اسم من حسین است اما شما مرا به نام ابوعلی سینا می شناسید . من درسوم صفرسال 370 هجری قمری (2 شهریور 359 شمسی) در روستای افشانه نزدیک شهر بخارا به دنیا آمدم .( بخارا امروزه یکی از شهرهای مهم ازبکستان است .)
پدرم عبدالله نام داشت و در بلخ زندگی می کرد هنگامی که برای کار دیوانی به روستای خُرمیسن نزدیک افشنه آمده بود با مادرم که ستاره نام داشت و از اهالی افشنه بود ازدواج کرد.
برادرانم علی و محمود نام داشتند . پس از مدتی به به بخارانقل مکان کردیم و من توانستم مکتب آموزش های قرآن و ادب شرکت کنم .در آن زمان مدرسه یا آموزشگاهی وجود نداشت و درس و یادگیری فقط مخصوص طبقه اشراف و بزرگان بود من نیز با همت پدرم که دردیوان خانه دربار مشغول به خدمت بود توانستم تحت تعلیم قرار بگیرم .
ده سال بیشتر نداشتم اما چنان درقرآن و ادب مهارت پیدا کرده بودم که آموزگاران از دانسته های من شگفت زده می شدند . درمجمع های علمی آن زمان دانشمندان دور هم جمع می شدند و در مورد مباحث مختلف علمی بحث و گفتگو می کردند از کودکی علاقه خیلی زیادی به شرکت دراین گونه بحث ها داشتم چون یکی ازبهترین شاگرد ان استاد اسماعیل زاهد دردرس فقه بودم اغلب در مباحث درسی با او به بحث و گفتگو می نشستم.
یک روز مهمانی به خانه ما آمد که ابو عبدالله ناتلی نام داشت و درعلوم هندسه و منطق مهارت فراوانی داشت.روش تحصیلی من با آمدن او رنگ دیگری گرفت. اوبه خاطر دوستی با پدرم قبول کرد که دانسته های خود را به من آموزش دهد. سرعت و استعداد و توانایی من در یادگیری این علوم به حدی بود که ناتلی تمام دانسته های خود را بی دریغ به من آموخت و درپایان به پدرم گوشزد کرد که مرا به غیر از دانش آموختن به هیچ کاری وادار نکند.
من درعلم منطق از استادانم پیشی گرفتم و حتی برخی از دانشمندان دراین مباحث از من کمک می گرفتند . پس ازبازگشت ناتلی به مطالعه علوم الهی و طبیعی پرداختم و علاقه عجیبی به یادگیری طب در من پیدا شد . با مطالعه دقیق کتاب های علوم پزشکی که تقریبا یادگیری آن ها آسان تر از بقیه علوم بود ؛ توانستم در کم ترین زمان ممکن مهارت های زیادی در این زمینه به دست آورم. تا جا یی که پزشکان و دانشمندان بزرگ آن روزگار برای آموزش به من روی می آوردند.
جوانی ابن سینا
سال ۳۸۷ بودومن سن هفده سالگی را پشت سر گذاشته بودم دوباره به الهیات روی آوردم سعی کردم کتاب “مابعدالطبیعه ” را که کتاب بسیار مشهورارسطو دانشمند یونانی بود خواندم ، ولی مطالب کتاب به قدری نامفهوم و سخت بود که ، مجبور شدم 40بار آن را بخوانم وفقط توانستم مطالب آن را از حفظ کنم اما چیزی ازمفهوم آن نفهمیدم . حسابی ناامید شدم و فکر کردم که ازفهم این دانش بی بهره ام .
یک روز عصر از بازار کتاب فروشان می‌گذشتم. کتاب فروش دوره گردی به دنبال خریدار می‌گشت. به من اصرار کرد که آن کتاب را بخرم. من آن را خریدم کتاب “اغراض مابعدالطبیعه نوشته ابونصر فارابی ” بود. هنگامی که به خانه رسیدم،بلافاصله آن را مطالعه کردم و تازه به حقیقت کتاب ارسطو که همه مطالبش از حفظم بود پی بردم. فردای آن روز ازخوش حالی حل این مشکل ، صدقه زیادی به درماندگان دادم.
درهجده سالگی درعلم پزشکی شهرت زیادی داشتم وکارم طبابت بیماران بود ،روزی فرستادگانی از طرف حاکم پیش من آمدند و خبر دادند که نوح پسر منصورپادشاه سامانی سخت بیمار شده است و پزشکان قصر از درمان او عاجزهستند من پس از معاینه بیمار از موقعیت استفاده کردم وگفتم به شرط این که به من اجازه ی مطالعه کتاب های کتابخانه درباررا بدهند، اورا درمان خواهم کرد.
