معرفی رشته و شغل پرستاری

رشته وشغل پرستاری یکی از شاخه های علوم پزشکی است که وظیفه ی مراقبت از بیماران را به عهده دارد. البته با پیشرفت علم و تکنولوژی بر خلاف گذشته پرستاری نیازمند مدرک معتبر است و وظیفه ی یک پرستار تنها محدود به مراقبت از بیماران نمی شود. در تقسیم بندی ها آکادمیک ارزش یک پرستار هم تراز ارزش یک پزشک بیان شده است زیرا بیمار بیشترین ارتباط را در بیمارستان با پرستار دارد و رضایت بیمار از پرستار به معنای رضایت او از بیمارستان است.

به طور کلی نقش های یک پرستار را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

-وظیفه مراقبت از بیماران در بیمارستان و انجام کار پانسمان و تزریقات
-وظیفه ی مراقبت از بیماران در همه ی مراحل زندگی به منظور تصحیح عادات غذایی و دارویی و پیشگیری از بیماری ها
-نقش آموزش دهنده به افراد جهت رفع نیاز های یادگیری آنها در زمینه مراقبت از بیمار
-نقش هماهنگ کننده و ارتباط دهنده بیمار و پزشک
-تحقیق درباره نحوه کاهش تعداد روزهای بستری بیمار و بهبود هر چه سریعتر
-انتقال خواست ها و نیاز های بیمار به خانواده بیمار
-مسؤولیت مدیریت بخش(نظارت وکنترل گروه پرستاری و بررسی مشکلات این بخش)

تاریخچه رشته پرستاری

پرستاری حرفه ای در ایران برگرفته از کشور های اروپایی است. اولین بار در سال ۱۲۹۴ در ارومیه مدرسه پرستاری دایر گردید.در سال ۱۳۳۷ طبق مصوبه صنف پرستاران پذیرش داوطلبان با مدرک دیپلم در دوره ی ۳ ساله ی پرستاری شروع شد و ارزش مدرک پرستاری معادل لیسانس در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۵۴دوره ی لیسانس پرستاری در وزارت علوم تصویب گردید و طول این دوره به ۴ سال افزایش یافت. در سال ۱۳۶۵ با تشکیل دانشکده ی پرستاری این رشته ی دانشگاهی توسعه ی فراوان یافت. اولین زن پرستار ایرانی فاطمه توانایی و اولین پرستار مرد دارنده ی مدرک دانشگاهی پرستاری در ایران مرتضی حسن پور بود.

آشنایی با دروس دانشگاهی رشته پرستاری

تعداد واحد های درسی پرستاری در مقطع کارشناسی ۱۳۰ واحد و طول مدت تحصیل مقطع کارشناسی این رشته حداقل ۴ سال و حداکثر ۵ سال بوده و پس از آن امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا وجود دارد. دروس این رشته ی تحصیل را به دو گروه علوم پایه و علوم تخصصی میتوان تقسیم بندی کرد.

که دروس پایه شامل مواردی همچون: انگل شناسی، میکروب شناسی، بیوشیمی، ایمونولوژی و فیزیولوژی تشریح است.
و دروس تخصصی شامل مواردی همچون: پرستاری بهداشت،پرستاری بهداشت جامعه، پرستاری مادران و نوزادان، بیماری های داخلی، بیماری ها و پرستاری های مربوط، اخلاق پرستاری و پرستاری در فوریت ها است.

مهارت های لازم برای اشتغال در حرفه پرستاری

پرستار شخصی است که در بیمارستان بیشترین برخورد با بیماران و همراهان آنها داراست بنابراین سلامت کامل جسمی و روانی لازمه ی شغل پرستاری است. پرستار باید عاشق خدمت به انسان ها باشد و صبر و علاقه ی لازم برای این حرفه را داشته باشد. پرستار باید شخصیت منظم و دقیقی داشته باشد زیرا که نظم و دقت اساس این رشته است. پرستار باید تسلط روحی و روانی کامل روی خود داشته باشد تا بتواند در سخت ترین شرایط جسمی و روحی رفتار مناسبی با بیماران و همراهان آنها داشته باشد. علاوه براین دانشجوی پرستاری از سلامت کامل جسمانی برخوردار باشد زیرا مشکلات به ظاهر کوچک همچون لرزش دست و لکنت زبان باعث کاهش کارایی شدید یک پرستار می شود.

همچنین متقاضیان این رشته باید روی برخی از دروس دبیرستان از جمله زبان انگلیسی، شیمی و زیست تسلط لازم را داشته باشند. تسلط بر زبان انگلیسی برای به روز بودن و استفاده از مجلات و منابع علمی در این رشته ضروری است.

فرصت های شغلی و تحصیلی رشته پرستاری

رشته پرستاری در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه های علوم پزشکی وجود دارد. رشته ی کارشناسی پرستاری، عمومی بوده و گرایش خاصی ندارد اما از مقطع کارشناسی ارشد به گرایش های متنوعی تقسیم می شود.

از جمله گرایش های مقطع کارشناسی ارشد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

-روان پرستاری
-پرستاری ویژه
-بهداشت
-مدیریت
-داخلی جراحی
-اطفال

و همچنین گرایش های مقطع دکترا موارد زیر را شامل می شود:

-آناتومی
-بافت شناسی
-اپیدمیولوژی

اشتغال در پست های مختلف بیمارستانی همچون سرپرستار، پرستار شیفت، سوپروایزر بالینی، سوپروایزر کنترل عفونت، ریاست پرستاری و سوپروایزر آموزشی به سطح تحصیلات پرستار و سابقه کاری وی برمی گردد.

یک پرستار می تواند محل های زیر را به عنوان آینده کاری خود انتخاب کند:

بیمارستان ها، کلینیک ها و پاراکلینیک ها، ادارات و سازمان های پرستاری و به عنوان مربی در دانشکده ها.

درآمد یک پرستار بستگی به محل استخدام، پست های بیمارستان، ساعت شغلی و موقعیت جغرافیایی دارد. متاسفانه بر خلاف سختی زیاد این کار، درآمد مناسبی ندارد و اکثرا اعلام نارضایتی از حقوق دریافتی را دارند، به خصوص در مراکز خصوصی که با حداکثر کار و شیفت های اجباری حداقل دریافتی به پرستاران می رسد.

شغل پرستاری از دیدگاه برخی کارشناسان در رده دوم مشاغل سخت قرار می گرد. زیرا پرستاران با حداکثر ساعت کاری، سر و کار داشتن با بیمار های مختلف روانی، استرس بالا و در معرض بیماری های مختلف بودن، حداقل درآمد دریافتی را دارند. بنابراین علاقه ،شرط اصلی انتخاب این رشته ی تحصیلی است.

رشته پرستاری و کنکور سراسری

رشته پرستاری در زیرگروه ۱ رشته های علوم تجربی قرار می گیرد. بنابراین ضرایب دروس اختصاصی برای این رشته به قرار زیر است:

زمین شناسی0
زیست شناسی 4
شیمی3
فیزیک2
ریاضیات2

توجه داشته باشید که همه دروس بالا اختصاصی بوده و ضرایب همه در سه ضرب می شود.

تعریف شغل:

مجموعه ای از مهارت ها و قابلیت های فردی و شغلی لازم برای مراقبت از بیماران.

رسته یا گروه شغلی:

بهداشتی-درمانی.

شرح وظایف و مسئولیت های اصلی شغل:

وظایف کلی شامل:

مراقبت از بیمار، کوشش برای بهبود او و ارائه آموزش های لازم به بیمار در جهت مراقبت های ویژه بعدی است، اما مسئولیت های شغلی بر حسب پست محوله قابل تغییر است. مثلا مسئول بخش علاوه بر وظایف مذکور کارهایی مثل ویزیت بیماران به همراه پزشک، تنظیم برنامه ماهانه برای کارکنان درخواست وسایل لازم برای بخش و رفع کمبودهای آن، ارائه دستورات دارویی لازم برای بیماران بستری، نظارت بر نحوه توزیع غذا و رعایت برنامه رژیم غذایی مناسب برای بیماران  و… را بر عهده دارد.

اهمیت و ضرورت شغل:

اهمیت پرستاری به حدی است که می توان گفت مکمل شغل پزشکی است و حتی در برخی موارد مراقبتهای پرستاری پیشگام بر خدمات پزشکی است.

مدارک تحصیلی مورد نیاز برای احراز شغل:

کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته پرستاری.

مهارت ها، تجارب و دورههای آموزشی ویژه برای احراز شغل:

گذراندن تحصیلات عالیه 4 ساله در مراکز دانشگاهی و دانشگاه های علوم پزشکی(پرستاری و مامایی). در خصوص مهارت ها باید متذکر شد که پس از گذراندن مقطع کارشناسی، مهارت خاص دیگری لازم نیست، مگر اینکه شخص در مراکز مراقبت های ویژه قلب و مغز (ICU,CCU) یا دیالیز به کار گرفته شود که در آن صورت باید در این راستا مهارت های خاص آن مرکز را فرا گیرد.

شرایط محیط کار:

فضای سرپوشیده و با نور و حرارت مناسب.

وسایل و ابزار مورد نیاز برای انجام دادن شغل پرستاری:

کلیه وسایل و لوازم پزشکی و بیمارستانی مانند فشار سنج، گوشی پزشکی، دستگاه نوار قلب و…

خصوصیات جسمانی و توانایی های بدنی لازم برای انجام دادن شغل:

پرستار باید از سلامت جسمانی، قدرت مقاومت در برابر خستگی، هماهنگی بین چشم و دست و سرعت استفاده از اعضای بدن به ویژه دست ها برخوردار باشد.

