وسواس فکری یک اختلال روانی است که با افکار تکراری و ناخودآگاه به همراه احساسات ناخواسته و ناراحت‌کننده همراه است. افراد مبتلا به وسواس فکری ممکن است احساس کنند که نمی‌توانند از این افکار و احساسات فرار کنند و برای کنترل آن‌ها به رفتارهای خاصی متوسل شوند. این اختلال می‌تواند بر روی کیفیت زندگی فرد تأثیر گذار باشد و در برخی موارد به شدت زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
علایم وسواس فکری ممکن است شامل افکار تکراری، اضطراب، استرس، ترس از انجام عملیات خاص یا از دست دادن چیزهای مهم، ترس از ایجاد صدمه به خود یا دیگران، ترس از عفونت یا آلودگی، ترس از اشتباه کردن و… می باشد.
برای درمان وسواس فکری، روش‌های مختلفی وجود دارد که ممکن است بهبود وضعیت را برای فرد مبتلا به این اختلال فراهم کند. یکی از روش‌های مؤثر در درمان وسواس فکری، درمان رفتاری مبتنی بر ذهن آگاهی (DBT) است. این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا با شناخت عمیق‌تر از افکار و احساسات خود، بهبود یابد و راه‌حل‌های مؤثر برای مدیریت و کنترل وسواس فکری پیدا کند.
روش‌های دیگر درمان وسواس فکری شامل مصاحبه‌های روانشناختی، درمان دارویی، مشاوره خانواده و … می‌شود. همچنین، تغییر در الگوهای فکری و رفتاری فرد مبتلا به وسواس فکری نقش مؤثری در درمان این اختلال دارد.
به طور خلاصه، وسواس فکری یک اختلال روانی جدی است که نیازمند درمان صحیح و مناسب است. با تشخیص زودرس و بهبود درمان‌های مؤثر، می‌توان بهبود قابل توجهی در وضعیت افراد مبتلا به این اختلال به دست آورد و آن‌ها را به یک زندگی سالم و موفق هدایت کرد.
تا به حال برایت پیش آمده که روی موضوعی زیادی فکر کنی؟ مثلا” دائم فکر کنی که ممکن است زلزله بیاید؟ یا وقتی درس هایت را خوب خوانده ای، باز هم فکر کنی کافی نیست و باید چند بار دیگر هم مرور کنی؟ اتفاق افتاده که در حمام بارها خودت را لیف بزنی و آبکشی کنی، اما باز هم احساس تمیزی نداشته باشی؟ و یا خیلی موارد دیگر ….
این جور وقت ها انگار صدایی از درون به تو دستور می دهد: «نه! کافی نیست! دوباره انجام بده! دوباره انجام بده!» به این حالت «وسواس فکری» می گویند.وسواس فکری چیزی جز یک فکر منفی مزاحم نیست، که اگر ادامه دار شود روی رفتارهای ما هم تاثیر منفی خواهد گذاشت.
علت بیماری وسواس
وسواس در ۵۰ درصد از بیماران به صورت ناگهانی شروع می شود. فقط در ۵۰ درصد از بیماران وسواسی، این عارضه بعد از یک واقعه استرس زا مثل مرگ عزیزان ، مشکلات جسمی و… رخ می دهد.
علائم وسواس
بعضی اوقات افرادی که مبتلا به وسواس هستند از اختلال خود، آگاهی ندارند اما زمانی فرا می رسد که فرد به رفتارهای افراطی و نامعقولی که انجام می دهد، آگاهی می یابد.افکار و اعمال اجباری و وسواسی ناراحتی شدیدی ایجاد می کند و فرد به طور دائم معذب است و زمان قابل ملاحظه ای از وقت شخص در روز صرف این کارها می شود.علائم اختلال فکر و عمل وسواسی در چهار گروه عمده تقسیم بندی می شوند:
الف) وسواس های مرتبط با آلودگی:
این مورد در دختران شایع ترین الگو است و فرد به طور مشخص و به صورت دائم به دنبال شستشوی خود و اشیای اطراف است. مصادیق این مورد به وفور در جامعه دیده می شود.
این گروه از بیماران ممکن است از فرط شستشو، پوست دست های خود را بسایند و یا به دلیل ترس از میکروب قادر به ترک منزل نباشند.
ب) وسواس های مرتبط با کنترل و چک کردن موارد مختلف در طول روز:
در این نوع از وسواس، شخص به طور مرتب خاموش بودن اجاق گاز، بخاری، اتو، برق و بسته بودن درها و… را کنترل می کند.
ج) وسواس از نوع داشتن افکار مزاحم و ذهنی:
این گروه از افراد دچار وسواس های فکری شامل عقاید یا تصاویر ذهنی پایداری هستند که مزاحم است و موجب اضطراب و پرخاش گری می شوند.
د) تقارن:
این گروه از افراد وقت زیادی را برای رسیدن به ایده آلی که ذهن آن ها متصور است، صرف می کنند. مثلا شخص بیمار ۲ ساعت از وقت خود را برای اصلاح صورت و تنظیم خط ریش خود اختصاص می دهد. خیلی از افراد فکر می کنند اختلال وسواس اجباری در خانم ها بیش تر است.
برخلاف تصور عموم، احتمال ابتلای مرد و زن به (اختلال وسواس اجباری) یکسان است اما در گروه سنی نوجوانی، میزان ابتلای پسران از دختران بیش تر است که منشاء ژنتیک دارد.از سوی دیگر میزان ابتلای افراد مجرد به این اختلال، بیش تر از متاهل هاست. به طور کلی میزان شیوع اختلال وسواس اجباری 2 تا 3 درصد است.
راهکارهایی برای مقابله با وسواس فکری
راه های مختلفی برای خلاص شدن از این فکر منفی یعنی وسواس فکری وجود دارد. از تمرکز حواس گرفته تا فعالیت های سالم ورزشی، تلقین مثبت، ذکرهای قرآنی، تقویت اراده، اجتناب از تنهایی، بیکار نماندن، استفاده درست از اوقات فراغت و در آخر مراجعه به مشاورین روانشناس یا متخصصین و بهره بردن از دارو درمانی یا روان درمانی.
اما من در این‌جا می خواهم راهکار بسیار ساده ای را به شما معرفی کنم تا با کمک آن و همت خود از شر این عذاب فکری و عملی راحت شوید.
دو شیشه خالی مربا بردارید. روی یکی اسم خودتان و روی شیشه دیگر جمله «دستور دهنده درون من» را نوشته وبچسبانید. شیشه ها را تا نیمه از گلوله های کاغذی کوچک پر کنید و هر بار موفق شدید که فرمان «دستور دهنده درون من» را اجرا نکنید، گلوله ای از آن شیشه برداشته و به شیشه خودتان اضافه کنید.
پیشنهاد اقتصادی بهتری هم برایتان دارم: این‌که به جای گلوله کاغذی از سکه استفاده کنید و پس از هربار موفقیت، سکه ای به شیشه خودتان بیندازید تا بعد از پر شدن شیشه، حسابی از پس اندازتان لذت ببرید!
