مهارت استفاده از زمان یعنی اینکه کنترل زمان و کار خویش را در دست داشتن و اجازه ندادن به امور و حوادث که هدایت برنامه های ما را بر عهده بگیرند.
ضرورت و اهمیت استفاده مطلوب از زمان
زمان سرمایه ارزشمندی است ولی تمام شدنی و از دست رفتنی است. چه بسیارند کسانی که دوران پیری خویش را می گذرانند ولی حسرت از دست رفتن زمانو بهره نگرفتن از زمان را می خورند. در میان انواع منابع و امکاناتی که انسان ها در اختیار دارند، زمان از همه آن ها مهم تر و با ارزش تر می باشد چون با در اختیار داشتن زمان، شاید بتوان سایر منابع را بدست آورد ولی با وجود سایر منابع نمی توانیم زمان را بدست آوریم.
بنابراین باید از لحظه لحظه این سرمایه عظیم در راه سعادت و کمال و بهروزی خودمان بهره بگیریم و با در اختیار گرفتن آن موفقیت خویش را در زندگی ضمانت کنیم. ضرورت کسب مهارت در استفاده از زمان در این است که باعث سازمان دهی کارهای اجرایی و روزانه می گردد، برنامه ریزی دقیق و اجرایی برنامه ها را به وجود می آورد، از اتلاف انرژی پرهیز می شود و از نظم و انضباط در کارهای شخصی به وجود می آید و کارایی و اثر بخشی فعالیت ها افزایش می یابد. مسائل مهم و ضروری شناسایی می گردد.
تکنیک های استفاده مناسب از زمان
برای این که بتوانید از زمان بهتر استفاده کنید، بهتر است کارها و فعالیت هایی که نیاز به خلاقیت بیشتری دارند را در طرف صبح انجام دهید و کارهای متداول و معمولی روزانه را به بعد از ظهر موکول نمایید، چون انسان در بعد از ظهر با افت انرژی مواجه می باشد و نیروی بدنی او کم می گردد و امکان پرداختن به کارهای خلاق کم می گردد. جهت استفاده از زمان به طور مناسب لازم است مهارت مطالعه کردن را بیاموزید. بدون مهارت مطالعه زمان بیشتری جهت مقدار و حجم کمتری از مطالب صرف خواهید نمود. زمان خودتان را به طور مناسب بین کارهایی که باید انجام دهید تقسیم بندی نمایید.
از جمله فعالیت هایی که بخشی از زمان را باید صرف آن ها نمود عبارتند از: کار، تفکر، تفریح، مطالعه، ورزش، گذر با دوستان و … برخی برای استفاده مطلوب از زمان کارها و فعالیت های خود را به 5 گروه تقسیم بندی می نمایند و با توجه به درجه اهمیت آن ها به انجام امور می پردازند. این 5 گروه عبارتند از:
1- کارهای مهم و فوری: کارهایی هستند که برای ما هم مهم می باشند و هم انجام دادن آن ها حالت اورژانسی دارد و در انجام آن ها باید عجله و سرعت عمل به خرج داد.
2- کارهای مهم اما غیر فوری: کارهایی که مهم و ارزشمند می باشند اما انجام آن به فوریت نیاز ندارد، بنابراین در پرداختن به کار ها باید با تامل عمل نمود.
3- کارهای فوری ولی غیر مهم: کارهایی که انجام دادن آن ها ضرورت دارد و با سرعت باید به آن ها بپردازید ولی مهم و حیاتی نیستند.
4- کارهای کم اهمیتو غیر فوری: کارهایی که نه ارزش آن ها زیاد است نه سرعت عمل و عجله ای در انجام آن ها وجود دارد.
5- کارهای بیهوده و وقت گیر: کارهایی که صرفا جهت تلف کردن وقت به آن ها پرداخته می شود.
اگر شما هم کارهایی را که باید انجام دهید مطابق تقسیم بندی بالا انجام دهید، آن وقت باید سعی کنید ابتدا کارهای مهم و فوری، سپس کارهای مهم و غیر فوری بعد کارهای دیگر را در الویت قرار دهید. یکی از راه های بسیار مفید کنترل و استفاده از زمان، تنظیم جدول زمان بندی روزانه می باشد.
این جدول از 4 ستون تشکیل شده است.
- در ستون اول ساعت و زمان انجام کاری که باید انجام دهید، ذکر می گردد.
- در ستون دوم نوع کار و فعالیت مورد نظر قید می شود.
- در ستون سوم نتیجه عملی شدن یا نشدن آن فعالیت قید می گردد.
- در ستون چهارم ملاحظات و توضیحاتی را که لازم می دانید، می نویسید.
این جدول کمک می کند که به زمان حال دقت نمایید، همچنین کارهایی که باید انجام پذیرد به خاطر داشته باشید و فراموش نگردند و باعث می شود که مهارت شما را در تمرکز بر روی فعالیت افزایش دهد و نقاط قوت و ضعف خود را پیدا کنید و در مواقع ضروری بهره بگیرید. نکاتی که در تنظیم این جدول باید رعایت نمایید
عبارتند از: اینکه اولا بهتر است آن را شب قبل تنظیم نمایید، برای اینکه این کار باعث می گردد که در ساعات قبل از خواب ذهنتان روی کارهای فردا متمرکز گردد و احیانا برنامه شما نیاز به اصلاح یا تغییر داشته باشد، انجلام می دهید. ثانیا جدول ر بر اساس نوع و الویت کار و فعالیت تنظیم نمایید تا چنانچه در طول روز تغییری در برنامه شما به وجود آمد، لااقل کارهای مهم را انجام داده باشید.
برگرفته از کتاب 30 مهارت زندگی برای جوانان و نوجوانان اثر حسن ملکی
