اگر نوجوان مبتلا به دیابت دارید، آگاهی شما از برخی نکات مؤثر بر کنترل شخصی دیابتش می تواند مفید واقع شود. در اینجا بر 5 نکته مهم تأکید می شود که در کنار آمدن با شرایط خاص نوجوانتان به شما و خود او کمک خواهد کرد.
افزایش خوداتکایی
همگام با بزرگتر شدن کودکتان، می توانید اصول مقدماتی مدیریت فردی دیابت از جمله نحوه غذا خوردن، ورزش کردن منظم، مصرف انسولین و پایش قند خون را به او بیاموزید. تحکیم این تعلیمات در دوران نوجوانی، احساس خودکارآمدی فردی در کنترل دیابت را افزایش می دهد؛ در نتیجه نوجوان به جای تحمیل وظایف شخصی اش به شما، خودش در مورد نحوه درمان و نحوه کنترل بیماری تصمیم می گیرد، بدین منظور حتی ممکن است ترجیح دهد به تنهایی با درمانگرش ملاقات کند، در این صورت شما باید به درمان گرانی که مسئولیت سلامت نوجوانتان را بر عهده گرفته اند اعتماد کنید.
به یاد داشته باشید نوجوان شما نباید از کمک خواستن در شرایط خاص (مثل زمانی که مشغولیت با امتحانات پایان سال و استرس ناشی از آن پایش قند خون را دشوار می سازد) هراس داشته باشد. بسیاری از بیمارستان ها و مراکز مراقبت از دیابت، گروه های حمایتی خاصی را برای نوجوان(و والدینش) تشکیل داده اند که نوجوانان با شرکت کردن در آن ها می توانند با هم سن و سال هایشان ملاقات داشته باشند، تجاربشان را با آن ها سهیم شوند و در کمپ های آموزشی آن ها، مهارت های مدیریت فردی دیابت را بیاموزند. تحقیقات نشان داده اند، کمپ های آموزشی دیابت، از آن جهت که باعث می شوند نوجوان احساس بهتری نسبت به شرایطش داشته باشد و عزت نفس و اعتماد به نفسش هم در مدیریت شرایط افزایش یابد، اثر بخش اند.
درک نحوه سوخت و ساز بدن نوجوان
در طی دوره نوجوانی، کنترل قند خون به دلیل تغییرات سوخت و سازی ناشی از تغییرات سریع بدن دشوار می شود. محققان معتقدند، هورمون رشد که به رشد استخوان ها و افزایش حجم عضلات در دوره بلوغ کمک می کند، عملکردی مغایر با انسولین دارد. هورمون مؤثر دیگر در این دوران، آدرنالین است: زمانی که قند خون افت می کند، آدرنالین آزاد می شود و آزادسازی قند های ذخیره شده در بدن را تسهیل می نماید. اثر این هورمون ها بر قند خون می تواند بسیار کم یا بسیار زیاد باشد؛ بنابراین شاید گاهی لازم باشد به نوجوان توضیح داد که غیر قابل کنترل بودن قند خون تقصیر او نیست، اما او هم با استناد به این موضوع نباید از وظیفه خود(کنترل مداوم قند خون) دست بکشد.
درک سبک زندگی نوجوان
مبتلا به دیابت مانعی بر سر راه لذت بردن از زندگی نیست؛ بسیار مهم است نوجوان شما این مسئله را درک کند و براساس آن راه هایی برای کنترل دیابت بیابد که بر سبک زندگی اش آثار منفی نگذارند.
آن ها ممکن است بخواهند غذاهای حاضری بخورند، به مهمانی بروند و کارها را با سرعت و بدون استراحت مابینشان انجام دهند. بله می توانند. شما باید به نوجوانتان کمک کنید، درک کند که می توان از زندگی اجتماعی راحت و آزاد لذت برد و در عین حال سالم هم ماند؛ اما زمانی که برای مدیریت دیابتش برنامه مشخصی داشته باشد. شما باید برای نوجوانتان توضیح دهید، زمانی که با کمک درمانگر، متخصص تغذیه و مربی آموزش دیابتش برای مدیریت بیماری تلاش می کند، شانس و آزادی بیش تری برای لذت بردن از زندگی اش دارد تا زمانی که اجازه می دهد دیابت از کنترلش خارج شود.
تحقیقات نشان داده اند زمانی که نوجوانان به خوبی قند خونشان را کنترل می کنند، حتی زمانی که این خوب کنترل کردن به معنای تزریق 3-4 بار انسولین در روز باشد، نسبت به زمانی که این کار را انجام نمی دهند، از کیفیت بهتر زندگیشان(رضایت از زندگی، نگرانی کمتر در مورد شرایط، احساس خوب سلامتی و افکار مثبت درباره چگونگی اثرگذاری شرایط بر زندگی شان) لذت بیش تری می برند.
آگاهی از فشار همسالان
هرچند دیابت مشکل شایعی است، اما نوجوانان مبتلا به دیابت در قیاس با هم کلاسی ها یا دوستانشان، گروه اقلیت را تشکیل می دهند. برای نوجوانان، نوجوانی بهترین دوره و پر از رویدادهای جسمانی، اجتماعی و عاطفی خوب است؛ پس ضروری است بدانید نوجوان شما در این دوران چه می کند و برای آینده اش چه برنامه ای دارد.
در طی نوجوانی “بخشی از یک گروه بودن” خواست خاص یک نوجوان است؛ پس نوجوان شما ممکن است از این که قند خون یا مصرف انسولین، او را در گروه اقلیت جای داده، شرمگین باشد. نوجوانتان را تشویق کنید تا با دوستان نزدیکش درباره مشکلش صحبت کند و به آن ها پیشنهاد دهد چگونه می توانند به او کمک کنند. به طور مثال نوجوان شما می تواند به دوستانش بگوید در هنگام هیپوگلیسمی او(زمانی که قند خون بر اثر غذا نخوردن یا افزایش انسولین به شدت کاهش می یابد و علائمی هم چون لرزش، عرق کردن، سردرد، ضعف، سرگیجه و تاری دید ایجاد می نماید) چه کنند. هم چنین توجه داشته باشید توضیحات شما به دیگران هم می تواند باعث ایجاد شرم در نوجوانتان شود، پس از او بپرسید، زمانی که در بحث های گروهی با دیگران مسئله دیابت پیش می آید، چه باید بگویید.
واقع گرا بودن و کمک خواستن در شرایط اضطراری
دوران نوجوانی، هم برای نوجوان و هم برای والدینش دوره ای دشوار است. ممکن است نوجوان شما دیگر آن کودکی نباشد که در مقابل پیشنهادهای شما فقط اطاعت می کرد. او رفته رفته به فردی تبدیل می شود که به کمک و همکاری تمایل ندارد و ممکن است در مقابل کنترل منظم دیابتش طغیان کند و به سوی پرخوری و اجتناب از پایش قند خون پیش برود.
تحقیقات نشان داده اند، اگر نوجوان همچنان به کنترل دقیق قند خونش پایبند بماند، والدین و درمان گران، شرایط طاقت فرسای نوجوانی او را راحت تر تحمل می کنند. اگر احساس می کنید به رغم تلاش های شما، نوجوانتان مانند گذشته دیابتش را کنترل نمی کند، از درمانگرش یا هر فرد دیگری که کمکش را مفید می دانید، یاری بخواهید
emri.tums.ac.ir
