معرفی شغل کارشناس ژنتیک پزشکی

شغل کارشناس ژنتیک پزشکی یکی از شاخه‌های مهم و حیاتی در علوم پزشکی است که به بررسی و تحلیل ژنتیک انسان و ارتباط آن با بیماری‌ها می‌پردازد. این شغل نیازمند دانش و تخصص بالایی است و افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند باید دارای تحصیلات عالی و تجربه کافی باشند.

کارشناس ژنتیک پزشکی مسئولیت‌های متعددی دارد که شامل تشخیص بیماری‌های ژنتیکی، مشاوره ژنتیکی به خانواده‌ها و بیماران، انجام آزمون‌های ژنتیکی و تفسیر نتایج آن‌ها، همکاری با سایر پزشکان و محققان در تحقیقات مرتبط با ژنتیک و همچنین آموزش و آگاهی‌دهی به جامعه در خصوص مسائل ژنتیکی می‌باشد.

عنوان شغل:

کارشناس ژنتیک پزشکی.

تعریف شغل ژنتیک پزشکی:

بررسی بیماری های ارثی ،تخمین ریسک بروز مجدد آنها از طریق آزمایش های مربوطه و جلوگیری از بروز آنها.

رشته یا گروه شغلی:

بهداشتی – درمانی

شرح وظایف و مسوولیت های  اصلی شغل:

انجام آزمایشهای ضروری برای بیماران و مشاوره ابتدایی با پزشک مربوطه، بررسی پرونده ها و نحوة انتقال بیماری از نسلی به نسل دیگر.

اهمیت و ضرورت شغل ژنتیک پزشکی:

پیشگیری از رخداد مجدد بیماریهای ارثی در خانواده ها و کمک به بهداشت و سلامت جامعه.

مدارک تحصیلی مورد نیاز برای احراز شغل:

کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری.

مهارتها، تجارب و دوره های آموزشی ویژه برای احراز شغل ژنتیک پزشکی:

کار با میکروسکوپ، کار با انواع وسایل آزمایشگاهی ،دوره های تکمیلی مطالعه کروموزومها و دوره های مولکولی با توجه به نوع آموزش از 6 ماه تا یک سال.

شرایط محیط کار ژنتیک پزشکی:

کار در فضای  سرپوشیده در مکانی معین و خلوت و آرام به طور انفرادی یا کار گروهی انجام می شود.

وسایل و ابزار مورد نیاز برای انجام دادن شغل:

انواع میکروسکوپ، انواع ترازو های دقیق، وسایل برای الکتروفورز، دستگاه PCR، بن ماری و…

خصوصیات جسمانی و توانایی های بدنی لازم برای انجام دادن شغل:

استعداد عددی، استعداد کلامی، استعداد هنری، ادراک مکانیکی، تجسم فضایی، سرعت و دقت حواس، میزان بینایی بالا.

معلولیت های بی اثر در انجام دادن شغل:

معلولیت از ناحیه پا.

رغبت های مورد نیاز برای انجام دادن شغل کارشناس ژنتیک پزشکی

علاقه به مردم، علاقه به امور ذهنی و داده ها، علاقه به ایجاد تغییر و تحول.

ویژگی های شخصیتی (عاطفی، اجتماعی و رفتاری) لازم برای انجام دادن شغل:

ثبات عاطفی، قبول مسؤولیت، توانایی کار در شرایط دشوار، سازگاری با دیگران، مطلوب بودن رفتار و برخورد مناسب، همدلی و درک رفتار دیگران.

محل های اشتغال و استخدام کارشناس ژنتیک پزشکی:

مراکز دولتی و غیر دولتی به صورت کلینیک مشاوره ژنتیک. در رابطه با امور زراعی و دامی افراد فارغ التحصیل رشته ژنتیک می توانند جذب وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی (امور مربوط به دامپروری و اصلاح نژاد) شوند و در رابطه با ژن های گیاهی و حیوانی در زمینه مربوطه است که گاه برای دیدن این دوره ها به خارج از کشور نیز اعزام شده اند.

