مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم با دور کردن قندها و ذرات غذایی که همراه باکتری‌ها باعث ایجاد پلاک‌های دندانی می‌شوند، به سالم نگه داشتن دندان‌ها کمک می‌کنند. پلاک دندانی اسیدی تولید میکند که به مینای دندان آسیب می‌رساند و باعث ایجاد پوسیدگی دندان میشود و زمینه را برای بیماری پریودنتال یا لثه آماده میکند.
اکنون مجموعه فزاینده‌ای از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که غذاهای معینی نیز ممکن است برای دندان‌ها خوب باشند. همان طور که غذاهای به اصطلاح “کارکردی” (مانند غذاهای غنی‌شده با یک ماده مغذی ) می‌توانند برای سلامت قلب مفید باشند، غذاهایی هم هستند که سلامت دهان و دندان را بهبود می‌بخشند.
چای
ترکیباتی به نام پلی‌فنول‌ها که در چای‌های سیاه و سبز یافت می‌شوند، رشد باکتری‌های ایجادکننده پوسیدگی دندان و بیماری لثه را کند می‌کنند. پژوهشگران در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو دریافتند افرادی که دهانشان برای یک دقیقه 10 بار در روز با محلول چای سیاه شستشو می‌دهند، نسبت به افرادی که دهانشان را با آب می‌شویند کمتر دچار پلاک‌های دندانی می‌شوند. علاوه بر این اندازه و ضخامت پلاک‌هایشان هم کاهش می‌یابد.
به گفته پژوهشگران چای توانایی برخی از باکتری‌ها برای تجمع‌یافتن در کنار باکتری‌های دیگر را مختل میکند. یک بررسی در سال 2010 که در نشریه پژوهش دندانی منتشر شد نشان داد که چای سیاه با بوی بدن دهان مقابله میکند. به گفته این پژوهشگران پلی‌فنول‌ها ژن‌هایی در باکتری‌ها را که تولید مواد بودار در دهان را کنترل می‌کنند، مهار میکند.
پنیر
پژوهش منتشر شده در نشریه دندان پزشکی عمومی در اوائل امسال نشان داد که نوجوانان 12 تا 15 ساله‌ای که پنیر چدار می‌خورند، نسبت به نوجوانانی که ماست بدون قند یا یک لیوان شیر می‌خوردند میزان اسید کمتری در دهانشان دارند. به گفته کارشناسان پنیر ممکن است اسید تولید شده به وسیله پلاک را خنثی کند. از طرف دیگر جویدن باعث افزایش تولید بزاق میشود که مانند یک رودخانه برخی از باکتری‌ها را در دهان می‌شوید.
کشمش
کشمش با وجود شیرینی طبیعی‌اش فاقد سوکروز یا قندی است که در شکر معمولی وجود دارد. قند معمولی باعث چسبیدن باکتری به سطح دندان میشود و امکان تشکیل پلاک را به آن می‌دهد. کشمش همچنین منبعی از فیتوکمیکال‌ها (مواد شیمیایی گیاهی) است که ممکن است باکتری‌های پلاک‌ها که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند، را نابود کنند. برخی از ترکیبات موجود در کشمش همچنین بر رشد باکتری‌های مربوط به بیماری لثه اثر می‌گذارد.
غذاهای کرانچی یا ترد
خوردن مواد غذایی مانند هویج، سیب و خیار به جویدن حسابی نیاز دارد. اما این جویدن و خرد کردن بیهوده نیست. جویدن پلاک دندانی را متلاشی میکند و به صورت یک مکانیسم پاک‌کننده عمل میکند. بنابراین باکتری‌ها به جای آنکه در دهان شما باقی بمانند و در آن جایگزین شوند، از دهان زدوده می‌شوند.
غذاهای غنی از ویتامین و مواد معدنی
غذاهای غنی از کلسیم مانند پنیر، بادام و سبزیجات برگ‌دار- و غذاهای غنی از فسفر- مانند گوشت، تخم مرغ و ماهی- می‌توانند مینای دندان را مستحکم و سالم نگه دارند. غذاها و نوشابه‌های اسیدی ممکن است باعث ایجاد خوردگی‌های کوچک مینای دندان شوند. کلسیم و فسفر به رسوب مجدد مواد معدنی در این خوردگی‌ها و ترمیم آن ها کمک می‌کنند.
آدامس بدون قند
پس از غذا خوردن یک آدامس بدون قند بجوید. جویدن آدامس باعث تحریک ترشح بزاق میشود و برخی از باکتری‌ها را می‌زداید. بدون قند بودن آدامس هم مهم است، باکتری‌ها برای تولید پلاک به سوکروز یا قند معمولی نیاز دارند.
شیر
یک بررسی منتشر شده در نشریه انجمن دندانپزشکی آمریکا نشان داد که نوشیدن یک لیوان شیر پس از خوردن آب‌نبات‌های شیرین میزان اسید در دهان را بیش از نوشیدن آب یا آب سیب کاهش می‌دهد. به گفته پژوهشگران شیر برخی از اسیدهای تولید شده در پلاک باکتریایی را خنثی میکند. اما اضافه کردن شیر به غلات آماده ممکن است همین سودمندی را نداشته باشد. شیر در این صورت حالتی شربت‌مانند و شیرین پیدا میکند که برای دندان خوب نیست.
نوشیدن یک لیوان شیر پس از خورن یک دسر شیرین مانند یک کیک شکلاتی نیز ممکن است به محافظت دندان کمک کند. اگر شیر در دسترس‌تان نیست، خوردن مقدار پنیر پس از دسر شیرین هم مفید است.
قره قاط
قره قاط مانند چای حاوی پلی‌فنول‌هاست که ممکن است مانع از چسبیدن پلاک به دندان شوند، و خطر پوسیدگی دندان را کاهش دهند. البته برخی از فرآورده‌های آماده قره‌قاط حاوی قند افزوده شده هم هستند که ممکن است منافع بالقوه آن ها برای دندان را کاهش دهند.
