مهم ترین بناهای تاریخی خاورمیانه که ثبت جهانی شده اند

سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل یا همان یونسکو از 1978 تا کنون به ثبت مهم ترین بناهای تاریخی جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو پرداخته است. تاکنون 1007 مکان منحصر به فرد تاریخی از 161 کشور مختلف در این فهرست به ثبت رسیده است.

هر کشور برای ثبت یک اثر باید پرونده ای را برای آن تشکیل داده و بعد از بررسی این پرونده از جانب یونسکو هر سال تعدادی مکان تاریخی به این فهرست افزوده می شود و از جانب یونسکو برای حفاظت از آن منطقه تاریخی کمک های لازم داده می شود. با هم نگاهی به مهم ترین بناهای ثبت شده  خاورمیانه در این فهرست می اندازیم.

شهر هترا 

شهر اشکانی هترا هر چند در عراق امروزی واقع شده است اما در واقع بخشی از میراث فرهنگی ایران بود. این شهر که باقی مانده از دورانی است که اشکانیان قدرتمند بودند در استان نینوا و 290 کیلومتری شمال بغداد واقع شده است. در این شهر سه نوع معماری ایرانی، یونانی و رومی قابل مشاهده بود و گویا تا دوران شاهپور اول ساسانی نیز از رونق خوبی برخودار بوده است. متاسفانه این مجموعه بی نظیر باستانی در شانزدهم اسفند ماه 1393 به دست گروه تروریستی داعش با خاک یکسان شد.

شهر باستانی پترا در اردن

یکی از مهم ترین بناهای تاریخی خاورمیانه و مهم ترین منطقه باستانی اردن خرابه های شهر پترا است که در دل صخره حجاری شده است. این شهر که در قرن اول قبل از میلاد رونق داشته است منطقه ای تجاری و محل داد و ستد کاروان های تجاری بین عربستان و سوریه و مصر و فنیقیه بوده است. این محل سالانه هزاران بازدید کننده دارد. این شهر ازعجایب باستانی خاورمیانه است

اهرام و گورستان پادشاهان در ممفیس مصر

اهرام سه گانه، مجسمه ابوالهول و مقابر فرعون ها در شهر باستانی ممفیس تنها اثر باقیمانده از عجایب هفتگانه دنیاست. این اثر مهم ترین اثر باستانی در قاره آفریقا است که سالیانه مورد بازدید صدها هزار نفر قرار می گیرد.

شهر قدیم اورشلیم در فلسطین اشغالی

شهر اورشلیم با تاریخ 3000 ساله اش یکی از قدیمی ترین شهر های دنیاست که مورد توجه ادیان آسمانی یهود، مسیح و اسلام است. این مکان یکی از غنی ترین میراث معنوی جهان را با خود دارد. این شهر قبله گاه اول مسلمانان و محل معراج پیامبر اسلام (ص) نیز هست.

قلعه بهلاء در عمان

این قلعه تاریخی شامل سیزده قلعه بزرگ است با برج ها، مساجد، بازار و خانه های فراوان. این اثر تاریخی مهم ترین اثر در کشور عمان است.

تخت جمشید در ایران

ایران تا کنون 17 اثر تاریخی خود را به ثبت میراث جهانی یونسکو رسانده است اما تخت جمشید از همه آن ها مهم تر است. تخت جمشید و شهر پارسه در 515 قبل از میلاد به دست داریوش بزرگ احداث شد و در پایان حکومت هخامنشیان به دست اسکندر ویران گشت. تخت جمشید یکی از مهم ترین بناهای تاریخی خاورمیانه است.

قلعه شوالیه ها در سوریه

این قلعه که از دوران قرون وسطی بجا مانده است یکی از بهترین بناهایی است که از آن دوران در جهان سالم مانده است. از این قلعه که 2132 پا بالاتر از سطح دریا قرار گرفته است در زمان جنگ های صلیبی استفاده می شده است.

معابد مخروبه بعلبک در لبنان

بعلبک شهر کوچک در لبنان است که معابد ویرانی از دوران فنیقی ها در آن باقی مانده است. معابد این شهر روزگاری جایگاه خدایان مختلفی بوده است و از این جهت یکی از بزرگ ترین مکان هایی است که بناهایی از سنگ در آن بنا شده است.

بناهای العین در امارات متحده عربی

بناهای باقی مانده از دوران نوسنگی نشان می دهد که 2700 سال قبل ازمیلاد گروهی در این بیابان ها ساکن بوده اند.

منطقه حفاظت شده سقطرا در یمن

این منطقه از پوشش گیاهی وجانوری خاصی برخوردار است که حدود 37 گونه گیاهی و 90 گونه از خزندگان در آن دیده می شوند.

قلعه بحرین 

قلعه بحرین یک تپه مصنوعی است که توسط لایه های متوالی اشغال انسانی ایجاد شده است. طبقات 300 × 600 متر گواه حضور مداوم انسان از حدود 2300 قبل از میلاد تا قرن 16 پس از میلاد است. حدود 25 درصد از سایت حفاری شده است و سازه هایی از انواع مختلف مسکونی، عمومی، تجاری، مذهبی و نظامی آشکار شده است.

آثار به دست آمده نشانه   اهمیت این مکان، به عنوان  یک بندر تجاری، در طول قرن هاست. در بالای تپه 12 متری، قلعه پرتغالی چشمگیری وجود دارد که نام کل سایت را به نام قلعه داده است. این مکان پایتخت دیلمون، یکی از مهم ترین تمدن های باستانی منطقه بوده است . این آثار غنی ترین بقایای موجود از این تمدن است، که تاکنون تنها از منابع مکتوب سومری شناخته شده بود.

میدان نقش جهان

یکی از مهم ترین بناهای تاریخی خاورمیانه که در یونسکو به ثبت رسیده است میدان نقش جهان است . این میدان یادگار حکومت صفویان است و چهار طرف آن چهار اثر مهم تاریخی و همچنین بازار اصفهان قرار گرفته است .میدان نقش جهان  میدان عمومی شهری در مرکز اصفهان است.

این میدان یکی از بزرگترین میادین شهری جهان و نمونه ای برجسته از معماری ایرانی و اسلامی است. این میدان که توسط شاه عباس اول صفوی در اوایل قرن هفدهم ساخته شد، با طاق‌هایی دو طبقه محصور شده و از هر طرف با چهار بنای باشکوه خودنمایی می کند. در شرق، مسجد شیخ لطف‌الله. غرب،کاخ عالی قاپو؛ در شمال، سردر قیصریه و در جنوب، مسجد شاه. مجموعه ای همگن شهری که بر اساس طرحی منحصر به فرد، منسجم و هماهنگ ساخته شده است، میدان امام قلب پایتخت صفویان بوده است.

شهر باستانی سامرا

یکی از مهمترین آثار ثبت شده یونسکو در کشور عراق، شهرباستانی سامرا است. شهر سامرا محل یک پایتخت قدرتمند اسلامی است که به مدت یک قرن بر سرزمین های خلافت  عباسی از تونس تا آسیای مرکزی حکومت می کرد. این شهر در دو طرف رودخانه دجله در 130 کیلومتری شمال بغداد واقع شده است.

طول این سایت از شمال به جنوب 41.5 کیلومتر است. عرض آن از 8 کیلومتر تا 4 کیلومتر متغیر است. آثار مکشوفه ازاین شهر گواه نوآوری‌های معماری و هنری است که در آنجا توسعه یافته و به سایر مناطق جهان اسلام و فراتر از آن راه یافته است. مسجد جامع شهر مربوط به قرن  قرن نهم و مناره مارپیچ آن از جمله آثار معماری قابل توجه متعدد این سایت هستند که 80 درصد از آنها هنوز مورد کاوش قرار نگرفته اند.

ارگ اربیل کردستان عراق

ارگ اربیل نمونه کمیاب باقی مانده از یک سکونتگاه مستحکم باستانی است که در بالای قله ای با شکوه بیضی شکل ساخته شده است.  در پیچ و خم کوچه‌هایی که از دروازه بزرگ شروع می شوند. استحکامات اولیه ارگ ​​به مرور زمان با خانه‌ها جایگزین شده است. اما دیوارهای پیوسته نماهای خانه‌های بلند قرن نوزدهمی هنوز هم تصور بصری قلعه‌ای تسخیرناپذیر بر شهر اربیل را به بیینده منتقل می‌کند. اسناد تاریخی مکتوب و شمایل نگاری قدمت سکونت در این مکان را نشان می دهد.این شهر ازآثار ثبت شده خاورمیانه در یونسکو است.

ارگ بم در ایران

پیدایش ارگ بم را می توان به دوره هخامنشیان (قرن ششم تا چهارم قبل از میلاد) و حتی قبل از آن نسبت داد. اوج شکوفایی ارگ از قرن هفتم تا یازدهم بود که در تقاطع راه‌های تجاری مهم قرار داشت و به تولید لباس‌های ابریشمی و نخی معروف بود. ارگ، که شامل محله های فرماندار و منطقه مسکونی مستحکم است، کانون مرکزی یک چشم انداز فرهنگی وسیع را تشکیل می دهد که با مجموعه ای از قلعه ها و ارگ ها مشخص شده است که اکنون ویران شده اند.

وجود حیات در واحه بر اساس کانال‌های آبیاری زیرزمینی، قنات‌هایی بود که بم برخی از قدیمی‌ترین شواهد آن را در ایران حفظ کرده و تا به امروز به کار خود ادامه می‌دهد. ارگ بم معرف ترین نمونه شهر قرون وسطایی مستحکم است که به روش بومی با استفاده از لایه های گلی (چینه) . آجرهای گلی خشک شده (خشت) و سازه های طاقدار و گنبدی شکل ساخته شده است. در خارج از محدوده مرکزی ارگ بم، بناهای تاریخی حفاظت شده دیگری نیز وجود دارد که عبارتند از قلعه دختر ، مقبره امامزاده زید (قرن 11-12)، و مقبره امامزاده اسیری (قرن دوازدهم) و سیستم‌های قنات تاریخی . این ارگ از آثار ثبت شده خاورمیانه در یونسکو است که به خاطر زلزله ای که رخ داد آسیب بسیاری دید.

منبع: وبسایت یونسکو