افزایش بیش از حد وزن و مبتلا شدن مردم به انواع بیماریها سبب شده تا به موضوع لاغری و لاغر شدن بیش از پیش اهمیت داده شود. کارشناسان تغذیه نیز تلاش دارند تا با انجام مطالعات علمی مختلف، راههای جدیدی را برای کاهش وزن پیش روی بیماران قرار دهند. در ادامه میخواهیم نگاهی به 7 مورد از جذابترین دستاوردهای علمی سال 2016 در زمینه رژیم غذایی و کاهش وزن داشته باشیم.
رژیم گرفتن باعث تقویت روحیه میشود
تصور میکنید با رژیم گرفتن، احساس گرسنگی خواهید کرد؟ براساس مطالعاتی که مجله طب داخلی جاما (JAMA Internal Medicine) منتشر کرده، افرادی که وزن نرمال داشته و یا اضافه وزن دارند اما چاق نیستند، با کم کردن کالری مصرفی، راحتتر خوابیده و رابطه جنسی بهتری را نیز تجربه کردهاند.
در این بررسی که 2 سال طول کشید، 220 نفر به دو گروه جداگانه تقسیم شده و از نیمی از آن ها خواسته شد تا کالری مصرفی روزانه خود را حدود 25 درصد کاهش دهند. برای گروه دوم نیز هیچ محدودیتی در نظر گرفته نشد. سپس محققان با ارائه پرسشنامههایی به افراد شرکتکننده از آن ها خواستند تا به سوالاتی در رابطه با کیفیت زندگی، خواب، روحیه و عملکرد جنسی پاسخ دهند.
کوربی مارتین (Corby Martin) محقق ارشد این مطالعه و مدیر بخش آزمایشگاه رفتارهای “Ingestive” مرکز تحقیقات زیستپزشکی پنینگتون میگوید:
ما متوجه شدیم افرادی با وزن معمولی و کسانی که اضافه وزن داشته و میخواهند کمی لاغر شوند، نباید نگران کاهش کیفیت سطح زندگی باشند. درعوض آن ها میتوانند با کاهش وزن به احساس بهتری برسند.
البته این تنها ویژگی کاهش وزن نیست؛ گروه اول از افراد حاضر در این بررسی موفق شدند طی 2 سال، وزن خود را به صورت میانگین تا 8 کیلوگرم (17 پوند) کاهش دهند. در گروه دوم نیز با توجه به شرایط کنترلی، تقریبا وزن تمام افراد ثابت بود.
ورزش بهتنهایی موثر نیست
برای کاهش وزن چقدر باید ورزش کنید؟ براساس مطالعهای که در مجله کرنت بیولوژی (Current Biology) منتشر شده است، محققان متوجه شدند افرادی که سطح متوسط فعالیت بدنی را دارند، روزانه 200 کالری بیش تر از افرادی که تحرکی ندارند، میسوزانند. از سوی دیگر، افرادی هم که فعالیت بدنی بسیار بالایی دارند، میزان کالری مشابهی را در مقایسه با این افراد به صورت میانگین میسوازنند.
یکی از استادیاران دانشگاه سیتی (City University)، دکتر هرمان پونتزر (Herman Pontzer)، دلیل چنین چیزی را سازگار شدن بدن با سطح بالای فعالیت بدنی میداند. در واقع سازگار شدن مصرف انرژی بدن با فعالیتهای ورزشی سنگین، باعث مصرف بیش تر کالری نخواهد شد و رژیم غذایی کلید لاغری خواهد بود.
تزریق دانههای میکروسکوپی باعث کاهش وزن میشود
در کنفرانس سالانه «جامعه رادیولوژی مداخلهای» که سال گذشته برگزار شد، محققان از روشی جدید برای مهار گرسنگی و کاهش وزن سخن گفتند که میتواند یکی از جذابترین دستاوردهای علمی در زمینه رژیم غذایی باشد.
