آلودگی هوا برای اولین بار در اوایل قرن 19 میلادی برای توصیفی از ترکیب دود و مه مورد استفاده قرار گرفت. امروزه این اصطلاح برای تعریف ترکیبی از آلاینده‌ها، بویژه آن‌هایی که از اوزون در سطح زمین ساخته شده‌اند، استفاده می‌شود. اوزون بسته به محل آن هم می‌تواند سودمند باشد هم مضر.
اگر اوزون در بالاتر از سطح اتمسفر قرار داشته باشد، محافظ سلامت انسان و محیط زیست است اما در سطح زمین عامل آلودگی هوا که علت اصلی خفگی، سرفه و سوزش چشم است، می‌شود! این مقاله سایت نوجوان ها، برای آشنایی بیشتر شما نوجوانان عزیز با مشکل هوای آلوده، دلایل و روش‌های کاهش و پیشگیری این معضل تهیه شده است. تا پایان با ما همراه باشید.
آلودگی هوا
آلودگی هوا تشکیل شده از منابع آلاینده‌ها مانند بسیاری از خودروها، نیروگاه‌ها، کارخانه هاو بسیاری از محصولات مصرفی از جمله رنگ، اسپری مو، حلال‌های شیمیایی و حتی بسته بندی‌های پلاستیکی پفک و چیپس. در بسیاری از شهرهای پر جمعیت حداقل نیمی از آلاینده ها، دود اتومبیل، اتوبوس و کامیون‌ها ذکر شده است.
اثرات آلودگی هوا بر انسان و محیط زیست
هوای آلوده، باعث مشکلات سلامتی انسان مانند اشکال در تنفس، آسم و تحریک چشم می‌شود، حتی در بسیاری موارد مقاومت ریه را کاهش داده و عامل عفونت و سرماخوردگی‌های مکرر خواهد شد. این عامل نه تنها در زندگی انسان مشکلاتی را بوجود می‌آورد بلکه تاثیر به سزایی در کاهش رشد گیاهان داشته و باعث ایجاد آسیب گسترده در محصولات کشاورزی می‌شود. این آلودگی در دید مناظر هم اشکال ایجاد کرده و منظره شهرها را هم خراب می‌کند.
هوای آلوده چه تاثیری بر سلامت ما دارد؟
آلوده شدن هوا تأثیر زیادی بر سلامت ما دارد، کیفیت زندگی و عمر را کاهش می‌دهد. در واقع، این بزرگترین خطر سلامت محیطی در جهان است. شرایط تنفسی را تشدید می‌کند و خطر حملات آسم را افزایش می‌دهد که منجر به مراجعه افراد به بیمارستان می‌شود.
افزایش بیش از حد این مشکل، باعث بیماری‌های جدی پزشکی مانند سرطان، حملات قلبی و سکته شود. در واقع، از هر سه مرگ و میر ناشی از سکته مغزی، سرطان ریه و بیماری مزمن تنفسی در سطح جهان، یک مورد ناشی از آلودگی هوا است.
آلودگی هوا بیشتر بر چه افرادی تاثیر منفی دارد؟
افرادی که آسیب پذیرترین افراد جامعه ما هستند، به ویژه کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر هستند. قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا می‌تواند باعث ایجاد شرایط تنفسی و رشد ریه در کودکان شود.
کودکان خردسال و افراد مسن که سیستم ایمنی آنها ضعیف‌تر است، اغلب به آلودگی حساس‌تر هستند. برخی از بیماری‌ها مانند آسم، بیماری قلبی و بیماری ریوی می‌تواند با قرار گرفتن در معرض هوای آلوده بدتر شود.
بر اساس تحقیقات، آلودگی هوا با برخی از بیماری‌ها از جمله دیابت و مشکلات رشدی کودکان ارتباط مستقیم دارد. عوارض هوای آلوده بر سلامتی انسان و اثرات را می‌توان به اثرات کوتاه مدت و اثرات بلند مدت تقسیم کرد.
اثرات کوتاه مدت
این اثرات موقت شامل بیماری‌هایی مانند ذات الریه یا برونشیت است. این اثرات همچنین شامل ناراحتی‌هایی مانند سوزش بینی، گلو، چشم‌ها یا پوست هستند. علاوه بر آن، آلودگی هوا می‌تواند باعث سردرد، سرگیجه و حالت تهوع شود.
اثرات بلندمدت
این اثرات، می‌تواند سال‌ها یا برای تمام عمر باقی بماند و یا حتی منجر به مرگ یک فرد شوند. اثرات طولانی مدت شامل موارد زیر است.
- بیماری‌های قلبی
- سرطان ریه و بیماری‌های تنفسی مانند آمفیزم
- بروز آسیب طولانی مدت در اعصاب، مغز، کلیه‌ها، کبد و سایر اندام‌های فرد
برخی از دانشمندان گمان می‌کنند که آلاینده‌های هوا باعث نقص مادرزادی می‌شوند. سالانه نزدیک به 2.5 میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر هوای آلوده جان خود را از دست می‌دهند.
هوای آلوده چه تاثیری بر محیط زیست دارد؟
تعداد زیادی از منابع هوای آلوده ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای(GHG) است. گازهای گلخانه‌ای باعث می‌شود که گرمای زمین در جو به دام بیفتد که منجر به گرم شدن دما و تشدید تغییرات آب و هوایی می‌شود. کیفیت بد هوا همچنین می‌تواند بر کیفیت خاک و آب و اکوسیستم و حیات وحش تأثیر بگذارد.
