معرفی آلبوم چهارشنبه سوری اثر محمد منتشری

آلبوم چهارشنبه سوری اثر محمد منتشری باقیمانده از دوره ای است که مردم کوچه و بازار با ترانه و تصنیف همنشینی بیشتری داشتند.فراوانی ترانه ها و تصنیف ها، یکی از مهم ترین سنجه های شناخت فضای زندگی قدیم است. آن چه که در قرن نوزدهم به قلم و به همت ژوکفسکی از حیات ایرانیان آن دوره باقی مانده و نیز آن چه که در خاطره نویسی های رجالی چون عبدالله مستوفی، دوستعلی معیرالممالک و محمدحسن خان اعتماد السلطنه باقی مانده، دلیلی است مسلم بر این که ترانه و تصنیف، کارکردی فراتر از تزئین اوقات فراغت داشته است.

ترانه هادر پالایش انرژی روانی مردم از طریق ابراز احساسات و انتقادات، با رساندن پیام، کاربردی رسانه ای داشته و محملی بوده است برای جماعتی که با این ترانه در سایه ی دلپذیر آداب و آیین های موروثی، حس همدلی خویش را قوت می بخشیدند.

ترانه قدیمی “چهارشنبه سوری” با صدای استاد ناصر مسعودی

همراهی استادان

اکنون که فضا و معنای زندگی ما، با سرعت و اندازه ای غیرقابل مقایسه با گذشته، تغییر کرده، از ترانه فقط صورتی بی جان – آن تنها از کلام – در بعضی تذکره ها باقی مانده و میراث موسیقایی آن ها فراموش شده است. در سال های آغازین قرن شمسی حاضر و مقارن با تجددخواهی، دز زندگی مردم پایتخت، تنی چند از بزرگان موسیقی شهری (بخوانید مرکز نشین) ایران، متوجه غنای مضامین موسیقایی -کلامی این ترانه ها شدند و با داخل و تصرفی استادانه در آن ها آثاری را باز آفریدند.

سید جواد بدیع زاده، اسماعیل مهرتاش و در اندازه ای محدودتر ابوالحسن صبا از موسیقیدانان نام آوری بودند که به این مقوله توجه نشان دادند. در این بین نقش استاد مهرتاش از همه برجسته تر و سرنوشت سازتر است. حتی عده ای از مطلعین وی را مشوق دیگران در این زمینه دانسته اند. اسماعیل مهرتاش با تجربه کافی در تار نوازی و قریحه ای توانا در نغمه پردازی، آثاری به یادگار گذاشته است که به یقین، از مایملک فرهنگ صوتی مردم کوی و برزن گرفته شده و با اطمینان می توان گفت که نغمه اصلی ساخته های استاد مهرتاش بسیار محدود بوده و از یکی دو جمله ابتدایی تجاوز نمی کرده است.

در آلبوم چهارشنبه سوری اما، ما نه به صورت اصلی و ابتدایی آن ترانه ها، بلکه با شکل پرورده ای از نغمات مواجه هستیم که صرف نظر از کلام و لحن خواننده، می توان آن را در فضای موسیقی کلاسیک شهری ایران دانست.

ترانه قدیمی “چهارشنبه سوری” با صدای مهدی مقدم

صدای تهران قدیم در آلبوم چهارشنبه سوری

لحن انتخابی نوازندگان همراه نیز بر این خصلت افزوده است. درآلبوم چهارشنبه سوری، صدایی بازآفرینی شده از زندگی در تهران قدیم را می شنویم. شاید کلام این ترانه ها، نوستالژی کم رنگی را در برخی افراد پر سن و سال بیدار کند. اما نغمه ها گرم و جاندارند. با دوستداران موسیقی کلاسیک ایرانی از هر سن و طبقه ای، ارتباط برقرار می کنند. نیروی این ارتباط را مدیون تبحر و تجربه هنرمند توانا، محمد صفر منتشری هستیم که قریب به نیم قرن ورزیدگی خود در این حیطه را بر این آلبوم صرف کرده و طنین و لحن صدای او آشنای دل های تهران نشینان اصیل و قدیم است.