محققان در برخی از تحقیقات در سال های گذشته ادعا می کردند که کمبود خواب خطری برای حافظه فرد شود. در حال حاضر بعضی محققان از دانشگاه کالیفرنیا و دانشگاه ایالتی میشیگان مطالعات جدیدی در مبحثی نو آغاز کرده اند. موضوع این تحقیق نشان می دهد که کمبود خواب می تواند استعداد به خاطر سپردن اطلاعات غلط و اشتباه را در مغز انسان افزایش دهد.
بدین معنی که بر اثر محرومیت از خواب کافی و مناسب، اطلاعات به شکل نادرست در حافظه ذخیره می شوند.حتی گاهی موارد به خاطر سپرده شده شاید هیچ گاه رخ نداده باشند! به گفته این محققان کمبود خواب می تواند خطر ابتلا به حافظه کاذب را افزایش دهد. یک تیم تحقیقاتی به رهبری استیون فرندا از مجمع علوم روانشناسی و رفتار اجتماعی به تازگی یافته های خود را در مجله علوم روانشناختی منتشر کرده اند.
اگر چه قبلا” تحقیقات زیادی درباره کمبود خواب و اختلالات شناختی انجام شده بود اما این بحث بسیار مهم و رویدادی قابل تأمل است که کمبود خواب می تواند باعث ثبت خاطرات نادرست و اتفاق نیافتاده در ذهن و حافظه فرد شود.
فرندا می گوید: “من در تحقیقات تجربی خود با افرادی برخورد کردم که ساعت ها از خواب طبیعی و مورد نیاز بدن محروم بوده اند و بعد از مدتی لیستی از آشنایان و دوستان و مکان ها و وقایع ثبت شده در حافظه آن ها تهیه کردم و با نهایت تعجب به این موضوع پی بردم که بسیاری از این اسامی ذکر شده توسط آن ها غیر واقعی و نادرست می باشد.” یعنی این که کمبود خواب خطری برای حافظه آن ها بود
خواب کافی و حافظه
در مطالعات مقدماتی این گروه این نتیجه حاصل شد که خواب به مدت 5 ساعت یا کمتر در طول شب در ایجاد حافظه کاذب مؤثر است. آن ها آزمونی را ترتیب دادند تا علت ثبت وقایع و خاطرات نادرست در حافظه را بر اثر کمبود خواب بررسی کنند.
آزمون محرومیت از خواب 24 ساعته منجر به شکل گیری حافظه کاذب در ثبت خاطرات نادرست می شود.تیم تحقیقاتی از 104 شرکت کننده در سنین مختلف برای این آزمون ثبت نام به عمل آوردند. شرکت کنندگان در آزمون به 4 گروه تقسیم شدند. برای اولین بخش آزمون به دو گروه به محض ورود به آزمایشگاه در اواخر شب انواع عکس از جرم و جنایت در حال وقوع را نشان دادند.
به یکی از گروه ها اجازه خواب داده شد در حالی که گروه دیگر باید در طول شب بیدار می ماندند. به دو گروه دیگر شرکت کننده که یکی اجازه خوابیدن داشتند و دیگری تا صبح بیدار بودند، عکس های وقوع جرم را صبح روز بعد نشان دادند.
بخش بعدی آزمایش که همه شرکت کنندگان در آن یکسان بودند این بود که آن ها می بایست اطلاعات مختلف در مورد عکس های وقوع جرم و جنایت دیده شده را به یاد می آوردند. اظهارات شرکت کنندگان، مختلف و متفاوت بود. در میان آن ها اظهارات نادرست دیده می شد.
محققان دریافتند گروهی که در طول شب بیدار بوده اند در به یادآوری عکس ها به جزئیاتی اشاره می کنند که در عکس ها وجود نداشته است و این مورد در همه آن ها مشترک بوده و می تواند نشان از شکل گیری حافظه کاذب باشد زیرا آن گروهی که کل شب را خوابیده بودند در به یادآوردن جزئیات عکس ها دقیق تر و نشانه ها را درست تر بیان کردند.
کمبود خواب خطری برای حافظه نوجوان ها
با مشخص شدن نتایج این آزمایش تحقیقات از مرحله فرضیه خارج و به صورت یک مبحث جدی و قابل تأمل در محافل روانشناسی و مجامع اجتماعی بیان شد.
این موضوع که کمبود خواب خطری برای حافظه است؛ می تواند مسأله مهمی برای نوجوانان خوب ما باشد زیرا با توجه به پیش رو داشتن سال تحصیلی جدید و نیاز به حافظه ای سالم و قوی برای شروع یادگیری های نو، آن ها باید توجه داشته باشند که هر نوجوان برای داشتن ذهنی سالم و البته در کنار تندرستی کامل بدن به خواب و استراحت کامل نیاز دارد.
میزان خواب کافی 8 ساعت می باشد. قابل ذکر است که نه تنها تعداد ساعت برای خواب مهم است بلکه زمان خوابیدن نیز به همان اندازه اهمیت دارد. بهترین زمان برای خواب از 10 شب تا 6 صبح می باشد.