در این روش جدید که آمبولیزاسیون شریانی چاقی (Bariatric Arterial Embolization) نام دارد، محققان ذرههای میکروسکوپی را از طریق شکافی کوچک در کمر یا کشاله ران وارد خون میکنند که در نتیجه رسیدن این ذرات به بخشی از بدن به نام طاق معده (Fundus)، جریان خون به آن قسمت کاهش پیدا میکند. بهگفته محققان، بیش ترین میزان از هورمون گرلین (هورمون گرسنگی) در طاق معده تولید میشود که با کاهش جریان خون به این بخش، میزان تولید این هورمون نیز کم میشود.
رهبر این تحقیق و مدیر تحقیقات رادیولوژی مداخلهای دانشکده پزشکی جانز هاپکینز (Johns Hopkins University School of Medicine)، دکتر کلیفورد وایس (Clifford Weiss)، با توجه به مزایای این روش نسبت به انواع جراحیها، به آسان بودن انجام نیز اشاره کرده است.
هرچند، هنوز نتیجه این تحقیقات در یک مجله کارشناسیشده منتشر نشده و شاید راه زیادی برای عملی شدن آن باقی مانده باشد.
خوردن چربی باعث چاقی نمیشود!
با توجه به نتیجه یکی از مطالعاتی که در نشریه “The Lancet Diabetes & Endocrinology” منتشر شد، محققان متوجه شدند وزن افرادی که از رژیم غذایی مدیترانهای با چربی بسیار هم چون روغن زیتون و روغن فندوق استفاده میکنند نسبت به کسانی که در برنامه غذایی خود چربی را حذف کردهاند، کاهش بیشتری دارد. این موضوع در کم تر شدن چربی اطراف شکم نیز بهخوبی مشخص است.
برای انجام این مطالعه، رهبر پروژه دکتر رامون استروچ (Ramon Estruch) از دانشگاه بارسلون (University of Barcelona) و همکارانش، 7500 نفر از مردم اسپانیا را برای یک تحقیق 5 ساله، انتخاب کرده و سه رژیم غذایی را پیش روی آن ها قرار دارند: رژیم غذایی مدیترانهای با حداقل 4 قاشق غذاخوری اضافی روغن زیتون به صورت روزانه، رژیم غذایی مدیترانهای با حدقل سه وعده آجیل در هفته و رژیمی کنترلی که در آن خبری از چربی نیست.
نتیجه این تحقیقات بسیار جالب بود؛ افرادی که از رژیم های غذایی مدیترانهای استفاده کرده بودند بعد از پایان دوره 5 ساله، بیش از گروه کنترلی وزن کم کرده بودند. بهعلاوه چربی اطراف شکم این افراد نیز به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرده بود.
با پروتئین گیاهی کم تر احساس گرسنگی خواهید کرد
براساس مطالعهای که در مجله “Food and Nutrition Research” منتشر شده، محققین دریافتند که پروتئین گیاهی بیش از پروتئین حیوانی به احساس سیر بودن کمک میکند.
در این آزمایش، 43 مرد هر دو هفته یکبار، سه وعده غذایی متفاوت برای صبحانه که شامل گوشت با پروتئین بالا در کنار پوره سیبزمینی، حبوبات با پروتئین بالا در کنار پوره نخود و حبوباتی با پروتئین پایین در کنار پوره سیبزمینی میشد، در سه روز مختلف مصرف کردند.
نتیجه این آزمایش بسیار جالب بود و افراد شرکتکننده بعد از مصرف وعده حبوبات با پروتئین بالا، بیش تر از دو وعده دیگر احساس سیر بودن داشتند.
بهعلاوه، رهبر این پروژه و یکی از پروفسورهای چاقی دانشگاه کپنهاگن (University of Copenhagen) با نام آن رابن (Anne Raben)، اذعان داشت افرادی که این وعده غذایی را برای صبحانه انتخاب کرده بودند، هنگام ناهار 12 تا 13 درصد کالری کم تری را نسبت به دیگر افراد مصرف میکردند که میتواند “بیش تر سیر بودن” آن ها را نشان دهد. شاید بتوان یکی از دلایل چنین موضوعی را وجود فیبر بیشتر در مواد گیاهی دانست.
