدِشاه در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهی ثبت ۱۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موقعیت جغرافیایی
مسجد جامع عباسی در ضلع جنوبی میدان نقش جهان اصفهان و در محدوده دولتخانه صفوی قرار گرفته است. در مجاورت با بناهای مهم دوران صفوی چون، عالی قاپو و مسجد شیخ لطف الله بوده و در محدودهی مجموعه بناهای مهم دوران صفوی قرار دارد.
مسجد امام
ورودی اصلی این مسجد در ضلع جنوبی میدان قرار گرفته و ورودی هایی دیگر نیز در محلات اطراف بنا (جهت دسترسی سریع تر و آسان تر مردم محله) هستند دسترسی به بنا از خیابان استانداری و کوچه های عمود (گذر سعدی و پشت مطبخ) بر میدان به سهولت بوده و از خیابان های حافظ و سپه نیز پس از ورود به ضلع شمالی میدان، به صورت پیاده و یا درشکه امکان پذیر است.
تاریخچه مسجد جامع عباسی
این مسجد مهم ترین مسجد دوره صفویه در شهر اصفهان است که هم به لحاظ عظمت جنبه معماری و هم کثرت تزیینات حائز اهمیت می باشد. ساخت مسجد جامع عباسی که در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد در سال ۱۰۲۰ ه. ق به فرمان شاه عباس اول و در بیست و چهارمین سال سلطنت وی شروع گشته و به منظور تزیین میدان، در سال ۱۰۲۵ هجری قمری و در حالی که هنوز مشغول پی‌ریزی قسمت های دیگر مسجد بوده‌اند، سر در نفیس کاشی کاری معرق آن را به اتمام رسانیده‌اند. این مسجد شاهکاری جاویدان از معماری و کاشیکاری و حجاری ایران در قرن یازدهم هجری است و آخرین تاریخ های ثبت شده در مسجد، سال ۱۰۷۷ هجری قمری یعنی آخرین سال سلطنت شاه عباس دوم و ۱۰۷۸ هجری یعنی اولین سال سلطنت شاه سلیمان و نیز سال ۱۰۹۵ هجری قمری است و معلوم می‌دارد که اتمام تزیینات و الحاقات مسجد، در دوره‌ی جانشینان شاه عباس اول صورت گرفته است.
در کتب تاریخی مشهور عهد صفویه مانند «عالم آرای عباسی» و «وقایع السنین و الاعوام» همه جا از این مسجد به نام «مسجد جامع عباسی» و «مسجد جامع جدید عباسی» یاد شده است. کتیبه سردر مسجد به خط ثلث «علیرضا عباسی» و مورخ به سال ۱۰۲۵ حاکی از آن است که شاه عباس این مسجد را، که در کتیبه مسجد جامع نامیده شده، از مال خالص خود بنا کرده و ثواب آن را به روح جد اعظم خود- شاه طهماسب- اهداء کرده است.
در ذیل این کتیبه به خط «محمدرضا امامی» کتیبه دیگری نصب شده که به موجب آن از مقام معماری و مهندسی معمار مسجد جامع جدید اصفهان (در مقابل مسجد جامع عتیق) یعنی استاد علی‌اکبر اصفهانی و ناظر ساختمان «محب علی بیکالله» تجلیل شده است.
کتیبه‌های مسجد، کار خطاطان معروف عهد صفویه مانند: «علیرضا عباسی» و «عبدالباقی تبریزی» و «محمدرضا امامی» و «محمدصالح امامی» است و تزیینات عمده‌ی آن از کاشیهای خشت هفت رنگ و معرق است.
معماری مساجد جامع به عنوان اصلی‌ترین عنصر شهر و ممیزه « شهر » و جایگاه ویژه‌ای در معماری و شهرسازی پس از اسلامی دارند. نقش مساجد جامع در شکل‌دهی کالبدی عناصر شهری دیگر همانند بازارها، معابر و … از یک سو و عنایت ویژه حکام اسلامی به ساخت مسجد جامع شهر در هر دوره، از سوی دیگر، سبب شده تا همواره مسجد جامع به عنوان یک نشانه شهری قابل توجه در کل شهر مطرح باشد. مسجد جامع عباسی نیز به علت جامع بودن آن در دوره صفوی حائز اهمیت می باشد. میان محور سردر که رو به میدان نقش جهان ساخته شده و محور مسجد که رو به قبله است، زاویه ای پدید آمده که معمار آن را به بهترین گونه پاسخ داده است. میدان نقش جهان رون اصفهانی دارد،یعنی حدودا رو به جنوب است اما مسجد رو به جنوب غربی است. معمار ایوان جنوبی مسجد در پشت هشتی را، به گونه ای چرخانده که از هشتی می توان میانسرای مسجد را دید ولی نمی‌توان مستقیم به آن وارد شد،بلکه باید از یکی از دو دالان گرداگرد ایوان به میانسرا رسید. در پشت دالان طویل تر،آبریزگاه‌ها و وضوخانه جای دارد.
بیننده پس از ورود از درآیگاه ورودی و هشتی طی سلسله مراتبی و با چرخش از دالان ها وارد صحن مسجد شده و در جهت قبله قرار می گیرند. در اصلی مسجد شاه که در ضلع جنوبی میدان و در زیر مقرنس عالی سردر باشکوه آن واقع گردیده و با نقره و طلا پوشش داده شده شامل اشعاری به خط نستعلیق است که سال اتمام و نصب آن را به زمان شاه صفی جانشین شاه عباس اول که از ۱۰۲۸ تا ۱۰۵۲ سطلنت کرده می رساند.
