هنر موسیقی بیان احساسات به وسیله ی صداهاست.به جرات می توان گفت هیچ لحظه از زندگی انسان از ریتم موسیقی دور نیست. از تولد که شروع کنیم صدای گریه ی نوزاد دارای تن خاصی است که باعث آرامش مادر می شود.
طبق بررسی ها ی انجام شده تمامی لحظات زندگی دارای ریتم و ضربان خاصی است که در طول عمر انسان با اوست. شور و شوق و جنبش باعث افزایش شدت ضربان قلب می گردد که تحرک روانی و جسمی را به دنبال دارد.
از اولین لحظات تولد شدت ضربان قلب از ریتم موسیقی FOXTROT الهام می گیرد که به معنای یورتمه ی روباه است. این ریتم تا سال های پایان کودکی ادامه دارد و در نوجوانی به ریتم CHA CHA مبدل می گردد که ضربانی آرام تر و پر معنا تر دارد و قابلیت همراهی یا ACCOMPANIMENT با دیگر ملودی ها را پیدا می کند.
در جوانی این ضربان به حالت ریتم MARCH نزدیک می شود و تا میانسالی ادامه خواهد داشت.در دوران میان سالی ریتم زندگی بر اساس BOSANOVA و WALTS پیش می رود که دارای وقار و سنگینی بیشتری است.
آغاز کهنسالی ورود به دنیای SLOWWALTS است که نهایت وقار و سنگینی را دارد.
در حالت ملودی نیز همین روند را می بینیم.بزرگترین فرد خانواده ی نت ها، نت گرد است که مطابق با چهار ضربه ی واحد است.واحد در موسیقی نت سیاه است.اگر پدر بزرگ را نت گرد بدانیم، نت سفید پسر اوست که نیمی از عمر پدر را دارد و سرعتش دو برابر پدر است.نت سیاه فرزند نت سفید است با نصف عمر پدر.نت چنگ با همین تناسب فرزند سیاه و دولاچنگ فرزند چنگ و نوه ی سیاه است.پس از دولاچنگ، سه لاچنگ و پسرش چهارلاچنگ قرار دارند.
از پدربزرگ تا آخرین نواده اش یعنی چهارلاچنگ دائم شاهد سرعت بیشتر هستیم و برعکس هر چه از طرف بچه ها به طرف بزرگترها می رویم، ضربان آهسته تر و بر عمر افزوده می شود.کودکان با شدت بیشتر و سریع تر گریه می کنند.در حالی که پیران ضربان غم هایشان سنگین تر و آرام تر است.با اندکی توجه درمی یابیم که سرتاسر زندگیمان آمیخته با موسیقی زیباییست که از هیجان شروع شده و به آرامش می انجامد.
پس آشنایی با موسیقی به ما کمک می کند تا آرامش و زیبایی را بهتر درک کنیم. شناخت تفاوت موسیقی باارزش از آواهایی کم ارزشی که در بسیاری اوقات به نام موسیقی رواج پیدا می کنند زندگی را برای ما که همیشه همنشین موسیقی هستیم زیباتر خواهد کرد.
FOXTROT ریتم یورتمه روباه
CHA CHA ریتم نیمه سریع موسیقی آمریکای مرکزی و جنوبی
ACCOMPANIMENT همراهی کننده ها
MARCH ریتم نیمه سنگین نظامی
BOSANOVA ریتم سنگین چهار ضربی در موسیقی برزیل
WALTS ریتم سنگین سه ضربی رقص های مجلسی
SLOWWALTS ریتم بسیار آرام و سنگین ارکسترهای مجلسی
تفاوت صدا با موسیقی
وقتی خیابانی را طی می کنیم صداهای مختلفی می شنویم. حرکت خودروها، عبور موتور سیکلتی پرسروصدا، غرش هواپیمایی در آسمان و فریاد فروشنده ی دوره گرد.ما با این صداها خو گرفته ایم و برایمان ناآشنا نیستند.
اما به محض رد شدن از کنار مغازه پرنده فروشی و شنیدن صدای پرنده ها و یا عبور از کوچه باغ ها و شنیدن صدای وزیدن باد همراه ترنم آواز خوش پرندگان در آن محیط ، لذت عجیبی در وجود خود حس می کنیم.این صداها دلنشین به نظر می آیند و صداهای موجود در خیابان دلخراشند.
در موسیقی به آواهایی که دارای آرامش هستند، نواهای دلنشین و به آن دسته از صداهایی که توان آرامش بخشی به شنونده را ندارند ، ناهنجار یا فالش گفته می شود.مثلا صدای طبل و شیپور و نقاره به تنهایی نه تنها دلنشین نیستند بلکه پس از زمان کوتاهی باعث به هم ریختن اعصاب شنونده می گردند.
البته این مورد ارتباط مستقیم با اصطلاح فالش ندارد اما نواختن ناشیانه ی این گونه سازها ، تفاوتی با فالش خوانی و فالش نوازی ندارد.در مقابل ارتعاش صدای تولید شده از سیم های پیانو و تار و سه تار بسیار روح نواز و دلنشین هستند و گاهی با وجود عدم آشنایی نوازنده با اصول موسیقی، حتی با کشیدن انگشت روی کلیدهای پیانو و لمس سیم های تار و سه تار، احساس خوبی به شنونده منتقل می شود.
این جاست که می شود فهمید اجرای ناصحیح موسیقی چه با سازهای کوبه ای و بادی و چه با سازهای زهی و مضرابی نه تنها دلنشین نیست بلکه دل خراش هم خواهد بود.در کل به تمامی صداهایی که بر مبنای اصول موسیقایی به گوش می رسند، آوا و نواهای دلنشین و به صداهایی که خارج از این اصول و قوانین تولید می شود فالش گفته می شود.در خوانندگی این مورد بیش تر به چشم می خورد.
به عنوان مثال خواننده ای که قطعه ای را با نغمه ی خاصی آغاز می کند، اگر نتواند با استفاده از ردیف های ثبت شده ی موسیقی آن را پیش برده و به پایان رساند اجرایش فالش خواهد بود.درست مثل خیابانی که ابتدایش صدای حرکت خودروها ، میانه اش صدای موتورسیکلت و انتهایش صدای هواپیما شنیده می شود. هیچ یک از این ها دلنشین نیست. فقط صدا هستند. آن هم به شکل ناموزون و گوش خراش.اما رد شدن از کوچه باغی که جوی آبی در آن روان است و آوای پرنده ها آمیخته با صدای وزش باد در میان شاخ و برگ درختان به گوش می رسد بسیار دلنشین است.
به عنوان مثال به اجرای این سرود توجه کنید؛ چون هماهنگی بین ملودی، کلام و گروه اجرا کننده نیست فالش یا خارج است.
اما در این اجرا آوای دلنشین و موزون همراه با هماهنگی، ادای صحیح کلام و همخوانی ملودی سرودی زیبا را آفریده است.
نوشته: صمد کریمی آهنگساز و مربی سرود مدارس شیراز