ذرات آلودگی هوا در نهایت به زمین باز می‌گردند. آلودگی هوا می‌تواند به طور مستقیم سطح آب و خاک را آلوده کند. این معضل، باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی، درختان جوان و سایر گیاهان می‌شود.
دی اکسید گوگرد و ذرات اکسید نیتروژن موجود در هوا، هنگامی که با آب و اکسیژن موجود در جو مخلوط می‌شوند، باعث ایجاد باران اسیدی می‌شوند. عامل اصلی این آلاینده‌های هوا، نیروگاه‌های زغال سنگ و وسایل نقلیه موتوری هستند.
هنگامی که باران اسیدی به زمین می‌رسد، با تغییر ترکیب خاک به گیاهان آسیب می‌رساند. کیفیت آب را در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و نهرها کاهش می‌دهد. به محصولات زراعی آسیب می‌رساند و می‌تواند باعث پوسیدگی ساختمان‌ها و بناها شود.
حیوانات نیز مانند انسان‌ها می‌توانند در اثر قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا از عوارض سلامتی رنج ببرند. نقایص مادرزادی، بیماری‌ها و میزان پایین تولید مثل همگی به آلودگی هوا نسبت داده شده اند.
عوامل آلودگی هوا کدامند؟
آلودگی هوا به زبان ساده یعنی آلودگی هوای ما به گازها و ذرات مضر. در سطح جهان، از هر 10 نفر 9 نفر هوای آلوده تنفس می‌کنند؛ اما بسیاری از مردم از اثرات بالقوه سلامتی و زیست محیطی کیفیت پایین هوا بی اطلاع هستند.
آلودگی هوا زمانی ایجاد می‌شود که گازهای مضر و مواد شیمیایی در هوا منتشر شود. این آلاینده‌ها عبارتند از ذرات معلق(ذرات بسیار کوچکی که وارد سیستم تنفسی ما می‌شوند)، اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد.
اکثر این آلاینده‌ها از طریق فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن سوخت‌های فسیلی، دود اگزوز وسایل نقلیه و گازهای گلخانه ای از کشاورزی و صنعت منتشر می‌شوند.
مطالب مرتبط:
میوه هایی برای ایمنی در برابر آلودگی هوا
چگونه می‌توان از آلودگی هوا جلوگیری کرد؟
- از تردد در مناطق شلوغ و پر ترافیک خودداری کنید
- اگر از بیماری‌های ریوی رنج می‌برید، از انجام ورزش‌های شدید در روزهای پر آلودگی خودداری کنید
- استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر(مانند انرژی باد و خورشید)
- به حداکثر رساندن بهره وری سوخت در وسایل نقلیه
- جایگزینی خودروها و کامیون‌های بنزینی با نسخه‌های برقی
انواع منابع آلودگی هوا
منابع آلودگی هوا به طرق مختلف وارد جو زمین می‌شود. بیشتر آلودگی هوا توسط مردم ایجاد می‌شود که به شکل گازهای گلخانه ای از کارخانه‌ها، اتومبیل‌ها و هواپیماها است. دود سیگار نیز از جمله عوامل موثر بر آلودگی هوا است. به این منابع آلودگی دست ساز انسان، منابع انسانی می‌گویند.
برخی از انواع آلودگی هوا، مانند دود ناشی از آتش سوزی‌های جنگلی یا خاکستر ناشی از آتشفشان‌ها، به صورت طبیعی رخ می‌دهند. به این منابع طبیعی می‌گویند.
هوای آلوده در شهرهای بزرگ که انتشار گازهای گلخانه ای از منابع مختلف در آنها متمرکز است، بیشتر دیده می‌شود. گاهی اوقات، کوه‌ها یا ساختمان‌های بلند مانع از انتشار آلودگی هوا می‌شوند. این آلودگی هوااغلب به صورت ابر ظاهر می‌شود که هوا را تیره می‌کند که به آن دود می‌گویند. کلمه مه دود از ترکیب دو واژه دود و مه گرفته شده است.
چگونه به کاهش آلودگی هوا کمک کنیم؟
- رفت و آمد با دوچرخه، وسایل حمل و نقل عمومی و یا پیاده روی به جای استفاده از اتومبیل شخصی
- پیاده روی کنید، دوچرخه سواری کنید یا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید
- استفاده از ماشین‌های گازسوز
- خرید از فروشگاه‌های محلی و نزدیک
چگونه از سلامت خود محافظت کنیم؟
- زمان دویدن یا پیاده روی خود و کودکانتان را محدود کنید
- اگر بیرون از خانه ورزش می‌کنید، پس از بازگشت به خانه لباس‌های خود را تعویض کرده و بشویید
- هنگام آلودگی هوا سعی کنید تا حد ممکن پنجره‌ها را ببندید
- اگر محل زندگی و یا کار شما مستعد آتش سوزی است، از هر گونه دود مضر دوری کنید
- استفاده از ماسک در این شرایط الزامی است
- به منظور کاهش آسیب‌های پوستی و خطر سرطان پوست، از کرم ضد آفتاب استفاده کنید
سخن پایانی
آلودگی هوا یکی از مشکلات فراگیر در جهان است. اخیرا در کشور عزیزمان ایران نیز، هوای آلوده به یکی از معضلات جدی تبدیل شده است. افزایش این آلودگی باعث بروز مشکلات و بیماری‌های جسمی زیادی می‌شود. به منظور پیشگیری و کاهش آن، توصیه می‌شود نکات پیشگیری از آلوده شدن هوا در این مقاله را جدی بگیرید. همچنین هنگام بروز این مشکل، سعی کنید به توصیه‌های بهداشتی عمل کنید.
