اختصاصی نشریه اینترنتی نوجوان ها
گنبد هارونیه تنها اثر بر جای مانده از توس قدیم بنای آجری است معروف به گنبد هارونیه که در دهه های اخیر به همت انجمن آثار ملی و میراث فرهنگی خراسان مرمت و بازسازی شده است. مردم این بنا را زندان هارونیه مینامند و در متون و سفر نامه ها از آن به عنوان مسجد توس آرامگاه و خانقاه غزالی نام برده شده است. هارونیه که احتماﻷ مدرسه یا خانقاهی مربوط به سدۀ هشتم میباشد سنگ یادبودی به نام محمد غزالی در وسط محوطه کار گذاشته شده است. چون آرامگاه «امام محمد غزالی» در توس میباشد و محل آن دقیقاً روشن نیست. در مجاورت این بنا به یادبود این دانشمند، سنگ مزاری نصب شده است. این ساختمان زیرزمینی دارد که عقیده عمومی مردم این است که به عنوان زندان از آن استفاده میشده است. تحقیقات اخیر نشان داده که هارونیه صرفا آرامگاه یا خانقاهی است گه در سدههای هفتم یا هشتم هجری هم پهلو با یک بنای مذهبی دیگر و بر روی خرابه های ابنیه کهن ساخته شده است. این بنا مشتمل بر یک فضای وسیع مربع گنبد دار به ارتفاع حدود 25 متر و وسعت 12*12 متر است. در انتهای بنا سه حجره یا اتاقک با تزئیناتی شامل گچ بری قرار دارند که تزئینات خارجی آن منحصر به قاب های عمودی و ستون نماهای طرفین ورودی میباشد.ز