مسجد از مساجد چهار ایوانی است، میانسرای مسجد،تناسبات شش پهلوی منتظم را دارد. در دو گوشه جنوب شرقی و جنوب غربی صحن مسجد دو مدرسه بنام ناصری و سلیمانیه وجود دارد. اولی به دست ناصرالدین شاه و دومی به دست شاه سلیمان تعمیر شده‌اند.
در مدرسه جنوب غربی مسجد، قطعه سنگ ساده‌ای به شکل شاخص در محل معینی تعبیه شده است که ظهر حقیقی اصفهان را در چهار فصل نشان می‌دهد و چنانکه می‌گویند محاسبه آن را «شیخ بهائی» دانشمند و فقیه و ریاضیدان معروف عهد شاه عباس انجام داده است. سطح فوقانی این شاخص به شکل مثلث قائم‌الزاویه است که وتر مثلث در جهت طرفی است که ظهر را تعیین می‌کند و یک ضلع مجاور زاویهی قائمه وصل به دیوار است و ضلع دیگر نماینده قبله مسجد است.
گنبد بزرگ مسجد، دو پوسته گسسته است. آهیانه آن ( آهیانه به معنی جمجمه‌است. در گنبدهای دوپوسته پوشش زیرین را هم به این نام می‌خوانند)، گنبد سبویی است چون دهانه آن بزرگ بوده و نزدیک به ۲۰ متر است، از مهم ترین گنبدهای دوپوش بوده، فضای خالی بین دوپوش چوب بست‌هایی قرار گرفته است،” خود” آن “گنبد ناری” است. معمار گنبد،استاد فریدون نایینی است.
از نکات جالب این مسجد انعکاس صوت در مرکز گنبد بزرگ جنوبی آن است، ارتفاع گنبد عظیم از سطح زمین ۵۲ متر و ارتفاع مناره‌های داخل آن ۴۸ متر و ارتفاع مناره‌های سردرآن در میدان نقش جهان۴۲ متر است.
قطعات بزرگ سنگ‌های مرمری یکپارچه و سنگاب‌های نفیس، مخصوصا سنگاب نفیس شبستان غربی گنبد بزرگ که مورخ به سال ۱۰۹۵ هجری است.
عالی ترین کاشی کاری مسجد در سردر ورودی آن قرار گرفته و سراسر آن با رنگ بندی های کامل آکنده از کاشی هفت رنگ و معرق است. قوس اصلی ورودی با سه ردیف مارپیچ تزیینی آبی روشن قاب بندی شده و از داخل گلدان هایی مرمرین حجاری شده قوس را در بر گرفته است. “قاب های نیم گنبد با ستارگان و پیچک های تاک فراز آمده از گلدان ها تزیین شده است. قاب های باشکوه هم چون سجاده هایی که مدخل را در برگرفته باشند، با سنگ مرمر تزیین یافته اند. بقیه مسجد با کاشی های نامرغوب‌تر هفت رنگ آذین یافته است. در بخش بالا خانه‌ی روی سردر مسجد یک قاب کاشی معرق با نقش حیوانی – دو طاووس سبز رو به روی هم – وجود دارد، که در سنت های ایرانی نماد “ابدیت” است (مانند ققنوس). در قاب کاشی های دیگر، گنجشک ها و شاخه های گل و بته در کنار هم قرار دارند؛ این نقوش یادآور بهشت و باغ های باطراوت و جاودانه ی آن است. عبارات “الله”، “محمد” و “علی” با استفاده از خطوط کوفی بنایی سر در را تزیین داده است.
در مسجد امام اصفهان فرامین متعددی از دوران شاه عباس اول بر روی الواح سنگی نقر و نصب شده است. از دیدنیهای جالب این مسجد بی‌نظیر جهان اسلام است. اگرچه هر قسمت این بنای تاریخی دارای ارزش و اهمیت است اما بعضی از قسمت های آن شاخص‌تر و دارای ویژگی‌های بیش تری هستند. از جمله، منبر آن یکپارچه از سنگ سماق است. این منبر چهارده پله دارد و پله چهاردهمی از بقیه پله‌ها پهن‌تر و نشیمنگاه واعظ است. از این منبر بیش تر در فصل سرد زمستان استفاده می‌شود.
هم چنین در قسمت فوقانی محراب دولابچه‌ای در دیوار تعبیه شده که سه متر طول و دو متر عرض دارد. دولابچه، از چوب عود ساخته شده و با تیغه‌های طلا زینت یافته و دارای حلقه‌های زرین است. در مسجد جامع عباسی اصفهان واقع در میدان نقش جهان چهارمنار بسیار زیبا دیده می‌شود که شاهکار معماری عصر صفوی است و از نظر کاشی کاری و تزئینات دیگر از شاهکارهای هنری محسوب می‌شود. دو منار آن که در طرفین گنبد قرار دارد، هرکدام به ارتفاع ۴۸ متر است. ارتفاع هر یک از دو منار دیگر که در سر در مسجد قرار گرفته ۴۲ متر است. نقوش اسلامی این دو منار به صورت ختایی شطرنجی بر روی زمینه فیروزه‌ای می‌باشد. هنر معماری این منارها طوری است که از قیصریه آنها را رو به روی هم می‌بینیم. مسجد جامع عباسی، شاخصه مهم معماری دوران صفوی و میدان نقش جهان است.