جنبه های مالی و حقوقی ژنتیک پزشکی:

در مراکز دولتی پرداخت حقوق تابع قانون استخدام کشوری است و فرد دارای بیمه و حق بازنشستگی است.

شرایط ارتقاء:

افزایش سنوات خدمت، پیشرفت تحصیلی –شغلی با گذراندن دوره های کوتاه و باند مدت آموزشی، استفاده از بورس های تحصیلی داخلی و خارجی.

نحوۀ استخدام و ورود به شغل:

امتحان، مصاحبه، آگهی جراید و در صورت داشتن سرمایه کافی خود اشتغالی.

ارتباط های شغلی ژنتیک پزشکی:

با سایر مشاغل گروه شغلی،خصوصاً مشاغل آزمایشگاهی، همچنین با پزشک قانونی، دادگستری (مسائل حقوقی) ارتباط دارد.

مطلوبیت ها و محدودیت های شغل ژنتیک پزشکی

مطلوبیت ها:

جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری های ژنتیکی.

محدودیت ها:

محدودیت های علمی و وسایل و ابزار لازم که تخمین و سنجش یک بیماری را دشوار می سازد.

اتحادیه، انجمن و تشکیلات حرفه ای وابسته به شغل:

انجمن ملی ژنتیک،انجمن ژنتیک پزشکی.

آینده ی شغل ژنتیک پزشکی:

آینده مطلوبی دارد؛ به طوری که افراد تحصیل کرده در این شغل بیکار نیستند اما مثل هر رشته دیگری تابع شرایط اقتصادی – اجتماعی کشور.

مراحل و جریان یک روز عادی برای شغل کارشناس ژنتیک پزشکی

بعد از تهیه لام های مربوط به بیماران، کارشناس آنها را مطالعه و زیر میکروسکوپ از این لام ها عکس گرفته و بعد از تهیه کاریوتایپ، فرمول کروموزومی فرد را مشخص می کند. اگر کیفیت کار خوب باشد در یک روز تا 3 بیمار را می توان بررسی نمود. همچنین با الکتروفورز آنزیم های خون فرد و استفاده از آزمون های رایج مثل (PRC) ژن بیمار در فرد ردیابی می شود.

در صورتی که این ژن متعلق به جنینی باشد که مادر او به منظور تشخیص قبل از تولد مراجعه کرده است و مشخص شود که جنین بیمار بوده است با شرایط ویژه در روزهای اولیه سقط می گردد.

محل و راه های کسب اطلاعات بیشتر درباره ی شغل:

دفتر چه های کنکور، مراجعه به سازمان سنجش، مرکز ملی مهندسی ژنتیک و وزارت بهداشت، گفتگو با فارغ التحصیلان و استادان ژنتیک.

توصیه ها و پیشنهادهای لازم برای داوطلبان ورود  شغل کارشناس ژنتیک پزشکی

بایستی کاملاً به این رشته علاقه مند باشند. با مطالعه دقیق دروس زیست شناسی و کسب اطلاعات دیگر می توانند آگاهی های لازم را کسب نمایند و با یقین بیشتر این رشته را که جزء کنکور عمومی رشتة تجربی است انتخاب نمایند .

در حال حاضر، نقش کارشناس ژنتیک پزشکی در تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها بسیار حائز اهمیت است. با پیشرفت فناوری ژنتیک، امکانات تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر برای بسیاری از بیماری‌ها فراهم شده است و نقش کارشناس ژنتیک پزشکی در این فرآیند بسیار حائز اهمیت است.

با توجه به اهمیت و تأثیرگذاری کارشناس ژنتیک پزشکی در جامعه، تحصیل در این رشته و کسب تجربه کافی برای فعالیت در این حوزه، گام مهم و حیاتی در بهبود سلامت جامعه محسوب می‌شود.

معرفی شغل کارشناس هوشبری