شناخت سلول

سلول واحد سازنده‌ی همه‌ی جانداران است. بدن انسان حدود 50 میلیون میلیون سلول دارد. هر روز سلول‌های مرده‌ی پوست از سطح آن جدا می‌ شوند و سلول‌های تازه‌ای جای آن‌ها را می‌ گیرند، گلبول‌های قرمز تازه جای گلبول‌های فرسوده و در حال مرگ را می‌گیرند. سلول‌های جدید نیز پوشش درونی دستگاه گوارش را نوسازی می‌کنند. همه‌ی کارهایی که جاندران انجام می‌ دهند در نتیجه‌ی واکنش‌هایی شیمیایی است که درون سلول‌ها انجام می‌شود.

نظریه‌ی سلولی

نظریه‌ی سلولی پس از ساختن نخستین میکروسکوپ‌ها پیشنهاد شد. این نظریه سه اصل دارد:

§ سلول کوچک‌ترین واحد زنده است که می‌ تواند به طور مستقل فعالیت کند.

§ سلول واحد پایه‌ای همه‌ی جانداران است؛ همه‌ی جانداران از یک یا شمار بسیاری سلول ساخته شده‌اند.

§ هر سلول با تقسیم سلولی از سلول دیگری پدید می‌آید؛ سلول خود به خود نمی‌ تواند پدید آید.

برای هر قانونی یک یا چند استثنا وجود دارد. در مورد نظریه سلولی ، ویروس‌ها استثنا هستند. سلول‌ها ساختار و سازمان‌بندی سلولی ندارند و این که آیا به راستی موجود زنده هستند، جای بحث دارد.

 اندامک‌های سلول

کارهای اندامک‌ها و ساختارهای اصلی سلول یوکاریوت

1. هسته
یکی در هر سلول
10 میکرومتر
جایگاه ماده ژنتیک؛ یعنی، DNA

2. هستک
درون هسته
2-1 میکرومتر
تولید ریبوزم

3. میتوکندری
بیش از 100 عدد در سیتوپلاسم سلول
10-1 میکرومتر
تنفس هوازی

4. شبکه‌ی اندوپلاسمی زبر
در سراسر سیتوپلاسم
شبکه غشایی گسترده
جداسازی و جابه‌ جایی پروتیین‌هایی که تازه ساخته شده‌اند

5. شبکه اندوپلاسمی نرم
به صورت تکه‌ هایی در سیتوپلاسم
متغیر
ساختن برخی لیپیدها و استروییدها

6. ریبوزوم
آزاد در سیتوپلاسم یا چسبیده به شبکه‌ اندوپلاسمی
20 نانومتر
جایگاه تولید پروتیین‌

7. دستگاه گلژی
آزاد در سیتوپلاسم
متغیر
پردازش و تولید برخی مولکول‌‌ها

8. لیزوزوم
آزاد در سیتوپلاسم
100 نانومتر
گوارش مواد ناخواسته

9. کلروپلاست
سیتوپلاسم برخی سلول‌های گیاهی
10-4 نانومتر
جایگاه فتوسنتز

10. واکوئل
به طور معمول یک کیسه بزرگ پر از آب در سیتوپلاسم سلول گیاهی؛ کوچک‌تر و به تعداد بیش‌تر در سلول جانوری
بیش از 90 درصد حجم سلول گیاهی
اندوختن نمک‌ها، قندها و رنگیزه‌ها؛ فشار آماسی تولید می‌کند

غشای سطح سلول
سیتوپلاسم همه سلول‌ها را در برمی‌ گیرد
10-7 میکرومتر
مبادله و جابه‌ جایی مواد به درون و برون سلول

دیواره‌ی سلولی
سلول‌های گیاهی را دربرمی‌ گیرد
با ضخامت متغیر
فراهم کردن سختی و شکل