نقاشی ابوعلی سینا که به وسیله استاد صدیقی رسم شده است
چون مطالعات زیادی در ارتباط با روان شناسی داشتم با معاینه بیمارم متوجه شدم که بیماری او جسمی نیست و ازدرد عاشقی خودرابه بیماری زده است، بنابراین با ترفندی در طول چند روز اورا درمان کردم. به این ترتیب موفق شدم ازکتاب خانه بزرگ و معروف دربارسامانی که مخصوص درباریان بود استفاده کنم و یک دوره طلایی در زندگیم ثبت کنم . در این کتاب خانه کتاب های زیادی وجود داشت که مانند آن ها را تا آن روز ندیده بودم وشاید استادان آن زمان حتی نام آن ها را هم نمی‌دانستند .
حاصل تلاش شبانه روزی من در طی سه سال ماندن در آن کتاب خانه ، مجموعه ده جلدی به نام حاصل و محصول ، با موضوعات اخلاقی به نام البرو الائم ( بی گناهی و گناه )، با موضوع فلسفی کتابی به نام حکمت عروضی در بیست و یک جلد شد.
یک روزکه در کتاب خانه مشغول مطالعه بودم متوجه آتش سوزی در کتاب خانه شدم ، اما متاسفانه تلاش های من برای خاموش کردن آتش بی فایده بود و بیشتر کتاب های با ارزش سوخت و ازبین رفت. خبر چین ها در شهر شایعه کردند که مسئول این آتش سوزی من بودم . تلاش برای اثبات بی گناهیم کاملا بی فایده بود. متاسفانه درهمین سال ها پدرم بر اثر بیماری درگذشت . بنابر این تصمیم گرفتم شهررا ترک کنم .
دربار خوارزم شاه
پس از مدتی سرگردانی به کمک “منصور بن عراق” که از بزرگان دربار خوارزم شاهیان بود، به دربار خوارزم در شهر گرگانج راه پیدا کردم . حاکم این شهر به گرمی از من استقبال کرد و مدت 13 سال در آن جا ماندم وبه طبابت و تدریس و نوشتن پرداختم . دراین مدت ، رساله ای در مورد نبض به زبان فارسی ، رساله ای در مورد بی هودگی پیش بینی آینده بر اساس حرکت ستارگان ، قصیده ای در مورد منطق ، کتابی فلسفی به نام بقاء النفس الناطقه و رساله ای در باب افسردگی با نام حزن الاسبابه را نوشتم .
حکیم ابوعلی سینا کتاب شفا در مورد فلسفه و نکات مثبت نظریات ارسطو را در سال هایی که به جرم خیانت درزندان به سر می برد نوشت. درطول زمانی که در زندان به سر می برد کتابهای الهدا فی الحکمت ( راهنمای عقل ) و کتابی دیگر با نام حی بن یقظان ( زنده بیدار ) را به پایان رساند و رساله ای در مورد قولنج و بیماری قلبی نوشت. ابوعلی سینا در اصفهان کتاب شفا را به پایان رساند .
کتابهای بوعلی
از او ۴۵۰ کتاب در زمینه‌های گوناگون به جامانده است که تعداد زیادی از آن‌ها در مورد فلسفه وپزشکی است . علاوه بر این، ابن‌سینا در ادبیات فارسی نیز بسیار ماهر بوده است و بیش از۲۰ اثرماندگار فارسی به او منسوب است که از میان آن‌ها، می توان دانشنامه علایی ورگ شناسی (رساله نبض)را نام برد. پس از آن در سال های آخرعمر تمامی تجربیات خود در زمینه طب را در کتاب قانون نوشت وکتاب ارزشمند خود را کامل کرد.سر انجام ابوعلی سینا این دانشمند بزرگ پارسی بر اثر بیماری دردوم تیرماه سال 416 درسن 46 سالگی بر اثر بیماری درگذشت ودر شهرهمدان به خاک سپرده شد.
خوب است بدانیم که چون در گذشته ، زبان عربی زبان رایج برای نوشتن آثار علمی بود، ابن سینا و سایر دانشمندان ایرانی کتابهای خود را به زبان عربی نوشته اند بعضی از اروپاییان و یا کشورهای حاشیه خلیج فارس به اشتباه ابوعلی سینا را دانشمند ی عرب زبان دانسته اند . یا کشور تا جیکستان چون زادگاه ابن سینا دربخارا بوده او را دانشمند تاجیک معرفی می کند و حتی تصویرش را بر روی پول رایج کشورشان چاپ کرده اند ..