معلولیت های بی اثر در انجام دادن شغل:

معلولیت های سطحی که به ارائه خدمات و امور محوله خدشه ای وارد نکند بی اثر است.

خصوصیات روانی و توانمندی های لازم برای انجام دادن شغل پرستاری:

با توجه به لزوم پیروی از دستورات پزشک و انجام دادن اقدامات درمانی و حساسیت ویژه آن، پرستار باید از دقت، سرعت عمل، هوش کافی، خلاقیت و ابتکار برخوردار باشد.

رغبت های مورد نیاز برای انجام دادن پرستاری:

علاقه به شغل پرستاری که در حقیقت منشأ آن علاقه به مردم است.

ویژگی های شخصیتی (عاطفی،اجتماعی و رفتاری) لازم:

 توانایی قبول مسئولیت و کار در شرایط دشوار، برخورداری از وجدان کاری، ثبات عاطفی، توانایی درک دیگران و همدلی با بیماران.

محل اشتغال و استخدام:

در کلیه مراکز بیمارستانی دولتی و غیر دولتی، درمانگاه ها و مراکز بهداشتی-درمانی، اداره بیمه خدمات درمانی و در سطوح بالاتر تدریس در آموزشگاه های بهیاری و دانشکده های پرستاری و مامایی.

جنبه های مالی و حقوقی:

درآمد یا حقوق ثابت اولیه مطابق قانون استخدام کشوری تعیین می گردد. هر پرستار می تواند به صورت اضافه کار مزایایی کسب کند و با توجه به افزایش سنوات خدمتی و احراز موفقیت های خاص در زمینه شغلی مبلغ خاصی به حقوق ماهانه اضافه خواهد شد.

شرایط ارتقاء:

امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد در داخل کشور و دکتری در خارج از کشور وجود دارد. همچنین گذراندن دوره های تکمیلی و آموزشی بستگی به نیاز بیمارستان دارد.

نحوه استخدام و ورود به شغل پرستاری:

تنها از طریق آزمون های استخدامی و پس از طی مراحل مصاحبه و گزینش و خود اشتغالی به صورت همکاری با پزشکان به عنوان مسئول تزریقات و پانسمان امکان پذیر خواهد بود و اگر دانشجوی بورسیه باشد، بعد از اتمام تحصیل در استخدام موسسه بورس دهنده خواهد بود.

ارتباط های شغلی:

این شغل بستگی زیاد به رشته های پزشکی و پیرا پزشکی مانند، رادیولوژی، آزمایشگاه، اتاق عمل،و….دارد.

مطلوبیت ها و محدودیت ها شغل پرستاری:

مطلوبیت ها:

احساس همدردی با بیماران و برقراری ارتباط دوستانه و عاطفی با آنها و خرسندی از بهبود بیماران.

محدودیت ها:

فشردگی شیفت های کاری و حضور در محل خدمت حتی در روزهای تعطیل و….

اتحادیه، انجمن و تشکیلات حرفه ای وابسته به شغل:

انجمن پرستاران.

آینده شغل پرستاری:

از نظر اقتصادی شغل پر درآمدی نیست و با توجه به شرایط سخت کاری نیاز به توجه خاص مسئولان دارد. با توجه به نیاز مبرم به این شغل، پرستار از موقعیت اجتماعی و مقبولیت خاصی برخوردار است.

مراحل و جریان یک روز عادی برای شغل پرستاری:

ویزیت بیماران به همراه دکتر، اجرای دستورات پزشک، درخواست دارو از داروخانه بیمارستان برای هر روز بیماران، نظارت بر تغذیه بیماران طبق رژیم غذایی هر بیمار، نظارت بر دادن داروها و پیگیری اقدامات انجام شده توسط بهیاران، نوشتن گزارش های پرستاری، تقسیم وظایف کارکنان بخش، نظارت بر نحوه نظافت و ضد عفونی کردن بخش، هماهنگ نمودن بخش ها و سایر قسمت های بیمارستان.

محل و راه های کسب اطلاعات بیشتر درباره شغل:

بهترین راه جهت کسب اطلاعات پرسش از پرستاران شاغل در این حرفه است. همچنین مطالعه کتاب های پرستاری و علمی پیرامون رشته پرستاری و ارتباط با مراکز دانشگاهی و نشریه ها نیز مفید است.

توصیه ها و پیشنهادهای لازم برای داوطلبان ورود به این شغل:

داوطلبان ورود به این شغل باید با عشق، علاقه، آگاهی و بینش کافی به این شغل وارد شوند و همچنین با مشاهده محیط کار و وظایف کارکنان شاغل و سنجش توانایی های خود، این شغل مقدس را انتخاب کنند و تمام تلاش خود را صرف رسیدگی به امور بیماران بنمایند تا رضای خلق را که مقدمه رضای خالق است به دست آورند.

وقتی پرستارهنرمند دست به آمپول می شود!