پروبیوتیکها به کاهش سطح قند خون کمک میکنند
در یکی تحقیقات انجامشده در کشور کانادا، از برخی شرکتکنندگان خواسته شد تا در کنار رژیم غذایی DASH (رویکردهای تغذیه ای جهت توقف فشار خون بالا) که معمولا برای افراد با فشار خون بالا پیشنهاد میشود، پروبیوتیکها را نیز مصرف کنند. پس از گذشت 3 ماه، سطح قند خون افرادی که از این مواد در کنار رژیم DASH نیز استفاده میکردند، نسبت به گروهی که فقط رژیم غذایی DASH را دنبال میکردند، به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرد.
اگرچه آزمایشهای بیش تری برای تایید این موضوع نیاز است، اما آرجون پاندی (Arjun Pandey)، یکی از اعضای مرکز مراقبتهای قبلی کمبریج و محقق اصلی این مطالعه اعتقاد دارد که اضافه کردن پروبیوتیکها به رژیم DASH، در کنار کاهش وزن، خطر ابتلای به دیابت را کاهش میدهد.
شاید بتوان یکی از دلایل چنین اتفاقی را وجود مادهای با نام «بوتیرات» در نظر گرفت، مادهای که بهوسیله نوع خاصی از باکتریها در روده تولید شده و نقش مهمی را در تحریک انسولین ایفا میکند. درواقع افزایش سطح بوتیرات در بدن باعث افزایش حساسیت انسولین میشود که در نتیجه آن سلولهای بدن، قند خون را بیش تر و بهتر جذب میکنند.
نتیجه این تحقیقات در جلسات علمی انجمن قلب آمریکا که به صورت سالانه برگزار میشود، اعلام شد و هنوز هیچ نشریه معتبر علمی، آن را منتشر نکرده است.
ورزش قبل از صبحانه، به مصرف کم تر کالری کمک میکند
براساس مطالعهای که اخیرا توسط مجله “Nutrition and Metabolism” منتشر شده، ورزش قبل از صبحانه باعث خواهد شد تا در طول روز، کالری کم تری مصرف کنید.
در این مطالعه 12 مرد سفیدپوست و فعال به دو گروه مختلف تقسیم شدند: وعده غذایی گروه اول به عنوان صبحانه، اوت میل (Oatmeal) یا جو دوسر پرکشده و شیر همراه با آب پرتقال بود و برای گروه دوم نیز هیچ صبحانهای در نظر گرفته نشد. ساعت 10 صبح از شرکتکنندگان خواسته شد تا 1 ساعت روی تردمیل بدوند. سپس مواد غذایی در اختیار شرکتکنندگان قرار گرفت و از آن ها خواسته شد تا در طول روز، هر اندازه که میخواهند، بخورند. پس از آن محققان میزان غذای باقیمانده را اندازه گرفتند. بعد از یک هفته که این آزمایش مجددا تکرار شد، جای افراد گروه نیز تغییر کرد.
پس از آن محققان دریافتند افرادی که پیش از شروع ورزش صبحانه میخوردند، کالری بسیار بیش تری را نسبت به سایر افراد مصرف میکردند. بهگفته جسیکا بچمن (Jessica Bachman)، نویسنده این تحقیق و استادیار علوم ورزش دانشگاه اسکرانتون (University of Scranton)، میانگین کالری مصرفی افراد زمانی که قبل از شروع ورزش صبحانه میخوردند، 4 هزار و 500 بود که این میزان در حالت دوم، به 3 هزار و 600 کالری کاهش پیدا کرد. بهعلاوه این کالری بیش تر طی غروب سوخته میشود
هرچند، در این آزمایش از افراد همگن استفاده شده و برای نتیجهگیریهای نهایی به آزمایشها و افراد بیش تری نیاز است.