آشنایی با دکتر پرویز کردوانی

پرویز کردوانی متولد 1310 در روستای مندولک گرمسار است.

پدرش حسینعلی بلوکباشی از ملاک منطقه بود. پرویز کوچک تحصیلات ابتدایی را در دبستان داراب ریکان و دوره متوسطه را به قول قدیمی‌ها تا کلاس 9 در دبیرستان آفتاب گرمسار می‌گذراند. اما دست روزگار او را به تهران می‌ کشاند و دیپلمش را از دبیرستان رازی که آن ایام به مدرسه فرانسوی‌ها مشهور بود می‌ گیرد. کردوانی پس از پایان تحصیلات متوسطه برای ادامه تحصیل به آلمان می‌رود و مراتب تحصیلی‌اش را تا اخذ درجه دکترای رشته عمران کویر طی می‌کند. او برای انجام پروژه پایان تحصیلی‌اش یک تن از خاک‌های کویری ایران را به آلمان می‌ برد و با کسب رتبه اول در میان تمامی دانشجویان این رشته سال 1966 دکترایش را دریافت می‌ کند و مورد تشویق مقاماتی در آلمان و ایران نیز قرار می‌ گیرد. پس از بازگشت به ایران به عنوان اولین عضو هیأت علمی دانشکده جدیدالتاسیس کشاورزی ارومیه استخدام می‌شود و پس از 2 سال تدریس در این دانشکده در سال 1347 به گروه آموزشی جغرافیای دانشگاه تهران انتقال می‌ یابد. در همین سال‌هاست که او مطالعه میدانی خود روی مناطق کویری ایران را با جدیت فراوان دنبال می‌ کند و اکتشافات منحصر به فردی در ارتباط با جغرافیای طبیعی بیابان لوت ایران دست می‌ یابد.

از آن جمله است اصرار به مدعای گرمترین نقطه کره زمین در بیابان لوت ایران و اثبات آن. البته او در این تحقیقات میدانی تنها نبوده و دکتر ستونی که در آن زمان رئیس مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران بود و بانی بازگشت کردوانی از ارومیه نیز هم او بوده است، کردوانی را در تحقیقات میدانی بیابان لوت همراهی می‌کند. همراه این 2 نفر هیاتی از دانشگاه پاریس نیز در بیابان لوت تحقیق می‌ کردند و موفق به اثبات این فرضیه شدند که کویر لوت از هر نقطه دیگر کره زمین گرم‌ تر است. او می‌گوید: «البته استراتیل زاور که یکی از جغرافیدانان مشهور بود قبل از ما در مورد لوت تحقیقاتی انجام داده بود ولی اینجا را به عنوان گرمترین نقطه زمین معرفی نکرده بود و آنچه که وی گزارش کرده بود با آنچه که ما ثابت کردیم از نظر گرمای این منطقه تفاوت فاحشی داشت. تا آن زمان تصور می‌ شد گرمترین نقطه زمین دره مرگ آمریکا یا رب الخالی عربستان است که بعد معلوم شد کویر لوت است. در بعضی از نواحی آن که ما پژوهش کردیم حتی آثار حیات هم وجود نداشت. حتی یک باکتری هم وجود نداشت که البته این را ثابت کردیم. بنابراین می‌ توان گفت کویر لوت، کره ماه زمین است!» پرویز کردوانی معتقد است باید از منابع انرژی به منزله میراث طبیعی ایران حفاظت کرد: میراث طبیعی به جای مانده در ایران به لحاظ انرژی‌های تجدید شونده، شامل نور خورشید، باد و خاک بسیار غنی است. وجود بیابان لوت و انرژی گرمایی نهفته در آن، مزیت بزرگی برای ایران محسوب می‌ شود. زمانی که در سال 1354 پروفسور «پرتر»، شیمیدان انگلیسی به ایران سفر کرد، در مورد منبع عظیم انرژی بیابان و کویر گفت، نور خورشید در هر متر مربع از کویر و بیابان ایران می‌تواند لامپی معادل 250 ولت را روشن کند.  

• حال این روزهای دریاچه ارومیه
• آخرین اقدامات برای نجات دریاچه ارومیه

تحصیلات ابتدایی و متوسطه در گرمسار.  

اخذ دیپلم متوسطه از مدرسه فرانسوی‌ها در تهران.  

عزیمت به آلمان و ادامه تحصیل در رشته عمران کویر.  

احراز رتبه اول دوره دکترا 1345.  

بازگشت به ایران و استخدام در دانشکده کشاورزی ارومیه (رضائیه) 1345.

