نقدی بر آلبوم «آرایش غلیظ» همایون شجریان

نقدی بر آلبوم «آرایش غلیظ» همایون شجریان

آلبوم «آرایش غلیظ» برای فیلمی با همین نام ساخته شد. آهنگساز سهراب پورناظری و خواننده همایون شجریان در تفکری نو در خلق آهنگ و شیوه اجرا، طرحی نو درانداختند.در این یادداشت به نقد صرف دو قطعه باکلام این آلبوم، جدای از بررسی آن به عنوان موسیقی فیلم پرداخته شده است. هرچند سهراب پور ناظری می‌گوید «به دید آلبوم موسیقی به آن نگاه نشده»، پس از انتشار آلبوم، مخاطب با همین دیدگاه موسیقی صرف به استقبال شنیدن اثر می‌رود.

دو قطعه با کلام اثر با اشعاری از مولانا خلق شده‌اند و به همراه شش قطعه بی‌کلام دیگر ترکیبی از موسیقی اصیل ایرانی و راک یا پست راک را القا می‌کنند. همچنانی که این ترکیب را در سازهای استفاده شده می‌بینیم که شامل سنتور، عود، کمانچه، سه‌تار، گیتار الکتریک، گیتار باس، ویلنسل، ویلن، کنترباس و درامز هستند.

به جز از دیدگاه یک شنونده، وارد دیدگاه‌ها و البته سلایق مختلف نمی‌شویم چرا که دیدگاه‌های مختلف و متضاد فراوان و هر کدام چارچوبی مشخص دارند و بحث به چالشی می‌کشد که در حوصله این مجال نیست. هرچند هر سبکی که از اول وجود نداشته و طی زمان و گاه با هنجارشکنی شیوه هایی خلق شده و همه اینها قرار دادهای ما انسانهاست لیکن همه به اهمیت جنبه های منطقی و زیبایی شناختی سبک ها و مکتب ها  معتقدیم.

نقدی بر آلبوم «آرایش غلیظ» همایون شجریان

قطعه اول آلبوم «آرایش غلیظ»

«با من صنما…» با ریتمی تند و ضرباهنگی قوی بلافاصله شنونده را درگیر می‌کند. بهره گرفتن از موسیقی راک، جلوه ای نو و گیرا به سیاق موسیقی و کلام  سنتی اثر بخشیده است. همایون شجریان به خوبی کار را در این ژانر جدید اجرا کرده و تمام تلاش و داشته‌های خود را به خدمت گرفته است. بازی ریتم و کلام روی شعر « دل یک دله کن» شنیدنی است.

تحریرهای متنوعی بکار گرفته شده است و این ترکیب تا دقیقه یک ثانیه سی و هفت گوش‌نواز است. اما تحریری که بلافاصله در اینجا اجرا می‌شود که از نتهای بم آغاز می‌شود زیبا به گوش نمی‌رسد و طبق همین تحریر که با ریتم همراه است می‌بایست تا نت کششی آخر سر ریتم بماند که اینچنین اتفاقی نمی‌افتد. موتیف‌های بخش راک آهنگ عمدتا تکراری بوده که تحت لوای زیبایی اورتور سه تار و خوانندگی اثر، کمتر در ذهن متبادر می‌شود. این قطعه در مجموع اثری شنیدنی و قابل تامل است.

قطعه دوم آلبوم «آرایش غلیظ»

این قطعه با پدی ملایم و همراهی کمانچه به زیبایی آغاز می شود. فضاسازی پد و ریتم و صدای کمانچه و آواهای پس زمینه، آهنگ را برای زیباتر شدن مهیا می‌کند. در آغاز کلام  با آوازی بسیار زیبا و در تلفیق درست شعر و موسیقی مواجه هستیم. اجرای قوی همایون شجریان توام با فضاسازی‌های زیر صدا و اَکُمپانیمان به‌جا، از این آهنگ، با کلامی زیبا ساخته‌ است.

همایون به خوبی از پس این تحریرها برآمده، به خصوص جایی که می‌گوید «میان قلزم پر خون» روند حرکت تحریرها بسیار فنی، با سلیقه و به‌جا انتخاب و اجرا شده است. تنها جایی که احساس می‌شود یک نت آن با نرم افزار  «اتو تیون» از لحاظ کوک اصلاح شده باشد، بالاترین نت قسمت شعر «به گردشهای گوناگون…» در دقیقه 5 ثانیه 48 است که اگر هم اینچنین نباشد و اصلاحی صورت نگرفته باشد از لحاظ شنیداری اندکی شنونده را اذیت می‌کند.

 همچنین وضوح بیان شعر در دقیقه پنج ثانیه 53 که می‌گوید «نهنگی هم برآرد سر» مبهم بوده که ناشی از انتخاب گام و اوج کلام از سوی آهنگساز اثر است.در مجموع دو قطعه آلبوم «آرایش غلیظ» آثاری موفق بوده چرا که طیف گسترده‌تری از مخاطب را شامل می‌شود و چه بسا مخاطبینی که به واسطه پل موسیقی پست راک، تازه به وادی موسیقی سنتی ایران گام نهاده باشند.

علیرضا سپهوند

شعر (طلوع محمد)مهدی سهیلی همراه با آواز شجریان وایرج

امتیاز به این نوشته
شاید به این مطلب هم علاقمند باشید
دستاوردهای روزانه یک نوجوان خیلی ردیف (133)

1 thoughts on “نقدی بر آلبوم «آرایش غلیظ» همایون شجریان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *