هوش مصنوعی یا همان AI در سال‌های اخیر بسیار محبوب شده است و می‌توان گفت که امروزه، استفاده از آن بیشتر از هر زمان دیگری است. هوش مصنوعی آن‌قدر در زندگی ما رایج شده است که شاید اصلا بدون آن نتوانیم خیلی از امور روزمره خود را انجام دهیم. تمام این موارد در کنار هم باعث شده است که کودکان بسیار درباره آن کنجکاو باشند.
در این مقاله از نوجوانها، می‌خواهیم ببینیم که چطور می‌توان درباره هوش مصنوعی به کودکان توضیح داد. از آنجایی که تعریف هوش مصنوعی و استفاده از آن در زندگی روزمره می‌تواند گاهی پیچیده باشد، بدون شک نیاز است که این مقوله را به شکلی قابل‌فهم برای کودکان خود توضیح دهیم؛ این مقاله دقیقا برای همین هدف نوشته شده است.
هوش مصنوعی یا AI چیست؟
به ساده‌ترین بیان ممکن، هوش مصنوعی را می‌توان نوعی نرم‌افزار کامپیوتری دانست؛ این نرم‌افزار توانایی دارد که چیزهای جدید را یاد بگیرد و همچنین برای خودش تصمیم‌گیری کند. هوش مصنوعی را می‌توان به نوعی مغز ربات دانست که به ربات کمک می‌کند کارهایی را انجام دهد که فقط از عهده مغز انسان‌ها بر می‌آید؛ برای مثال می‌توان به تشخیص چهره افراد در عکس‌ها، تشخیص صدا و تبدیل آن به متن یا راندن اتومبیل‌ها اشاره کرد.
اگر قرار است که چیستی هوش مصنوعی را به کودک خود توضیح بدهید، بهتر است که از مثال‌های ساده در حد سن خودش استفاده کنید. برای مثال می‌توانید این‌طور به او بگویید:
- همونطوری که مغز، رئیس بدن ماست، هوش مصنوعی هم رئیس کامپیوتر به حساب میاد. مغز به ما کمک می‌کنه که بتونیم فکر کنیم، تصمیم بگیریم یا اینکه بتونیم دست و پامون رو تکون بدیم. هوش مصنوعی هم می‌تونه به کامپیوترها کمک کنه که بدون وجود ما بتونن بعضی از کارها رو انجام بدن. مثلا یه کامپیوتر با هوش مصنوعی می‌تونه چهره ما رو توی عکس تشخیص بده یا اینکه صدای ما رو متوجه بشه.
- همونطور که مغز ما چیزهای جدید رو یاد میگیره، هوش مصنوعی هم می‌تونه چیزهای تازه رو یاد بگیره.
- مغز ما یه چیز جادویی توی سرمونه که می‌تونه بهمون کمک کنه فکر کنیم، توی کامپیوترها هم هوش مصنوعی همون جادوئه؛ به این جادو کامپیوتر می‌تونه کارای مختلفی رو انجام بده و برای خودش فکر کنه.
- البته باید این رو هم بدونی که هوش مصنوعی با مغز ما خیلی فرق داره؛ هوش مصنوعی احساسات نداره و نمی‌تونه خارج از محدوده‌ای که ما براش تعیین کردیم فکر کنه یا کاری انجام بده.
- هوش مصنوعی مثل یه ابزار می‌مونه، همونطور که هر ابزار می‌تونه هم برامون مفید باشه و هم اینکه بهمون آسیب بزنه، هوش مصنوعی هم می‌تونه اینطوری باشه.
- در آخر، این رو هم باید بدونی که هوش مصنوعی همیشه در حال پیشرفت کردنه و روز به روز بهتر و قوی‌تر میشه.
هوش مصنوعی یا AI چطور کار می‌کند؟
همان طور که در بخش قبلی هم به آن اشاره کردیم، هوش مصنوعی توانایی یادگیری دارد. AI این توانایی را دارد که با توجه به اطلاعات قبلی وارد شده به آن و همچنین اطلاعاتی که در طول تعامل با کاربر به دست می‌آورد، چیزهایی که ما از آن می‌خواهیم را پیش‌بینی کند و برای انجام امور مختلف تصمیم بگیرد. حال این یادگیری می‌تواند با دستورها و کدهایی باشد که ما از پیش به هوش مصنوعی داده‌ایم، یا اینکه از طریق یادگیری ماشین یا شبکه‌های عصبی باشد.
تعریف چطور کار کردن هوش مصنوعی به کودک با یک سناریوی کودکانه می‌تواند بسیار ساده باشد. هراندازه که توضیح شما با مثال‌های ساده بیشتر همراه باشد و به تجربه‌های شخصی کودک نزدیک‌تر باشد، کودک راحت‌تر متوجه مفهوم خواهد شد.
در ادامه می‌توانید یک مثال مناسب برای توضیح نحوه کار کردن هوش مصنوعی به کودک را مشاهده کنید:
- فکر کن که تو و مامانی یا بابایی دارین با هم بازی می‌کنین؛ توی این بازی اسباب‌بازی‌هات تو گوشه‌های مختلف خونه مخفی شدن و تو باید اون‌ها رو پیدا کنید. برای پیدا کردن اسباب‌بازی‌ها و اینکه کجا را باید بگردی، مغزت بهت کمک می‌کنه.
- حال فکر کن که بخواهیم کامپیوتر رو هم توی بازی خودمون راه بدیم؛ اون موقع به نظرت چه اتفاقی می‌‌افتاد؟
- ببین، ما اول یه عکس از اسباب‌بازی‌ها به کامپیوتر نشون میدیم، بعد هم بهش نشون میدیم که هر کدوم از اون‌ها کجا قایم شدن. یکی دو بار که این بازی رو با کامپیوتر بازی کردیم، کامپیوتر می‌تونه برای بار سوم خودش بدون کمک ما اسباب‌بازی‌ها رو پیدا کنه؛ یعنی دقیقا مثل همون کاری که تو کردی!
- هوش مصنوعی هم دقیقا همین‌طوری کاری می‌کنه، اول یاد میگیره، بعد چیزایی که ما بهش یاد دادیم رو حفظ می‌کنه و آخر سر هم خودش بدون کمک ما کارها رو انجام میده.
ویژگی‌های خوب هوش مصنوعی چیست؟
بدون شک استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند مزایای بسیاری را برای زندگی ما به همراه داشته باشد. باز هم بهترین کار برای توضیح مزایای هوش مصنوعی به کودک، استفاده از مثال‌های ساده و ملموس است. برای این کار می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید:
- هوش مصنوعی یه کامپیوتر خاصه که می‌تونه خودش فکر کنه و تصمیم بگیره، یعنی درست مثل کاری که مغز تو هر روز انجام میده.
- هوش مصنوعی می‌تونه کارهای تکراری رو به جای ما انجام بده، استفاده از اون می‌تونه زندگی رو راحت‌تر و ساده‌تر بکنه.
- تو که همیشه اسباب‌بازی‌هات رو گم می‌کنی، هوش مصنوعی می‌تونه یه دوست خوب برات باشه و اون‌ها رو برات پیدا کنه!
- تازه هوش مصنوعی می‌تونه کلی چیزای جدید بهمون یاد بده و کاری کنه که دیگه حوصله‌مون توی روز سر نره.
خطرات هوش مصنوعی چیست؟
استفاده از هوش مصنوعی در کنار تمام مزایایی که به همراه دارد، می‌تواند معایب و خطراتی نیز برای ما به همراه داشته باشد. آموزش این بخش از هوش مصنوعی به کودک می‌تواند اندکی چالش‌برانگیز باشد؛ زیرا کودک باید به خوبی با احتیاط‌های لازم برای استفاده از AI آشنا باشد. برای صحبت کردن درباره خطرات هوش مصنوعی با کودک، می‌توانید از مثال‌هایی که در ادامه برایتان مطرح خواهیم کرد استفاده کنید:
- روزی روزگاری انسان‌ها تصمیم گرفتن که ربات‌ها و کامپیوترهای خاصی رو درست کنند که بتونن از اون‌ها توی انجام کارهای مختلف کمک بگیرن. این ربات‌ها و کامپیوترها خیلی باهوش بودن و می‌تونستن کارهای زیادی رو انجام بدن، اون‌ها می‌تونستن چیزای جدید یاد بگیرن، درست مثل ما.
- ولی همونطور که گاهی ما آدم‌ها ناخواسته اشتباه می‌کنیم و یه چیزایی رو خراب می‌کنیم، اون ربات‌ها هم می‌تونستن اشتباه کنن. اشتباه اون‌ها گاهی می‌تونست باعث صدمه و آسیب به آدم‌ها بشه، درست مثل ما. به همین دلیل، وقتی ما زمان انجام یه کاری باید حسابی دقت کنیم تا اشتباه نکنیم، موقع درست کردن و استفاده از اون ربات‌ها هم باید حسابی حواسمون جمع باشه.
- به همین دلیله که آدم بزرگ‌ها همیشه تلاش می‌کنن تا ربات‌هایی که ساختن امن باشن و آسیبی به کسی نرسونن. معلم‌های تو و مامان بابا هم همیشه حواسشون هست تا چیزای درست رو یادت بدن تا هیچ وقت اشتباه نکنی.
کلام آخر
در این مطلب از مجله نوجوانها، درباره چیستی هوش مصنوعی و توضیح آن به کودکان صحبت کردیم. هوش مصنوعی گاه می‌تواند تعریفی بسیار پیچیده حتی برای افراد بالغ داشته باشد، به همین دلیل بسیار مهم است که بتوانیم آن را به شیوه‌ای صحیح و درست و قابل‌فهم به کودکان آموزش دهیم.
در این مطلب ما سعی کردیم تا به زبانی ساده و کودکانه، هوش مصنوعی را برای فرزند کودک شما تعریف کنیم. امیدواریم که بتوانید بهترین استفاده را از این مطلب داشته باشید. در نهایت، بد نیست که نظر شما را نیز جویا شویم؛ به نظر شما دیگر از چه مثالی می‌توان برای تعریف هوش مصنوعی به کودک استفاده کرد؟