انتقال به گروه آموزشی جغرافیا در دانشگاه تهران و آغاز تدریس در تهران 1348. مدیرکل دفتر مطالعات آموزشی دانشگاه تهران 48 تا 54.

بنیانگذار و رئیس مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران 54 تا 58.

راهنمایی بیش از 150 پایان‌ نامه فوق‌لیسانس و 7 رساله دکترا.

مطالعات میدانی در مناطق کویری و بیابانی ایران.

استاد نمونه دانشگاه تهران در 2 سال 78 و 80.

برنده جایزه «مهرگان علم» به‌خاطر تالیف بهترین کتاب سال در زمینه محیط‌ زیست.

عضویت در بنیاد مطالعات آسیایی، شبکه آب خاورمیانه، عضو هیات امنای صلح سبز، رئیس کمیته بیابان‌ زدایی انجمن متخصصان محیط‌ زیست ایران.

تالیف بیش از 20 جلد کتاب و ده‌ها مقاله علمی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و آلمانی و سخنرانی‌های متعدد در مجامع علمی داخلی و خارجی.

از کتابهای استاد کردوانی:

اکوسیستم ها طبیعی

مناطق خشک

حفاظت خاک

مراتع ایران

منابع و مسائل آب در ایران

جغرافیای خاکها

خشکسالی و راه های مقابله با آن در ایران

و….

خاطرات کویر

وقتی از پرویز کردوانی می‌ خواهم تا بدترین خاطراتش را از کویر بگوید او با خنده پاسخ می‌ دهد که « من هرگز از کویر خاطره تلخ ندارم.

تلخ‌ترین اتفاقاتی که در کویر برایم افتاده حالا دیگر جزو شیرین‌ ترین خاطراتم هستند. با این همه اگر قرار باشد تأثیر‌گذارترین آنها را بگویم مربوط می‌ شود به کویر گردی من در کویری در روسیه. من به اتفاق شاگردانم برای تحقیق از کویر روسیه به وسط کویر رفتیم و در حالی که سوار اتوبوس بودیم به سرم زد که بدون طی کرد راه اصلی از وسط بیابان خودمان را به شمال دریای خزر برسانیم. همین‌ طور که با اتوبوس می‌رفتیم رفته‌ رفته متوجه شدم که راه را گم کرده‌ام. دانشجویان با دیدن سکوت من ترسیدند. ما بی‌هدف و سرگردان در بیابان می‌ رفتیم و آن ساعات جزو ترسنا ک‌ترین ساعات عمر من بود اما خوشبختانه در میانه راه به یک مرد چچنی برخورد کردیم که گله‌اش را گم کرده بود. وقتی از او پرسیدم تو اینجا چه می‌ کنی گفت گله‌ام را گم کردم. خلاصه با هزار بدبختی خودمان را به ده آنها رساندیم. یکبار هم وقتی درباره بیابان‌های مرکزی ایران کار می‌ کردم در کویر لوط به اتفاق گروه تحقیقاتی مان گم شدیم. خیلی ترسیده بودیم. تا چند شبانه روز نمی‌دانستیم کجاییم و چه می‌ کنیم اما بالاخره کویری بودن من به دادم رسید و من که در تمام طول آن چند روز همراهانم را دلداری می‌ دادم که نگران نباشید می‌ رسیم بالاخره خیلی شانسی توانستم راه اصلی را پیدا کنم. از دغدغه‌های پرویز کردوانی یکی هم آب تهران و کرج است. او می‌ گوید: « طی سال‌های42-41 در کرج آب در 4 متری زمین بود ولی الان در بعضی نقاط تا 100 متر پایین رفته است. الان بیشتر باغات کرج و شهریار از آب چاه تغذیه می‌ شود نه آب‌های سطحی در نتیجه نیمی از باغات هم که این امکان برایشان وجود نداشته خشک شدند».

از جمله دیدگاه‌های همیشگی پرویز کردوانی می‌ توان از «ضرورت احیای فناوری‌های سنتی کشاورزی و مدیریت منابع آب در ایران» نام برد. او حفظ، احیا و گسترش فناوری قنات را ضروری می‌داند. طوری که این نظر او به عنوان راهی برای توسعه مناطق خشک جهان و کاهش اثرات خشکسالی در مناطقی همچون صحرا و شرق آفریقا در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه سازمان ملل قرار گرفته است.

کاربر عزیز

چنانچه این مطلب مورد توجه شما قرار گرفت، لطفا آن را لایک کنید.