مهارت در برنامه ریزی و مدیریت زمان
یکی از مهارت های لازم در زندگی برای رسیدن به سعادت و کامیابی، مهارت در برنامه ریزی یا به بیان دیگر «مدیریت زمان» است. مدیریت زمان به معنای تسلط بر اوقات خود است. و این تسلط حاصل نمی شود مگر در سایه برنامه ریزی دقیق و منطقی.
از این رو یکی از وظایف اساسی و مهم والدین در قبال فرزندان خود، واقف نمودن آنها به اهمیت و ضرورت وجود برنامه در زندگی و مساعدت به آنها برای ایجاد مهارت در برنامه ریزی و مدیریت زمان است.
در مبانی دینی ما، تأکید زیاد بر استفاده از فرصت های خیر و دریافتن این فرصت ها شده است که همان مدیریت زمان است. ما باید به فرزندان خود بیاموزیم که فرصت هایی در زندگی وجود دارد، که هر کدام از این فرصت ها شاه راههای رسیدن به آینده ای روشن و نویدبخش است و اگر این فرصت ها از دست برود، دیگر قابل برگشت و جبران نخواهد بود. و از دست دادن این فرصت های طلایی یعنی قرار گرفتن در جاده اندوه و غم. باید به آنان این آموزه سراسر حکمت حضرت را یادآور نمود که فرمودند: «فرصت ها همچون ابر می گذرند، فرصت های خیر را دریابید.
چنانکه می فرمایند: «اضاعةُ الفرصه غصة؛ از دست دادن فرصت ها اندوه و غم به دنبال دارد»
یکی از فرصت های طلایی و غیر قابل برگشت، فرصت نوجوانی و نیروهای خاص و ویژه این دوره است که سعادت و شقاوت فرد هم در این دوره بستگی دارد به اینکه چگونه از این فرصت خیر بهره جوید. و بدیهی است که از دست دادن این فرصت و استفاده نکردن از آن در آینده غم و اندوه و حسرت را در پی خواهد داشت. ما باید فرزندان را به این مسئله و اهمیت آن، آشنا نماییم. و آنها را با اصل اساسی مدیریت زمان که همان صرف وقت در انجام کارهایی است که ارزشمند است و یا فرد را در تحقق اهداف یاری می کند، آشنا سازیم. چرا که متأسفانه نوجوانان ما به جهت عدم توجه به این اصل اساسی در مدیریت زمان بخش قابل توجهی از اوقات خود را صرف اموری می کنند که نه ارزشمند است و نه برای تبلور اهداف مفید و ثمربخش است.
حضرت علی(ع) چه زیبا به این مسئله اساسی توجه نموده و می فرمایند: «همانا عمر تو کابین خوشبختی توست به شرط اینکه آن را در راه اطاعت پروردگارت بگذرانی.»
روانشناسان معتقدند که تحقق این امر در گرو مدیریت زمان و برنامه ریزی صحیح است.
یکی دیگر از اصول اساسی مدیریت زمان، تقسیم اجزاء زمان و استفاده بهینه از تمامی اجزاء است. به بیان دیگر تقسیم اوقات زمان، یک گام اساسی و مهم در مدیریت زمان است. به همین جهت مکرر در آموزه های دینی، ما رهنمودهایی اساسی و اصولی برای چگونگی تقسیم زمان داده شده است. از جمله آنها حدیثی از پیامبر اکرم(ص) است که می فرمایند: ساعات خود را به چهار قسمت تقسیم کنید: ساعاتی را برای مناجات با خداوند متعال، و ساعاتی را برای کسب روزی حلال و ساعاتی را هم برای بهره مندی از امور حلال و ساعاتی را هم برای محاسبه نفس و تفکر در مورد خود و برنامه های زندگی و بازنگری نسبت به گذشته و تعیین خط مشی آینده اختصاص دهید.
به همین مضمون با کمی تغییر، روایات دیگری در زمینه تقسیم اوقات وارد شده است. به همین جهت بر عهده والدین است که از اهمیت زمان و ضرورت استفاده از فرصت ها و تقسیم بهینه وقت برای استفاده از تمامی اجزاء زمان را، برای فرزندان خود بیان نمایند. چرا که در غیر این صورت عمده وقت آنان به بطالت و بیهودگی می گذرد و این مسئله سرمایه اصلی زندگی که وقت و عمر است را هدر می دهد، و جز خسران و اندوه و غصه چیزی را به بار نمی آورد، علاوه بر آن بیکاری و بیهودگی و عدم استفاده بهینه از اوقات، نوجوان را به بزهکاری و زشت کاری می کشاند و از همه مهم تر آنکه غضب و خشم الهی را در پی دارد. ما باید به آنان گوشزد نماییم آن جریان معروفی را که پیامبر اکرم(ص) وقتی نوجوانی را دیدند که بیکار نشسته و دارد با چوب دستی خود روی زمین خط می کشد به او فرمودند که خداوند در این حال به تو با غضب نگاه می کند چرا که در زمان بیکاری و بیهوده گرایی هاست که شیطان به دنبال انسان می آید و او را به تباهی و فساد می کشاند.
بسیاری از مسائل و معضلات پیچیده اخلاقی نسل نوجوان و جوان ما به این مسئله مهم برمی گردد. که اگر از ابتدا والدین مخصوصا مادر به این مسئله توجه نمایند و در این رابطه با فرزند خود صحبت نمایند و به او کمک کنند و از ابتدا مهارت در برنامه ریزی را به او بیاموزند، ریشه بسیاری از مسائل اخلاقی، اختلال های روانی و افسردگی و غم و غصه ناشی از دست دادن اصل سرمایه که همان عمر است و در قبال آن به دست نیاوردن چیزی ارزشمند و قابل توجه، خشکانده می شود. راه و مسیر رشد و پویایی و تحول برای آنان با بهره گیری خوب و اصولی از سرمایه عمر و استفاده از نیروهای ارزشمند دوره نوجوانی، هموار می گردد و او در مسیر سعادت و خوشبختی واقع می شود.
منبع :به سوی کامیابی، آنتونی راینز و غررالحکم
